بيتا موسوي/نزديك به چهار سال از آغاز فيلمبرداري بزرگ‌ترين پروژه تاريخ سينماي ايران «محمد(ص)» مي‌گذرد؛ پروژه‌يي كه از صدر تا ذيل آن اختصاصا در ايران ساخته شده و قرار است امكانات و تجهيزاتي كه براي فيلم «محمد(ص)» آماده شده، پس از اتمام آن در اختيار ديگر پروژه‌هاي مذهبي سينماي ايران قرار بگيرد. به گزارش خبرنگار «اعتماد»، روز گذشته جمعي از خبرنگاران و اهالي رسانه‌هاي مختلف با اتوبوس به 55 كيلومتري شهر قم دعوت شدند تا از لوكيشن مهم‌ترين فيلم مذهبي تاريخ سينماي ايران بازديد كنند؛ لوكيشني كه از حجاز عصر پيامبر اعظم تا مكه مكرمه در ابعاد طبيعي از يك سو و خانه عبدالمطلب پدر بزرگ گرامي پيامبر اسلام و محل زندگي ابولهب و ابوجهل از سويي ديگر ديده مي‌شد.
ساخت كامل بازار مكه و بتخانه‌هاي عصر جاهليت تماشاگر را به شهركي كم‌نظير مي‌برد كه براي روايت زندگي خاتم پيامبران آماده شده بود. در مراسم رونمايي از شهرك سينمايي پيامبر اكرم(ص) تنها به حضور خبرنگاران و عكاسان رسانه‌ها اكتفا نشده بود، بلكه بالاترين مقامات سينمايي از جمله حجت‌الله ايوبي، رييس سازمان سينمايي و عليرضا رضاداد، دبير سي‌و‌سومين جشنواره فيلم فجر و مجري طرح نيز حضور داشتند. علاوه بر اين جمعي از عوامل فيلم از جمله محمدمهدي حيدريان مدير پروژه حضرت محمد رسول‌الله(ص)، مجيد مجيدي كارگردان، بيژن ميرباقري سرپرست بخش دوم كارگرداني، صادقيان مدير شركت نور تابان، محمدرضا صابري، عليرضا شجاع‌نوري، مينا ساداتي، ساره بيات و مهدي پاكدل بازيگران پروژه، محسن شاه‌ابراهيمي طراح لباس و صحنه فيلم، محمدرضا دلپاك صداگذار حضور داشتند.
پيشنهاد بنياد مستضعفان به مجيد مجيدي
در ابتدا پس از نمايش پشت صحنه فيلم «محمد(ص)» و صحبت‌هاي جليل رسولي، طراح لوگوتايپ، صادقيان، رييس هيات‌مديره شركت سينمايي نور تابان گفت: «بنياد مستضعفان و جانبازان هدف‌هايي همچون توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي را مبناي كار خود قرار داده و از سال 86 به دستور رييس بنياد مستضعفان پيشنهاد فيلم محمد رسول‌الله با سرمايه‌گذاري اين بنياد به آقاي مجيد مجيدي را مطرح كرد. قرار بود در ابتدا اين فيلم در سوريه و مراكش ساخته شود اما با بررسي‌هاي انجام شده به اين نتيجه رسيديم كه بهتر است اين فيلم را در ايران بسازيم و شهرك سينمايي را براي توليد اين اثر بنا كنيم تا هم بتوانيم يك اثر فرهنگي در شأن مقام پيامبر(ص) بسازيم و هم يك سرمايه‌گذاري بلندمدت در سينماي ايران انجام دهيم تا تمام فيلم‌هايي كه قرار است درباره تاريخ اسلام ساخته شود هم در اين شهرك به توليد برسد.
ساخت مكه در زميني به وسعت 220 هكتار
صادقيان افزود: اين شهرك در 220 هكتار در جوار روستاي‌الله‌يار ساخته شد و طراح هنري اين شهرك يكي از طراحان هنري مشهور بين‌المللي است. 41 ميليارد ريال براي ساخت اين شهرك هزينه كرديم و تصميم گرفتيم به دليل اينكه هزينه اجاره و ضمانت تجهيزات تصويري همچون دوربين و لنزهاي متعدد براي ما گران تمام مي‌شد اين تجهيزات را خريداري و وارد ايران كنيم تا بتوانيم در آينده در سينماي ايران نيز از آن بهره بگيريم. براي خريد اين تجهيزات نيز 79 ميليارد ريال هزينه كرديم.
صادقيان درباره جزييات سرمايه‌گذاري اين پروژه افزود: فيلمنامه اين فيلم از تاريخ 1/7/86 شروع شد و تا 1/7/88 طول كشيد و هزينه آن 5/3 ميليارد ريال شد. همچنين هزينه مطالعات اجرايي نيز شش ميليارد ريال، هزينه پيش‌توليد 152 ميليارد ريال، هزينه توليد 310 ميليارد ريال، پس از توليد 151 ميليارد ريال و هزينه كل سرمايه‌گذاري محمد رسول‌الله 323 ميليارد ريال شد.
او تاكيد كرد اين سرمايه‌گذاري كه براي فيلم انجام شده چند منظوره است و مي‌تواند براي نسخه دوم و سوم فيلم هم مورد استفاده قرار بگيرد و همچنين مي‌تواند براي ساخت ديگر فيلم‌هايي درباره تاريخ اسلام كه توسط فيلمسازان در داخل يا خارج از كشور ساخته مي‌شود مورد استفاده قرار گيرد.
او سپس افزود: همچنين قرار است يك مركز اقامتي در اين مجموعه احداث شود تا خدمات عمومي ارايه كند. ماهيانه يك ميليارد ريال هزينه نگهداري اين شهرك است.
گيسوان مصنوعي زنان بي‌حجاب
مجيد مجيدي، كارگردان سينما در آستانه رونمايي فيلمش در جشنواره فيلم فجر پس از چند سال سكوت درباره اين اثر هنري در برابر خبرنگاران نشست تا پاسخگوي سوال‌هاي آنها باشد.
او در ابتدا با تبريك ميلاد پيامبر اكرم (ص) با تشكر از رييس بنياد مستضعفان و صادقيان رييس شركت سينمايي نور تابان و دوستان ديگرش همچون حيدريان، رضاداد و صابري براي توليد اين فيلم در پاسخ به اين سوال كه در قبل از اسلام زنان حجاب نداشتند و نمايش چنين تصاويري در فيلم اينگونه توضيح داد: «در بخش‌هايي كه شما به آن اشاره كرديد حضرت آمنه و حليمه با حجاب هستند.
همچنين درباره ديگر زنان فيلم نيز ما اين موضوع را رعايت كرديم و از گيسوان مصنوعي استفاده كرديم. همچنين طراحي لباس خوب محسن شاه ابراهيمي نشانگر وضعيت اين مقطع تاريخي است.
حضور هاليوودي‌ها در فيلم عقاد كمدي است
اين كارگردان درباره حضور بازيگران ايراني در اين فيلم گفت: ما در حوزه هنر بازيگري در ايران استعدادهاي درخشاني داريم كه مي‌توانيم از توانمندي آنها استفاده كنيم. شما در اين فيلم خواهيد ديد كه بازيگران ايراني در حد بازيگران خارجي مي‌درخشند و در قد و قواره آنها هستند. من قبول دارم كه آنتوني كويين در فيلم مصطفي عقاد هنرنمايي كرده اما اين هنرنمايي فقط در ايران و كشورهاي اسلامي مورد توجه قرار گرفت و در كشورهاي غربي اينگونه نبوده به‌طوري‌كه ويتوريو استرارو، فيلمبردار خارجي اين فيلم معتقد بود كه حضور بازيگران هاليوودي در فيلم مصطفي عقاد در دنياي غرب جايگاهي ندارد و بيشتر شبيه يك كمدي است. اما ما در حوزه بازيگري درست فكر كرديم و انتخاب‌هاي مناسبي انجام داديم. به هر حال ما بازيگراني داريم كه جوايز جهاني گرفته‌اند.
كارگردان ايراني نامزد اسكار درباره ضرورت ساخت اين فيلم تاكيد كرد ما مخاطباني در دنيا داريم كه دغدغه مسائل اسلام را دارند. ما در اين راه رايزني و تحقيقات بسياري كرديم و در اين بخش تحقيقات از برجسته‌ترين تاريخدانان شيعه و سني و از نظرات علماي شيعه و سني استفاده كرديم. قطعا براي اين فيلم يك كار كارشناسي انجام شد و تصميمي گرفتيم مقطعي از زندگي پيامبر را انتخاب كنيم كه هيچ اختلافي در شيعه و سني وجود نداشته باشد.
كار ما فقط واكنش نيست
مجيدي تاكيد كرد اين فيلم يك وفاقي براي جهان اسلام به وجود مي‌آورد. همان‌طور كه مي‌دانيد در اين چند سال قرائت‌هاي نادرستي از اسلام شكل گرفته كه هيچ سنخيتي با جهان اسلام ندارد و ما خواستيم با ساختن اين فيلم يك قرائت درست از اسلام را به تصوير بكشيم كه باعث وحدت مي‌شود. به همين دليل به سراغ نمايش كودكي پيامبر رفتيم تا از اين طريق بتوانيم به اين مهم بپردازيم كه در آن زمان چه ضرورتي وجود داشته كه اسلام به وجود آيد. او افزود: من از حساسيتي كه درباره شخصيت پيامبر وجود دارد استقبال مي‌كنم. در طول اين سال‌ها وقتي به ساحت حضرت محمد(ص) بي‌احترامي شد ما فقط عكس‌العمل نشان داديم در صورتي كه اين واكنش‌ها مهم نيست، تا كي بايد ابزار دست شويم و عكس‌العمل‌هايمان را در خيابان نشان دهيم. جهان اسلام بايد با روشنگري در حوزه سينما، كتاب و...بپردازيم. خصوصا سينما ابزار خوبي است كه ما بتوانيم تصوير درستي از جهان اسلام نمايش دهيم. من از جهان اسلام دعوت مي‌كنم تا در توليد چنين آثاري سرمايه‌گذاري كنند. فيلم محمد(ص) فقط يك فيلم نيست بلكه آغازگر يك جريان فرهنگي براي قرائت زيبا از اسلام است.
ما درباره پيامبر طي اين سال‌ها جفا كرديم
او ادامه داد: ما از كشورهايي همچون تركيه و اندونزي براي ساخت فيلم پيشنهاد داشتيم. اما آنها را به بعد از نمايش اين فيلم موكول كرديم، چرا كه معتقديم بايد در اين زمينه كار فرهنگي انجام شود. در دنيا درباره زندگي حضرت موسي و پيامبرهاي ديگر حتي بودا هم فيلم ساخته شده آن وقت در مورد وجود مقدس خاتم پيامبران كه با آمدن او حجت تمام مي‌شود فيلم شاخصي وجود نداشته. درست است كه سال‌هاي پيش مصطفي عقاد فيلمي ساخت اما اگر حالا به آن فيلم نگاه كنيم مي‌بينيم كه آن فيلم نيز در اين جهت حركت كرده كه نگاهي به اسلام داشته باشد، كه اين دين، دين خشونت است، چرا كه مدام در آن صحنه‌هاي جنگ تصوير مي‌شود. محمد(ص) دومين فيلم در اين حوزه است. اگر چه دوستان در اين حوزه نگران هستند، اما بهتر است وارد اين عرصه شوند.
مجيدي درباره نگراني اهل تسنن از ساخته شدن اين فيلم گفت: دليل نگراني و انتقاد كشورهاي عرب به خصوص الازهر از ساخته شدن چنين فيلمي را نمي‌دانم. همان اندازه كه اهل تسنن نگران هستند ما شيعيان هم نگراني داريم، پس به جاي اينكه از دور بايستند و تخطئه كنند و نقدهاي غيرمنصفانه‌يي ارايه دهند، دعوت مي‌كنم پس از ديدن فيلم به گفت‌وگو بنشينيد. هنوز نقدهاي غيرمنصفانه بدون ديدن فيلم منتشر شده است. من از جهان اسلام و دانشگاه الازهر دعوت مي‌كنم اين فيلم را ببينند و بعد با هم گفت‌وگو كنيم.
مجيدي با اشاره به انتقادهاي الازهر مبني بر اينكه چرا براي كودكي‌هاي پيامبر از بازيگر استفاده كرده است، گفت: تحقيقات بسياري در زمينه كودكي حضرت محمد(ص) انجام شد. به ديدار مراجع مختلفي از علماي شيعه و اهل تسنن رفتيم و رايزني‌هاي بسياري براي كم و كيف پرداخت كودكي حضرت محمد(ص) تا 12 سالگي ايشان انجام داديم. درواقع دليل انتخاب مقطع كودكي زندگي حضرت محمد(ص) تا 13 سالگي اين بود كه هيچ اختلافي بين شيعه و سني به وجود نيايد.
مجيدي درباره مقطع تاريخي اين فيلم اينگونه توضيح داد: «داستان فيلم ما بخش عمده‌يي از دوران كودكي حضرت محمد(ص) است اما داستان فيلم از شعب ابيطالب و زماني كه حضرت در حصر بودند، شروع مي‌شود و پس از آن يك فلاش بك به قبل از تولد حضرت محمد(ص) مي‌خورد و تنها 20 دقيقه از زمان فيلم به زمان حال برمي‌گردد.»
مجيدي همچنين درباره ساخت قسمت دوم و سوم اين فيلم گفت: «قطعا اين شهرك با اين نگاه ساخته شده كه فيلم‌هاي ديگري هم درباره تاريخ اسلام و در شأن پيامبر اكرم در آن ساخته شود. اينكه من قسمت دوم يا سوم فيلم را بسازم هنوز مشخص نيست. كارگردان درباره نمايش در جشنواره فجر و نمايش‌هاي بين‌المللي آن تاكيد كرد: هنوز ما هيچ تصميمي براي نمايش خارجي نگرفته‌ايم البته تمهيداتي انديشيده شده و از كمپاني‌هاي مختلف ابراز تمايل كردند اما هنوز جواب قطعي به آنها نداده‌ايم چون هنوز فيلم آماده و نهايي نشده است.
مجيدي با تاكيد بر اين نكته كه قرار ما اين بود كه نمايش فيلم در ايران دريك روز بسيار مقدس باشد، گفت: «متاسفانه چون پروسه آماده‌سازي اين پروژه طول كشيد ما فكر كرديم كه بهترين زمان اكران آن مي‌تواند جشن انقلاب اسلامي در روز 12 بهمن ماه باشد.» مجيدي همچنين در پاسخ به سوال خبرنگار «اعتماد» درباره نمايش فيلم«محمد(ص)» در جشنواره برلين تنها به يك «ان‌شا‌الله» اكتفا كرد.
حيدريان: نگذاشتيم زندگي پيامبر (ص) دستخوش سليقه‌هاي سياسي كشورهاي ديگر شود
محمدمهدي حيدريان، مدير پروژه محمد(ص) نيز با اشاره به اين نكته كه در ابتدا تصميم ما اين بود كه با علاقه‌مندان به پيامبر در كشورهاي ديگر وارد گفت‌وگو شويم، گفت: اتفاقا ما توانستيم با ديگر كشورهاي جهان وارد ديالوگ شويم و آنها هم در اين‌باره استقبال كردند اما اين نخستين تجربه در خصوص پرداخت به زندگي پيامبر است و ما نبايد مي‌گذاشتيم دستخوش سليقه‌هاي سياسي كشورهاي ديگر شود. در نهايت تصميم گرفتيم دغدغه سرمايه‌گذاران را پس از يك توافق اوليه به بعد از نمايش اين فيلم موكول كنيم.
حيدريان درباره انتخاب مجيد مجيدي براي ساخت اين فيلم اينگونه توضيح داد: «تنها كسي كه راجع به بودجه صحبت نكرد آقاي مجيدي بود، البته او تجربه بسيار خوبي در حوزه ساخت فيلم‌هاي مهم دارد و همچنين كارگردان قابلي است. به دليل تجربه‌يي كه او داشت و همچنين شناخت و ارادتي كه به پيغمبر(ص) دارد، پيشنهاد ساخت اين فيلم به او شد و ما همه كمك كرديم تا ساخته شود. اين فيلم جواز آن است كه هر كسي بايد جاي خودش قرار گيرد تا بتوانيم بدون دغدغه اقتصادي و فرهنگي براي آن هزينه كنيم.»
در ادامه مجيد مجيدي با توضيح اين نكته كه در دنيا فيلم‌هاي زيادي درباره پيامبران ساخته شده است، گفت: «به‌طور نمونه فيلم حضرت موسي از ريدلي اسكات هيچ نسبتي با وجوه معرفتي با زندگي حضرت موسي ندارد يا فيلمي كه درباره حضرت نوح ساخته شد هم همين شرايط را داشت. اين آثار با هزينه‌هاي بالايي توليد شدند. ما نيز مي‌خواستيم فيلمي با همين ابعاد اقتصادي بسازيم. فيلم محمد(ص) با ابعاد استانداردهاي دنيا همخواني دارد و در حوزه تكنيكي از بهترين‌ها استفاده كرديم. تلاش مي‌كنيم حق مطلب را ادا كنيم قطعا وقتي فيلم را ببينيد اذعان خواهيد كرد كه فيلمي با استانداردهاي سينماي دنيا ساخته شده است.
مجيدي با اشاره به اينكه پروژه محمد(ص) يك سورپرايز بزرگ دارد، گفت: سورپرايز ما در اين فيلم حضور بازيگران است كه در قد و قواره بازيگرهاي خارجي هنرنمايي كرده‌اند. اين توفيقي است كه نصيب من شده است و ادعايي هم ندارم، فقط اين تنها لطفي بوده كه به من شده و نمي‌دانم به چه واسطه و چه ارتباطي. شايد بعدها متوجه آن بشوم. اين توفيقي است براي من كه شروع يك جريان باشم و مطمئن هستم انسان‌هاي بالياقت اين راه را ادامه خواهند داد.
در ادامه صادقيان مديرعامل شركت موسسه نور تابان درباره هزينه‌هاي اين فيلم گفت: وقتي به دنبال كارگردان بوديم هم وجه داخلي و هم وجه بين‌المللي براي ما اهميت زيادي داشت و چه كسي بهتر از آقاي مجيدي كه كارگرداني اين فيلم را بر عهده گرفتند. خوشبختانه آقاي مجيدي هر دو وجه را داشت. از سال 86 تا سال 92 نرخ برابري يورو 1250 تومان بود تا تغييرات قيمت يورو باعث شد هزينه‌هاي فيلم اضافه شود.
تحسين مقام معظم رهبري درباره سينماي ايران
در ادامه مجيد مجيدي درباره حضور مقام معظم رهبري سر صحنه فيلم محمد(ص) گفت: خوشبختانه ما در اين پروژه اعتماد مراجع تقليد و مقام معظم رهبري را به همراه داشتيم. من به شخصه خدمت مراجع رسيدم، خدمت آيت‌الله سيستاني، آيت‌الله وحيد، جوادي‌آملي و مكارم‌شيرازي رسيدم. حس اعتمادي كه نسبت به اين حركت وجود داشت خيلي ارزشمند بود و بزرگ‌ترين تجلي حس اعتماد را در مقام معظم رهبري ديدم. ايشان زماني كه از پشت صحنه و دكورهاي ما ديدن كردند، تعبيرهاي بسيار زيبايي داشتند و صحبت‌هاي مبسوطي درباره تحسين سينماي ايران با ما در ميان گذاشتند كه گزارش آن به زودي منتشر خواهد شد.
ايوبي: رستاخير آماده اكران است
گفتني است حجت‌الله ايوبي، رييس سازمان سينمايي در حاشيه بازديد اهالي رسانه و مديران سينمايي كشور از لوكيشن‌هاي فيلم سينمايي «محمد(ص) » عنوان كرد: مشكلات فيلم سينمايي «رستاخيز» احمدرضا درويش به پايان رسيده و همه‌چيز براي اكران خوب اين اثر سينمايي آماده است.
او افزود: با حل شدن مشكلات «رستاخيز»، اين فيلم سينمايي به زودي اكران عمومي خواهد شد. همچنين او در بازديد از لوكيشن فيلم سينمايي «محمد(ص)» درباره بازتاب بين‌المللي اين فيلم سينمايي گفت: فيلم سينمايي «محمد(ص)» افتخاري براي سينماي ايران است و يقين دارم اين فيلم از اكران خوبي در دنيا برخوردار خواهد شد. او افزود: البته ناگفته نماند كه نشان دادن چهره كودكي حضرت محمد(ص) در اين فيلم سينمايي كه به كارگرداني مجيد مجيدي ساخته شده، مورد اعتراض است اما مطمئن هستم كه اين فيلم در دنيا اكران بسيار خوبي خواهد داشت. ايوبي ادامه داد: ضمن اينكه سازمان سينمايي در كنار مجيد مجيدي و همكاران اين كارگردان براي اكران داخلي و خارجي فيلم خواهد ماند. رييس سازمان سينمايي در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه سهم مخاطبان ايراني از اين فيلم سينمايي چيست؟ توضيح داد: ترجيح مي‌دهم درباره كم و كيف اكران داخلي اين فيلم نظري ندهم و مجموع برنامه‌ريزي‌ها را به عهده توليدكنندگان اين فيلم سينمايي بگذارم.