ناصر حسيني‌مهر از تجربه جديدش مي‌گويد
اجراي بوف كور مسووليت زيادي دارد
بابك احمدي
ناصر حسيني‌مهر در سال‌هاي بعد از بازگشت به ايران نمايش‌هاي «اتاق شماره ۶»، «ويتسك»، «هملت ماشين»، «هراكلس ۵» و «مائوزر» را روي صحنه برد كه همگي امضا و سبك خاص اين كارگردان را به همراه داشتند. اجراها براساس نمايشنامه‌هايي شكل گرفت كه در ذهن علاقه‌مندان ايراني ويژگي‌هاي مهم سبكي و البته معنايي را حمل مي‌كردند. يك تجربه براساس متني از آنتوان چخوف، بعدي كاري از گئورگ بوخنر-يا بوشنر- كه ظرفيت‌هاي متفاوتي در اختيار كارگردان قرار مي‌دهد و به همين دليل نيز در سال‌هاي اخير بار ديگر مورد توجه كارگردانان جوان قرار گرفت.
اما سه نمايش بعدي حسيني‌مهر همگي براساس آثار يكي از مهم‌ترين نويسندگان معاصر آلمان و اروپا شكل گرفت. «هاينر مولر» كه به نظر عده‌اي مهم‌ترين نمايشنامه‌نويس و كارگردان قرن بيستم آلمان بعد از برتولت برشت تلقي مي‌شود.
اما نكته جالب در يك سال گذشته چرخش معنادار اين كارگردان به سوي متن ايراني است. حسيني‌مهر از يك‌سال قبل اعلام كرد، قصد دارد نمايشي براساس دو اثر از صادق هدايت روي صحنه ببرد. اين پژوهشگر، مترجم و كارگردان درباره متني كه براي اجرا آماده شده، مي‌گويد: «نمايشنامه اقتباس از داستان «بوف كور» است كه بيشتر به فضاهاي كاملا خيال‌گونه يا آبستره داستان مي‌پردازد. سعي شده تا عناصر بصري اين اثر براي صحنه جذاب باشد و به همين دليل تكرار واژه به واژه داستان صادق هدايت نيست. در اصل اين نمايشنامه روايت و اقتباسي آزاد از «بوف كور» و «سه قطره خون» صادق هدايت است.»
گرچه اين كارگردان قبلا در خبرها اعلام كرده بود علاقه دارد تجربه جديدش در سالن اصلي مركز تئاتر مولوي روي صحنه برود، اما در نهايت اين اتفاق نيفتاد و گزينه دوم مطرح شد. كارگردان نمايش «مائوزر» در همين باره توضيح داد: «ما با وجود دريافت مجوز اجراي متن سه سال پشت در سالن‌هاي نمايش مانده بوديم تا اينكه در نهايت با همراهي مديركل مركز هنرهاي نمايشي راه هموار شد. بنابراين لازم است از مدير مجموعه تئاترشهر و همه مسوولان مجموعه كه نهايت همكاري را با من انجام دادند تشكر كنم. گرچه قبلا درباره اجرا در سالن مولوي صحبت‌هايي شد اما گزينه مهم ديگري هم داشتيم و آن سالن «چهارسو»ي مجموعه تئاترشهر بود كه خوشبختانه با همين اتفاق افتاد، چون آن فضاي تنگ و تاريك و شبح‌وار مورد نياز به اين سالن مي‌خورد.»
حسيني مهر كه هميشه بر تمرين طولاني مدت تاكيد داشته اين‌بار نيز طبق شيوه مورد نظرش پيش رفته و تمرين‌ها را از اول مهرماه آغاز كرده است. او با اعلام اين خبر كه تمرين‌ها حدود شش ماه ديگر و تا سال آينده ادامه خواهد داشت مي‌گويد: «اين‌بار هم مثل هميشه به اتفاق جوانان واقعا مستعد تئاتري بي‌سروصدا تمرين مي‌كنيم و علاوه بر تمرين‌هاي جسمي از آشنايي پژوهشي با آثار هدايت نيز غافل نيستيم و در دو بعد خودمان را براي اجرا آماده مي‌كنيم.»
اين مدرس دانشگاه مسووليت اجراي اثري به قلم يكي از نويسندگان مهم ايران كه در عرصه بين‌المللي هم شناخته شده را بسيار زياد توصيف كرد. شايد به همين دليل به نظر مي‌رسد حسيني مهر بيش از تجربه‌هاي گذشته وسواس دارد و كار انتخاب بازيگران مورد علاقه‌اش را در دو مرحله دشوار و زمان‌بر انجام داده است. او در اين باره مي‌گويد: «اين جوان‌ها در دو مرحله از بين حدود 450 متقاضي طي سه روز در تالار محراب انتخاب شده‌اند. شهريور ماه نيز دوباره تست گرفتم كه به تركيب فعلي عوامل رسيديم.»
معرفي چهره‌هاي جوان و با استعداد بازيگري همواره يكي از نكات مثبت تجربه‌هاي حسيني‌مهر محسوب مي‌شود. ويژگي كه از روحيه معلمي اين هنرمند سرچشمه مي‌گيرد، و البته دشواري و ضعف‌هاي موجود در جريان بازيگري حرفه‌اي تئاتر. او در همين رابطه توضيح مي‌دهد: «اين جوان‌ها براي نخستين بار روي صحنه مي‌آيند. يكي از دلايل كار با چهره‌هاي جوان اين است كه از قبل شكل خاصي به خود نگرفته‌اند و آماده دريافت تجربه هستند. از سويي با وجود استعداد زياد، درهاي ورود به روي اينها بسته است.»
كارگردان نمايش «ويتسك» در تكميل اظهارات خود مي‌افزايد: «در تمام اين سال‌ها ميزاني از تجربه را پيدا كرده‌ام كه متوجه شوم كدام يك از علاقه‌مندان استعداد بازيگري دارد و باقي ماجرا هم برعهده من به عنوان راهبر است كه درست هدايت كنم. هيچگاه هم نشده از كار با جوان‌ها پشيمان باشم. بنابراين در نمايش جديد هم هيچ چهره شاخصي روي صحنه نمي‌بينيد ولي نتيجه بسيار خوب خواهد شد.»
حسيني مهر در پايان اعلام كرد: «امروز به تركيب 18 نفره رسيده‌ايم كه 14 نفر بازيگر كار و باقي به‌عنوان عوامل صحنه مشغول مي‌شوند.»