خبرنگاران روشنگران جامعه
اصغر ميرفردي
يكي از ويژگي‌هاي دوران مدرن، رسانه‌ها به ويژه رسانه‌هاي مستقلي است كه به دليل ماهيت فعاليت حرفه‌اي‌شان و گسترش آگاهي و شفافيت در جامعه، به نام ركن چهارم دموكراسي شناخته مي‌شوند. اين رسانه‌ها با وجود خبرنگاران و گزارشگراني معناي وجودي دارند كه به گونه خستگي‌ناپذير و در هر زمان و مكاني در پي دستيابي به اطلاعات درباره رخدادهاي گوناگون و كيفيت زندگي اجتماعات انساني‌اند. خبرنگاران در صف نخست مراجعه به مكان حوادث همچون جنگ، سيل، زلزله، توفان، آتش‌سوزي و... قرار دارند و در سرما و گرما و همه ساعات شبانه‌روز از استراحت و خواب و خوراك خود مي‌گذرند تا تازه‌ترين خبرها را به مخاطبان منتقل كنند. جهان معاصر جهان سكون و سكوت نيست و «شدن»هاي گوناگون، جزو ويژگي‌هاي اصلي آن است. بازتاب اين رخدادها و شدن‌ها، تنها از زاويه ديد دوربين، صداي ضبط شده و ردپاي قلم گزارشگران و خبرنگاران انجام مي‌شود. اگر رسانه‌ها و خبرنگاران نبودند، جهان هر انساني محدود به همان اجتماع محلي او بود و شناختي از سواي دايره مكاني زيست بوم وي وجود نداشت. اطلاعات روزمره سودمند براي شناخت جهان پيرامون و اجتماعات انساني و رخدادهاي آنها از رهگذر تلاش خبرنگاران تلاشگري فراهم مي‌شود كه ممكن است نام و هويت آنها هيچ‌گاه براي مخاطبان هويدا نباشد. بسياري از خبرنگاران، يا همان روشنگران جوامع بشري، در حوزه‌هاي كاري خود با سختي‌ها و مخاطرات گوناگون، حتي مخاطرات جاني، روبه‌رو مي‌شوند و مي‌توان گفت كسي كه شغل شريف خبرنگاري را برمي‌گزيند، گونه‌اي از خودگذشتگي را در پيش مي‌گيرد. نمونه‌اي از چنين خبرنگاران از خودگذشته‌اي، خبرنگار شهيد محمود صارمي و همكاران شهيد وي است كه جان ارزشمند خود را در راه انجام وظيفه خبرنگاري در افغانستان از دست دادند. آنان، قرباني رفتار خشونت‌بار گروه طالبان شدند كه هيچ باور و تعهدي به جايگاه رسانه‌ها و حفظ سلامت خبرنگاران آنها نداشتند و در دور دوم به قدرت رسيدن همچنان چنين باوري ندارند.
خبرنگار، ذهن بيدار جامعه است و با نگاهي مسوولانه، اخلاقي و انساني همه تحولات را نظارت مي‌كند و با تهيه گزارش‌هاي مسوولانه، روايتگر خوشي‌ها و ناخوشي‌هاي همنوعان خود است. خبرنگاري، شغلي انساني است كه فراتر از مرزها به پيگيري رخدادها به ويژه آلام و مصيبت‌هاي بشري مي‌پردازد. خبرنگار تنها وامدار مسووليت و تعهدات حرفه‌اي خود براي بازنمايي واقعيت رخدادها و نسبت رخدادها با بايسته‌ها و حقايق انساني است و به منافع و ذائقه‌هاي خاص گروه‌هاي سياسي تعهد و وابستگي ندارد. ميزان امنيت و آزادي عمل براي خبرنگاران مستقل، يكي از نشانگرهاي توسعه سياسي و اجتماعي جوامع انساني است. خبرنگاران تلاشگر و فعاليت رسانه‌اي آنها تنها ركن چهارم دموكراسي را شكل نمي‌دهند، بلكه آينه بازنمايي شرايط جامعه براي دستيابي به توسعه واقعي است. كمك به شفافيت و افزايش آگاهي عمومي با پايبندي به معيارها و تعهدات حرفه‌اي، خبرنگاران را روشنگران آگاهي ساخته است و جامعه با وجود چنين خبرنگاراني، بر مدار آگاهي حركت مي‌كند. ياد و خاطره خبرنگاراني كه جان خود را در راه فعاليت حرفه‌اي خود از دست دادند، گرامي باد. درود بر خبرنگاراني كه با تعهد حرفه‌اي خود، شرافت انساني را معنا مي‌كنند و پيام‌آور آگاهي و روشنگري در جامعه هستند.