« اعتماد» بازار نفت، پس از توافق را بررسي مي‌كند
عصر جديد نفت آغاز شد
گروه اقتصادي|اگر 12 سال مذاكرات هسته‌اي ديروز به خط پايان رسيد، صد و اندي سال نفت ايران دوباره در نقطه آغاز قرار گرفته است. تنها امروز سخن از بازگشت به بازار جهاني نفت نيست. روزهاي قبل‌تر از اين، درست در گرماگرم مذاكرات نيز هم وزير نفت و هم رييس‌جمهوري با صداي بلند اعلام كردند ايران قصد بازگشت دارد. حالا درها باز شده است. نفت ايران مي‌رود تا جاي خود را در بازار جهاني پيدا كند و سرمايه‌گذاران خارجي نيز مي‌آيند تا در ايران باشند، در بخش انرژي كشوري كه بزرگ‌ترين ذخاير نفت و گاز جهان را در اختيار دارد. بيراه نيست لقب تاثيرپذيرترين «بازار جهاني از توافق» به بازار جهاني نفت داده شود. بازار نفت ديروز تحت تاثير توافق هسته‌اي با كاهش قيمت نفت مواجه شد. دست اندركاران اين بازار معتقدند احتمال افزايش ورود نفت ايران به بازار سبب كاهش قيمت‌ها شده است. بر اساس اين گزارش قيمت نفت ديروز در بازار جهاني به 29/57 دلار رسيد. برهمين اساس هر بشكه نفت برنت درياي شمال با 56 سنت كاهش 29/57 دلار فروخته شد. نفت خام امريكا نيز با 70 سنت كاهش 50/51 دلار در هر بشكه فروخته شد.
قول 500 هزار بشكه‌اي
وزير نفت ايران اعلام كرده است به محض لغو تحريم‌ها ايران 500 هزار بشكه بيش از ميزان كنوني نفت به بازارهاي جهاني عرضه خواهد كرد. هر چند برخي تحليلگران انرژي دوره بازگشت ايران را طولاني مي‌دانند اما با اين حال بسياري نيز اين دوره زماني را بيش از يك سال تصوير نمي‌كنند. ايران در شرايطي آماده بازگشت به بازار جهاني نفت مي‌شود كه قيمت نفت كاهشي قابل توجه را نسبت به دو سال قبل تجربه كرده و ميل به كاهش را نيز حفظ كرده است. بر اساس اين گزارش برخي معتقدند درآمد اندك ايران از نفت مي‌تواند دوره‌اي سخت را مانند تحريم براي كشور رقم بزند خصوصا آنكه اعلام درخواست ايران براي ورود دوباره به بازارهاي جهاني نفت از سوي حاضران در بازار و اوپك همچنان بي‌پاسخ مانده است. وزير نفت پيش از اين از اعضاي اوپك خواست جا را براي نفت ايران در بازار باز كنند اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد توليدكنندگان اوپك عزمي براي كاهش توليد براي حراست از قيمت‌ها ندارند از اين رو ايران نيز در استراتژي خود افزايش سهم بازار را بر قيمت نفت ترجيح داده است. حتي ترس از قيمت‌هاي اندك نفت نيز شيريني توافق را در كام تصميم‌گيران نفتي كم نكرده است. وزير نفت ايران در لحظات ابتداي انتشار خبر توافق در خصوص برنامه‌هاي اين وزارتخانه در دوران پساتحريم گفت: «با امضاي توافقنامه از عصر عسرت به دوران شكوفايي و اميد وارد مي‌شويم. بعد از توافق كار ما تازه شروع مي‌شود.»دانيل آنگ از موسسه فيليپ فيوچرز سنگاپور در گزارشي گفت: ما انتظار داريم كه در صورت ورود نفت ايران به بازار كاهش قيمت نفت بيشتر شود اما چشم‌انداز اقتصادي برخي اقتصادهاي آسيايي بيش از پيش وخيم به نظر مي‌رسد كه تقاضاي نفت را بيش از پيش كاهش خواهد داد. پيش‌بيني مي‌شود رشد اقتصادي چين به پايين‌ترين سطح از زمان بحران مالي جهاني در سال 2008 و 2009 برسد. اين موضوع مورد توجه شبكه خبري سي بي‌اس نيوز امريكا نيز قرار گرفته است و اين شبكه با بررسي اين موضوع كه توافق هسته‌اي با ايران چه تغييري در بازار نفت ايجاد مي‌كند، نوشت: «قيمت نفت خام امريكا در سه ماهه پاياني۲۰۱۵ ممكن است به زير ۵۰ دلار برسد. پس از هفته‌ها مذاكره، تمديد ضرب‌الاجل‌ها، تهديد به ترك مذاكرات، وعده وعيدها براي حل موضوعات اختلافي باقيمانده، ظاهرا توافق هسته‌اي بين ايران و گروه 1+5 در حال به دست آمدن است. شش قدرت جهاني از جمله امريكا در حال نگارش متن توافقي هستند كه به اكثر تحريم‌هاي اقتصادي عليه ايران خاتمه خواهد داد و در مقابل برنامه هسته‌اي اين كشور را محدود خواهد ساخت. در شرايطي كه تاثير ژئوپولتيك چنين توافقي هنوز مشخص نيست، قيمت‌هاي جهاني نفت در روزهاي اخير به توافق واكنش نشان داده‌اند. پيش‌بيني رسيدن به توافق در مذاكرات وين قيمت‌ها را مدام پايين آورده است.»ايران در حال حاضر روزانه حدود 3/1 ميليون بشكه در روز نفت صادر مي‌كند كه پايين‌تر از 2/2 ميليون بشكه‌اي است كه پيش از تشديد تحريم‌ها صادر مي‌كرد.
دوران سرمايه‌گذاري از راه مي‌رسد
اين تنها مقامات ايران نيستند كه ايران را بهشتي براي سرمايه‌گذاران مي‌دانند. در ساعات اوليه پس از توافق، تانر ييلديز، وزير انرژي تركيه گفت: توافق وين مي‌تواند قفل سرمايه‌گذاري در ايران را باز كند.اين را تنها ترك‌ها نمي‌گويند. رفت و آمد شركت‌هاي نفتي اروپايي به ايران نشان داد كه بسياري از آنان به دنبال بازار ايران هستند. بازار پس از تحريم. آلمان‌ها، فرانسوي‌ها، ايتاليايي‌ها، اسپانيايي‌ها، رومانيايي‌ها و... همگي در سه ماه گذشته راهي ايران شده‌اند. مي‌خواهند جاي پايي در ايران سفت كنند. نه فقط اروپايي‌ها كه حتي برخي شركت‌هاي امريكايي نيز تمايل خود را براي حضور در ايران نشان داده‌اند. حتي وقتي نماينده يكي از شركت‌هاي اروپايي كه سهامداري امريكايي داشت پاي ميز مذاكره با مقامات ايران نشست، درباره اينكه آيا با وجود سهامدار امريكايي امكان فعاليت در ايران را دارند يا خير، گفت: خود سهامداران امريكايي از ما خواستند نوبت بگيريم براي دوراني كه در راه است. پيش از اين نمايندگان شركت‌هاي امريكايي در قامتي غير‌رسمي بازديدي از ايران داشتند و زنان بازرگان نيز راهي امريكا شدند و حالا عصر جديدي در روابط ايران با شركت‌هاي غربي آغاز خواهد شد. عصري كه هر‌چند براي غربي‌ها خوشايند است اما از همين حالا شرقي‌ها را در بهت و حيرت و ابهام قرار داده است. شرقي‌ها كه در دوران تحريم شريك اصلي ايران محسوب مي‌شدند اما نتوانستند به درستي آداب شراكت را به جاي بياورند اين روزها درصدد هستند جايگاه و موقعيت خود را در ايران حفظ كنند. رفت و آمدهاي مكرر چيني‌ها نيز از آن روست هر‌چند جمله اميدوار‌كننده‌اي از زنگنه دريافت كردند: ما دوستان دوران تحريم را فراموش نمي‌كنيم.