«اعتماد» در گفت‌وگو با فعالان سياسي پشت پرده مذاكرات ژنو و دورنماي بحران اخير را بررسي مي‌كند
تكيه بر درون
موسويان: راه‌حل اين است كه يك توافق شامل برنامه كوتاه‌مدت و درازمدت باشد
سعيد شريعتي: مذاكرات ژنو با مشروعيت‌دهي براي اقدامات بعدي اسراييل و امريكا انجام مي‌شود
گروه سياسي
در روزهايي كه تهاجم اسراييل به ايران هشتمين روز را پشت سر مي‌گذارد، نخستين نشانه‌هاي عيني مذاكره براي احياي ديپلماسي در مذاكرات عراقچي با ترویيكاي اروپايي عينيت پيدا كرد. عراقچي ديروز در ژنو با همتايان خود از سه كشور آلمان، بريتانيا و فرانسه و همچنين نماينده عالي سياست خارجي اتحاديه اروپا به صورت پنج‌جانبه در مورد پرونده هسته‌اي و تحولات اخير منطقه بعد از تجاوز نظامي اسراييل به ايران گفت‌وگو كرد. ديروز در كشاكش گفت‌وگوهاي عراقچي با ترویيكاي اروپا اعلام شد، «گفت‌وگوهاي ژنو از سوي عراقچي متوقف شده است و مقامات ايراني در حال بررسي نكاتي خاص هستند.» خبرنگاران اين وقفه را نشان از وقوع بحث جدي و كليدي در مذاكرات ارزيابي كرده‌اند. هيات ايراني تاكيد كرد كه ايران ميز مذاكره را ترك نكرده و اين مذاكرات، پايان گفت‌وگو نيست. پنج دور مذاكره پيشين ايران با E3 نشان‌دهنده اراده ايران براي حفظ كانال گفت‌وگو است. دور دوم مذاكرات با پايان تنفس اعلام شده، ادامه پيدا خواهد كرد.اما جدا از مذاكرات عراقچي با ترویيكاي اروپايي ديروز رافائل گروسي، مديركل آژانس انرژي اتمي نيز اعلام كرد: «اگر اراده سياسي وجود داشته باشد، يك راه‌حل ديپلماتيك در دسترس ماست.» گروسي با تاكيد بر اينكه اطمينان از اينكه ايران به سلاح هسته‌اي دست پيدا نمي‌كند، مي‌تواند مبنايي براي انعقاد توافق باشد، از ايران و امريكا خواست تا مذاكرات قبلي براي دستيابي به يك توافق هسته‌اي را از سر بگيرند. گروسي همچنين با انتشار تویيتي نوشت: « همين حالا در شوراي امنيت درباره وضعيت ايران سخنراني كردم. حملات به سايت‌هاي هسته‌اي ايران باعث كاهش شديد ايمني و امنيت هسته‌اي شده است. هرچند تاكنون هيچ رهاسازي پرتويي مردم را تحت تأثير قرار نداده، اما خطر همچنان باقي است.»صحبت‌هاي گروسي درباره اينكه هیچ نشانه‌اي از انحراف برنامه هسته‌اي ايران مشاهده نمي‌شود در شرايطي است كه اسراييل و امريكا با تكيه بر آخرين گزارش آژانس حملات عليه كشورمان را ساماندهي كرده و تهاجم گسترده‌اي را عليه زيرساخت‌هاي كشورمان برنامه‌ريزي كردند. بر اساس اعلام مكرون اروپا 4دستور كار كلي را در مذاكره با عراقچي دنبال مي‌كند، نخست مساله هسته‌اي، دوم توان موشك‌هاي بالستيك ايران، سومين موضوع كه همواره با تكذيب ايران همراه بوده، عدم حمايت از گروه‌هاي مقاومت در منطقه و نهايتا آزادي زندانيان اروپايي در ايران است. با يك چنين دستور كاري نشست وزراي خارجه ايران و ترویيكاي اروپايي و همچنين مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در ژنو آغاز شد. اين نشست عصر جمعه و به درخواست طرف اروپايي آغاز شد.
عراقچي: حمله اسراييل جنايت جنگي آشكار عليه ايران است
عباس عراقچي وزير امور خارجه ايران اما قبل از آغاز مذاكرات طي سخناني در نشست شوراي حقوق بشر سازمان ملل اعلام كرد: «حمله اسراييل جنايات جنگي آشكار عليه ايران است. عراقچي در سخنراني خود در نشست شوراي حقوق بشر سازمان ملل در ژنو گفت: «ملت ايران، وارث يكي از كهن‌ترين تمدن‌هاي بشري و كشوري صلح‌دوست، امروز هدف تجاوز آشكار رژيمي قرار گرفته است كه طي دو سال گذشته مرتكب نسل‌كشي در فلسطين شده و همچنان سرزمين‌هاي كشورهاي همسايه را اشغال كرده است.» وي افزود: «رژيم صهيونيستي تجاوزي تحريك‌نشده را عليه ايران آغاز كرده است؛ اقدامي كه نقض صريح منشور ملل متحد است و اصول و ارزش‌هاي اين شورا را به چالش كشيده است.» عراقچي تأكيد كرد: «در اين تجاوز، صدها ايراني از جمله نيروهاي نظامي در حال استراحت، استادان دانشگاه و مردم عادي كشته يا مجروح شده‌اند. اسراييل حتي تأسيسات صلح‌آميز هسته‌اي ايران را هدف قرار داده كه تحت نظارت كامل آژانس قرار دارند.» وي خاطرنشان كرد: «اين حملات اسراييل، جنايات جنگي آشكار است و خطر يك فاجعه زيست‌محيطي و بهداشتي جدي را به دنبال دارد.»وزير امور خارجه تصريح كرد: «ايران در حال دفاع از خود است و براساس منشور ملل متحد، حق دفاع مشروع از تماميت ارضي و حاكميت ملي خود را دارد.» عراقچي با اشاره به روند ديپلماتيك پيش از حمله گفت: «ما در ميانه تلاش‌هاي ديپلماتيك بوديم و قرار بود با امريكا براي حل‌وفصل مسالمت‌آميز مسائل مربوط به برنامه هسته‌اي خود ديدار كنيم. اين حمله، خيانت به ديپلماسي و ضربه به حقوق بين‌الملل بود.» وي در پايان تأكيد كرد: «اكنون زمان اقدام است. بي‌تفاوتي و انفعال در قبال اين تجاوز، پيامدهايي فراتر از منطقه خواهد داشت و كل نظام حقوق بين‌الملل را تهديد مي‌كند.»
سعيد شريعتي: مذاكرات ژنو با مشروعيت‌دهي براي اقدامات بعدي اسراييل و امريكا انجام مي‌شود
سعيد شريعتي، فعال سياسي اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره آغاز مذاكرات ترویيكاي اروپايي با وزير امور خارجه ايران در ژنو مي‌گويد: «اقدامي كه اسراييل با چراغ سبز امريكا و هماهنگي با كشورهاي غربي انجام داده، اراده‌اي است براي به كارگيري زور عريان و خشونت افسارگسيخته براي متوقف كردن آنچه كه ايران مطابق قوانين و پادمان‌هاي بين‌المللي حق مشروع خود مي‌داند.همه تعابيري كه اين روزها درباره تجاوزات اسراييل به كار برده مي‌شود مانند جنايت، نقض منشور ملل متحد، اقدام عليه منافع ملي ايران در جاي خود كاربرد دارد اما در واقعيت آنچه عينيت يافته اين است كه اسراييل و امريكا براي رسيدن به آنچه اراده سياسي خود مي‌دانند به كارگيري زور و اقدام نظامي را در دستور كار قرار داده‌اند.»شريعتي ادامه مي‌دهد: «به نظر مي‌رسد اين سطح از مذاكراتي كه در حال انجام است از منظر غربي‌ها نوعي اتمام حجت با ايران است. در واقع آنها به دنبال مذاكره و توافق با ايران نيستند، بلكه تلاش مي‌كنند براي اقدامات بعدي اسراييل و احيانا امريكا مشروعيت ايجاد كنند. فكر مي‌كنم عمليات گسترده‌اي كه اسراييلي‌ها انجام مي‌دهند با هدف دانش و ظرفيت‌هاي هسته‌اي ايران است كه سايت نطنز و فردو در اولويت اين حملات قرار دارد. ادعاي اسراييلي‌ها اين است كه سايت نطنز از كار افتاده اما در مورد فردو به هيچ‌وجه به تنهايي نمي‌توانند توفيقي داشته باشند.»
او با اشاره به اينكه رخدادهايي كه حول و حوش تلاش‌هاي جديد صورت مي‌گيرد تلاش براي از بين بردن سايت هسته‌اي فردو است، مي‌گويد: «نقطه عطف توفيق نظامي اسراييل و پس از آن امريكا، حمله و از كار انداختن فردوست. مرحله اوج اقدامات نظامي اسراييل به پشتوانه امريكا، زدن و از كار انداختن فردوست. لذا امريكايي‌ها در حال مقدمه‌چيني هستند تا فشارهاي بعدي خود را محكم‌تر اعمال كنند. اين پيشنهادات، لفاظي‌ها و واسطه‌گري‌هاي اروپا براي اين است كه امريکا با پشتوانه بيشتري اقدام نظامي خود را انجام دهد. به نظر مي‌رسد كه اگر اراده سياسي براي توقف تهاجمات اسراييل وجود داشته باشد و تا قبل از زدن فردو به نتيجه برسد ايران بايد شيپور پيروزي را به صدا درآورد.»اين تحليلگر يادآور مي‌شود: «چرا كه علي‌رغم همه تلاش‌ها و حملات نظامي اسراييل با حمايت امريكا، توانسته فردو را حفظ كند. در صورت حفظ شدن فردو، راه‌حلي براي موشك‌هاي ايران هم پيدا شده و ايران در زمينه موشك‌ها هم دستاوردهاي خود را حفظ مي‌كند. البته شخصا چندان خوش‌بين نيستم و فكر مي‌كنم اين روند تا زدن فردو توسط اسراييلي‌ها و بعد هم امريكايي‌ها ادامه پيدا كند. در نهايت بسته به اينكه توان نظامي دو طرف چه توازني ايجاد كند مي‌تواند به آتش‌بس ختم شود يا ادامه داشته باشد. بعيد است كه اين مذاكرات منجر به توقف تهاجمات ظالمانه اسراييل شود.»شريعتي با اشاره به صحبت‌هاي مقامات اروپايي اذعان مي‌كند: «صحبت‌هاي مكرون به عنوان سخنگوي 3كشور اروپايي كه مواضع معقول‌تري را اتحاذ مي‌كند، نشان مي‌دهد در مذاكرات ژنو كه بين ترویيكاي اروپا و ايران انجام مي‌شود 4دستور كار دنبال مي‌شود؛ نخست غني‌سازي صفر درصدي ايران (كه رهبري چهارشنبه قبل پاسخ آن را داده است)، دوم حذف برنامه موشك‌هاي بالستيك ايران (كه عراقچي آن را خط قرمز غير قابل مذاكره برشمرده است)، سومين موضوع، از بين بردن توان تامين مالي گروه‌هاي نيابتي ايران در منطقه و نهايتا آزادي گروگان‌هاي اروپايي ذيل اين مذاكرات قرار دارد. »
او در پايان يادآور مي‌شود: « البته ايران همواره اين موارد را انكار كرده و اعلام كرده از خطوط قرمز خود عقب‌نشيني نمي‌كند. مذاكرات امروز جمعه با يك چنين دستور كاري قرار است انجام شود. البته نمي‌توان پيش‌بيني برون‌شدي از مشكلات را متصور شد. چرا كه اگر گزاره‌اي به سود ايران از دل مذاكرات بيرون بيايد قطعا مورد پذيرش اسراييل و امريکا قرار نمي‌گيرد. در يك چنين شرايطي ايران تلاش دارد با تكيه بر توان نظمي خود و ظرفيت‌هاي انسجام دروني با مقاومت، توازن تازه‌اي بر پا كند.»
موسويان: راه‌حل اين است كه يك توافق شامل برنامه كوتاه‌مدت و درازمدت باشد
سيدحسين موسويان ديپلمات و مذاكره‌كننده هسته‌اي اسبق كشورمان در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان درباره نشست ترویيكاي اروپا و ايران با رياست سيدعباس عراقچي وزير خارجه كشورمان گفت: راه‌حل اين است كه يك توافق شامل برنامه كوتاه‌مدت و درازمدت باشد.موسويان در پاسخ به پرسش مجري در خصوص اينكه آيا امريكا مي‌تواند دانش هسته‌اي ايران را از بين ببرد؟ گفت: «قطعا خير. نكته اول اينكه نمي‌توان تكنولوژي و دانش فني را با بمباران از بين برد. خود امريكايي‌ها و اسراييلي‌ها هم حداكثر ادعايشان اين است كه با حملات نظامي، مي‌توانند يكي- دو سال تاخير در برنامه هسته‌اي ايران به وجود آورند و نه بيشتر.نكته دوم اينكه ايران بمب هسته‌اي ندارد و اسراييل بين 100 تا 400 بمب هسته‌اي دارد. ايران بيشترين دسترسي‌ها را در تاريخ عدم اشاعه به آژانس بين‌المللي انرژي داده به‌طوري‌كه در 20 سال گذشته بيش از 50 درصد بودجه و ظرفيت و بازرسي‌هاي آژانس به ايران اختصاص داشته است اما اسراييل هيچ دسترسي به آژانس نداده است.موسويان ادامه داد: «از سوي ديگر ايران عضو معاهده ان‌پي‌تي است و اسراييل اين معاهده را نپذيرفته است. ارزيابي سازمان‌هاي اطلاعاتي امريكا از سال 2007 و گزارشات آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از سال 2003 مستمرا تصريح كرده‌اند كه هيچ نشانه‌اي در برنامه هسته‌اي ايران دال بر انحراف به سمت ساخت بمب هسته‌اي وجود ندارد. لذا حمله نظامي به ايران تحت عنوان تهديد هسته‌اي، نه مشروع بود و نه قانوني.»اين تحليلگر يادآور شد: «اما آنچه كه اكنون پرزيدنت ترامپ و نتانياهو ادعا مي‌كنند كه ايران تنها يك يا دو هفته به ساخت بمب هسته‌اي فاصله دارد، به خاطر سياست‌هاي اشتباه خود امريكاست. برجام توافق شده بود و تحت برجام، ايران بالاترين سطح بازرسي تاريخ عدم اشاعه را پذيرفته بود و زمان گريز هسته‌اي ايران هم يكسال بود و نه يك هفته. ترامپ از برجام خارج شد و بيشترين تحريم‌ها را عليه ايران اعمال كرد و ايران هم در پاسخ، توان و سطح برنامه هسته‌اي خود را افزايش داد تا اينكه به نقطه گريز هسته‌اي يك يا دو هفته رسيد. لذا مقصر خود امريكاست كه توافق را زير پا گذاشت و نه ايران. با اين وجود هنوز هم بهترين گزينه ديپلماسي است و نه جنگ. اين درسي است كه امريكا به ايران مي‌دهد و ايراني‌ها را وادار مي‌كند كه چاره‌اي به جز دسترسي به بمب هسته‌اي به عنوان ابزار بازدارندگي نداشته باشند.»