روسيه و اسراييل؛ عشق يا نفرت
جاش كوهن / عاشق اوست يا از او متنفر است، مداخله نظامي رييس‌جمهور روسيه در سوريه، بدون شك سياست‌هاي خاورميانه‌اي را تغيير داد. پوتين از بشار اسد حمايت مي‌كند و چند پايگاه نظامي در اين كشور تاسيس كرده و با تركيه مقابله مي‌كند و با غرب دوباره وارد تعامل شده است.
در حالي كه همه بازيگران بزرگ منطقه تلاش مي‌كنند در عمليات نظامي روسيه تاثير بگذارند، اما مفسران در يكجا آن را ناديده مي‌گيرند؛ آن هم اسراييل. منافع اسراييل در روسيه بسيار گسترده و عميق است و ممكن نيست از آن چشم‌پوشي كند.
حداقل مي‌توان گفت؛ تاريخ روابط اسراييل و روسيه پيچيده است. اتحاد جماهير شوروي در سال 1948 از ايجاد اسراييل پشتيباني كرد، اما پس از آن از اوايل دهه 1960 به سمت جهان عرب متمايل شد و حتي در هر دو جنگ شش روزه سال 1967 و جنگ يوم كيپور 1973 تهديد كرد به اسراييل حمله مي‌كند.
با روي كار آمدن پوتين، اسراييل به نزديك‌ترين دوست مسكو تبديل شده است. اسراييل و روسيه نگراني‌هاي مشترك درباره تروريسم را با هم در ميان مي‌گذارند، پوتين نخستين رييس‌جمهور روسيه بود كه در سال 2005 از اسراييل ديدار كرد و از ديوار غربي سايت مقدس يهوديان و همچنين يادبود هولوكاست اسراييل بازديد و يك دقيقه هم سكوت كرد. بر اساس گزارش‌ها رييس‌جمهور روسيه آپارتمان معلم 84 ساله آلماني- يهودي خود را در تل آويو خريداري كرد. پوتين سال 2012 نيز به عنوان يك مهمان افتخاري در شام دولتي به اسراييل بازگشت و يك بناي تاريخي براي سربازان ارتش سرخ كه هيلتر را در جنگ جهاني دوم شكست دادند، افتتاح كرد.
با وجود اين احساسات مثبت، منافع ملي روسيه اولويت پوتين است و از آنجا كه روسيه در حال نوسازي نظامي است و يك گام به جلو در خاورميانه برداشته، مسكو داراي قابليت‌هاي قابل توجهي براي كمك يا مانع شدن در منافع كليدي اسراييل است.
اول، اگر چه اسراييل مصمم است از گرفتار شدن در جنگ سوريه خودداري كند، اما براي تلاويو يك «خط قرمز» وجود دارد؛ كه اجازه انتقال سلاح‌هاي پيشرفته از ايران و سوريه به حزب‌الله ندهد. نيروي هوايي اسراييل براي به اجرا درآوردن اين سياست، از آغاز جنگ سوريه چندين بار به كاروان‌هاي سلاح در سوريه به مقصد حزب‌الله حمله كرده‌اند.
بر همين اساس، استقرار سامانه اس- 400 روسيه در سوريه موجب نگراني شديد اسراييل شده است. اين سامانه به‌شدت قابليت تعويض بازي را دارد و مي‌تواند با شعاع 250 مايل 36 هواپيما را به طور همزمان هدف قرار دهد. يك افسر ارشد اسراييلي از آن به عنوان «كابوس» ياد مي‌كند. چرا كه در صورت وخامت جدي در روابط اسراييل و روسيه،
اس- 400ها تا حد زيادي مي‌توانند توانايي نيروي هوايي اسراييل براي حمله به محموله سلاح از طريق سوريه به حزب‌الله را هدف قرار دهند. بنابراين اسراييل بايد اطمينان پيدا كند كه روسيه از اين سامانه براي هدف قرار دادن جت‌هاي اسراييلي در حريم هوايي سوريه استفاده نمي‌كند. در نتيجه بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل براي جلوگيري از درگيري تصادفي با ارتش روسيه به مسكو سفر كرد و بعد هم نتانياهو و پوتين در حاشيه كنفرانس آب و هوا با هم ديدار داشتند.
شش هفته بعد، هر چند، تصوير تاريك به نظر مي‌رسد، با توجه به گزارش‌هاي اخيردر مورد اينكه روسيه در حال انتقال مستقيم سلاح به حزب‌الله است، چرا كه از ديدگاه مسكو حزب‌الله نيروي موثر‌تري از ارتش سوريه است. اگر اين گزارش درست باشد- چند سوال به وجود مي‌آيد، از جمله اينكه آيا روسيه همان نوع از سلاح‌ها را به حزب‌الله منتقل مي‌كند كه به ايران داده است يا پيشرفته‌تر از آنها را؟ به همين دليل نتانياهو تلاش مي‌كند كه رابطه خوب خود با پوتين را حفظ كند تا اطمينان حاصل كند كه از اين سلاح‌ها عليه اسراييل استفاده نمي‌شود. اسراييلي‌ها همچنين در مورد تامين سلاح ايران از سوي روسيه نگران هستند. پس از امضاي قرارداد اس- 300 با ايران در سال 2007، روسيه تحت فشار غرب قرار گرفت. اما حالا در نتيجه توافق هسته‌اي با ايران، روسيه از تمايل دوباره خود براي ارايه
اس- 300 به ايران خبر داده است. رييس سابق برنامه دفاع موشكي اسراييل مي‌گويد اين يك تغيير چشمگير در توانايي ايران ايجاد خواهد كرد. اسراييل به دنبال استفاده از رابطه مثبت خود با پوتين براي محدود كردن تصميمات ديگر مسكو در نزديكي به ايران و حزب‌الله است.
در نهايت؛ سومين منفعت اصلي اسراييل در رابطه با كرملين، حدود 200 هزار يهودي در روسيه است. سياست اسراييل در قبال بحران اوكراين نيز نشان داد، تل‌آويو از دور شدن از پوتين اجتناب مي‌كند. اسراييل به قطعنامه سازمان ملل در محكوميت الحاق كريمه به روسيه، راي ممتنع داد. بعد از آن آويگدور ليبرمن، وزير خارجه اسراييل در اظهاراتي گفت: ما اميدواريم كه روسيه و اوكراين با بيشترين سرعت ممكن براي عادي‌سازي روابط اقدام و راهي براي مذاكرات پيدا و همه مشكلات را مسالمت‌آميز حل كنند. وزارت امور خارجه امريكا با صدور بيانيه‌اي از راي اسراييل ابراز شگفتي كرد. با وجود انتقاد امريكا، مدت كوتاهي پس از آن اسراييل درباره ايجاد خط ارتباط مخصوص و رمزگذاري شده بين دفاتر نتانياهو و پوتين موافقت كرد و با وجود مخالفت شديد امريكا انتظار مي‌رود رهبران اسراييل به ادامه نزديك‌تر شدن به رهبر كرملين ادامه دهند. منبع: رويترز