شكست ناپذيري گنبد آهنين درهم شكست
فريدون مجلسي
پس از آتش‌بس جنگ هوايي فضايي ميان اسراييل و ايران و واكنش‌هاي بعضا تهديدآميز دو طرف، نتانياهو براي مذاكره با ترامپ راهي واشنگتن شد. گفته مي‌شود رفته است تا به سنت غربي جشن پيروزي بگيرند. از طرفي اين كار كودكانه و خون‌آلود تحريك‌كننده است و از طرفي اصابت موشك‌هاي ايراني به تل‌آويو و حيفا و وارد شدن ويراني و قتل و جراحات بسيار براي آنها كه به نفوذناپذيري گنبد آهنين خود مي‌باليدند هم يادآور نفوذ‌پذيري گنبدشان است و هم بهانه به دست منتقدانشان مي‌دهد كه شب‌هايي را با دربه‌دري در پناهگاه به صبح رسانده‌اند. اما از خلقيات كودكانه ترامپ چنين كاري هم بعيد نيست. امروز كليپي از او ديدم كه از برخوردي كه در ديدار اخير سران گروه هفت از او شد، گله مي‌كرد. از نوع گله‌هاي ميان مادربزرگ‌ها و عمه‌بزرگ‌ها. مي‌گفت وقتي وارد شدم مانند يك مسافر عادي كسي به استقبالم نيامد. فيلمي هم كه نشان داد حكايت از نوعي بلاتكليفي داشت. از اينكه در ديدار هم ديگران به او بي‌محلي كردند، شكايت داشت. نمي‌دانم توجه داشت كه آنها ديگر طي سال‌ها روابط اجتماعي دوستانه‌اي برقرار كرده‌اند كه ترامپ طبيعتا فاقد آن قابليت و جذابيت اجتماعي است. ضمنا با نشان دادن فيلمي گفت هنگام رفتن كسي كه بايد هنگام ورود به استقبال مي‌آمد به بدرقه‌ام آمد، اما از جايگاه خودش قدمي جلو نيامد و من ناچار شدم تا نزديك او بروم! گويا فرماندار كل يعني نماينده پادشاه انگليس را مي‌گفت. من از تشريفات آنان خبر ندارم، اما مي‌دانم مقامات كشوري كه ترامپ آنجا را ايالت پنجاه و يكم امريكا ناميده و آن بازي تعرفه‌ها را به سرشان آورده بود چندان دل خوشي از او نداشته‌اند. ظاهرا سطح توقعات او بالاست و عادت كرده كه ارباب و كارفرما باشد و در جلسات كاري تمايلات و دستورهاي خود را به پيمانكاران ديكته كند. اگر كسي تخطي كند به سبك بي‌محاباي امريكايي مي‌گويد تو اخراجي. در كار دولت نيز چنين برخوردي داشته است.
خواه وزرايش بوده باشند و خواه مقامات ديگر و خواه دوست و حامي انتخاباتي‌اش ايلان ماسك، ميلياردر بيش‌فعالي كه او هم براي خودش حكايتي است. وقتي ايلان ماسك به ترامپ پيوست بسياري از خريداران اتومبيل‌هاي برقي تسلا ساخت كارخانه ايلان ماسك براي رفع اهانت نسبت به خودشان عكس‌برگرداني به پشت اتومبيل‌هايشان چسبانده بودند با اين عبارت كه «اين ماشين پيش از حمايت ايلان ماسك از ترامپ خريداري شده است!» تا تصور نرود كه حامي ترامپ هستند. ترامپ در آن زمان براي دلگرمي ايلان ماسك يك تسلاي قرمزرنگ خريد. اخيرا، يعني پس از قهر كردن با ايلان ماسك كاريكاتوري از ترامپ را درحالي نشان مي‌داد كه دارد عكس‌برگرداني پشت تسلاي قرمز‌ش مي‌چسباند با اين متن كه «اين ماشين پيش از جدايي ايلان ماسك از ترامپ خريداري شده است!»
منظور اينكه در برخورد با چنين شخصيتي كه مسائل بين‌المللي را نيز بسيار شخصي مي‌انگارد و به دل مي‌گيرد بايد محتاط بود و از او حذر كرد. اخيرا تعدادي از مراجع و مقامات ايراني با فتواها و دستوراتي ترامپ را به دليل سخنان تهديدآميز مهدورالدم اعلام كرده و براي كشنده «ترامپ» جوايزي هم تعيين كرده‌اند. رييس‌جمهور پزشكيان در مصاحبه اخير خود در پاسخ روزنامه‌نگار در اين باره گفت كه چنان فتواها و دستوراتي ازسوي مقامات حكومتي ايران صادر نشده است. بديهي است اين‌گونه سخنان با تكذيب ساده بي‌اثر نمي‌شود و نبايد به سادگي اجازه اقدام متقابل به نام اشخاص غيرمسوول به آنها داده شود.
در اين شرايط نتانياهو از ترامپ چه مي‌خواهد و ترامپ چه موضعي دارد؟
آنچه مسلم است اسراييل در جنگ دوساله خود و خصوصا در اين دوازده روز مقدار زيادي از مهمات و موشك‌ها و پهپادهاي انتحاري خود را از دست داده است و براي ادامه جنگ محتمل نياز به پشتيباني لازم دارد. از سويي اسراييل دو سال است در حال بسيج و آماده‌باش نظامي است و نيروهاي خود را از واجدين شرايطي تامين مي‌كند كه در شرايط عادي مشاغل گوناگون از استادي و پزشكي تا مهندسي و كارمندي دارند و اين بسيج طولاني براي اقتصاد آن بازيگر زيانبار است. امريكا نيز از آغاز انتقال نيرو و تجهيزات به ديه‌گو گارسيا در اقيانوس هند و به خليج‌فارس در حال بسيج پرهزينه جنگي بوده است كه با شركت در جنگ اسراييل و ايران جدي بودن برنامه خود را ثابت هم كرده‌اند. اينكه از لحاظ حقوقي مجاز هستند يا نيستند، اصلا مطرح نيست. اسراييل هرگز در برنامه‌هاي جنگي چنان ضوابطي را رعايت نكرده است، از اين رو بايد توجه داشت هر دو كشور در حال بسيج پرهزينه‌اي هستند كه اگر قرار به جنگيدن باشد، مي‌خواهند اكنون انجام دهند و اگر قرار به مصالحه قابل بقا باشد نيز مي‌خواهند تكليف آن اكنون روشن شود. براي ايران نيز بسيج و آمادگي كنوني و ركود و بلاتكليفي توليد و بازار پرهزينه است. شايد اكنون زمان آن باشد كه ايران نيز در شرايط سلامت زيرساخت‌هاي خود و چرخش متعارف زندگي در شرايطي كه اسطوره نفوذناپذيري اسراييل را درهم شكسته است به مصالحه تن دهد و خود را از مصاف اين ناكسان نه چندان متعارف برهاند. خصوصا كه اكنون از هميشه آشكارتر است كه اسراييل و امريكا در واقع يك بسته و در يك سنگر و مورد حمايت اروپا هستند و در منطقه نيز جز همدردي زباني مددي به ايران نرسيد! ايراني كه ۴۷ سال ثروت خود را صرف عمليات حمايتي از حقوق تضييع شده آنان كرده است.
ديپلمات پيشين و كارشناس امور بين‌المللي