نجفي در مراسم بزرگداشت آيت‌الله هاشمي در دانشگاه تهران
مرزها را مي‌شناخت و ريسك مي‌كرد
گروه احزاب| مراسم چهلمين روز در گذشت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني روز گذشته در دانشگاه تهران با عنوان «سردار صبر، صلح و اعتدال» برگزار شد. سه كليد واژه‌اي كه نسل جوان دانشجو سياست ورزي مرد چهار دهه نظام جمهوري اسلامي را با آن مي‌شناسد و هر سه واژه پشتوانه‌اي دارد به قدمت فراز و فرودهاي عرصه سياست در اين مدت. در اين برنامه كه به همت انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران برگزار مي‌شد، چهار تن از فعالان سياسي اصلاح‌طلب حضور داشتند. محمد علي نجفي مشاور اقتصادي رييس‌جمهور و وزير آموزش و پرورش دولت سازندگي، محسن هاشمي فرزند ارشد آيت‌الله هاشمي، حسين مرعشي معاون و مسوول دفتر آيت‌الله هاشمي و صادق زيباكلام استاد دانشگاه تهران از ميهمانان اين مراسم بودند. شايد مهم‌ترين دغدغه دانشجويان كه در بيانيه انجمن اسلامي به آن اشاره شد معطوف به خلئي است كه جريان اصلاحات و گروه‌هاي مرجع اين جريان سياسي در نبود اين شخصيت احساس مي‌كنند. چه اينكه آنان از اين رخداد به عنوان خسارتي بزرگ ياد كردند. با اين‌حال ميهمانان بر اين امر تاكيد داشتند كه نگاه جريان اصلاحات رو به آينده است و بايد راه هاشمي را ادامه داد.
تعادل بين اختيارات و مسووليت‌ها
محمدعلي نجفي، مشاور اقتصادي رييس‌جمهور با بيان اينكه بيش از ۴۰ روز از رحلت آيت‌الله هاشمي گذشته است، اما باز هم هنگام سخن گفتن از ايشان حزن و اندوه انسان را فرا مي‌گيرد، گفت: اين نگراني پس از ايشان وجود دارد كه انقلاب ما و جمهوري اسلامي در سال‌هاي آينده چگونه از چالش‌هاي سخت عبور خواهد كرد و جاي خالي آيت‌الله را چگونه مي‌شود در اين نظام پر كرد؟ مشاور اقتصادي رييس‌جمهور همچنين اظهار كرد: سخن گفتن از ايشان سهل و ممتنع است. شناخت‌ها از آيت‌الله هاشمي بيشتر تحت تاثير شخصيت انقلابي ايشان مانده و بسياري از ابعاد بيروني و دروني شخصيت ايشان يا به كلي ناشناخته مانده يا به آن به درستي پرداخته نشده است؛ يكي از برجستگي‌هاي شخصيتي ايشان اسلام‌شناسي بود و كمتر به اين بعد شخصيتي آيت‌الله هاشمي توجه شده است. اين عضو حزب كارگزاران همچنين تصريح كرد: يكي از دلايل اصلي كارآمدي و كارايي جمهوري اسلامي به مديريت و افراد مدير در كشور مربوط است. يكي از اركان مديريت، مساله مسووليت‌پذيري و پاسخگويي در مديريت است كه بايد تعادلي بين اختيارات و پاسخگويي در هر مديريتي وجود داشته باشد كه در بسياري از موارد در كشور ما اين تعادل برقرار نيست و برخي مديران اختيارات زيادي دارند كه براي آن پاسخگو نيستند. نجفي ادامه داد: اين عدم تعادل بعضا سيستماتيك است و همسنگ نبودن وزنه اختيارات با وزنه مسووليت‌ها به چشم مي‌خورد. مشاور اقتصادي رييس‌جمهور خاطرنشان كرد: گفته شده كه بعد از مقام رهبري، عالي‌ترين مقام رسمي كشور رييس‌جمهور است و مسووليت اجراي قانون اساسي را بر عهده دارد، اما در بسياري از موارد اگر رييس‌جمهور با مورد خلاف قانون اساسي برخورد كند نمي‌تواند در مقابل آن بايستد. وي يادآور شد: يكي از خصوصيات بارز مرحوم هاشمي‌رفسنجاني مسووليت‌پذيري ايشان بود كه مسووليت كارهاي خود و حتي مديران تحت امر خود را به دوش مي‌گرفت. در عين حال موضوع ديگري كه در مديريت مهم است ريسك‌پذيري يك مدير است و هر چه شرايط در نظام مديريتي بحراني‌تر باشد كه نظام ما نيز نوعي آشفتگي و ناپايداري دارد موضوع ريسك‌پذيري اهميت بيشتري پيدا مي‌كند، لذا در اين سيستم مديريت كردن نياز به ريسك‌پذيري دارد كه مرز باريكي نيز با حركت‌هاي غيرعقلاني پيدا مي‌كند كه ما در اين ۳۸ سال از ريسك‌پذيري بيش از حد عده‌اي و از سوي ديگر از ترسو بودن برخي مديران در كشور لطمه‌هاي زيادي خورده‌ايم. نجفي در ادامه بيان كرد: آقاي هاشمي نمونه كاملي بود كه اين مرزها را مي‌شناخت و هر جا لازم بود براي عبور از بحران و برخورد با چالش به ريسك‌پذيري‌هاي بزرگ دست مي‌زد. در عين حال ايشان هميشه به آينده خوشبين و اميدوار بود.
محسن هاشمي: دغدغه هاشمي فقر و عدم همدلي در جامعه بود
فرزند ارشد آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني با اشاره به فعاليت‌هاي آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني از سال 76 تا قبل از وفات‌شان گفت: طي 20 سالي كه از امور اجرايي جدا شده بودند تلاش داشتند اعتدال و عقلانيت را در كشور رواج دهند. به عنوان رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام در اين رابطه زحمات زيادي كشيدند. اتفاقا در همين مسير هم مورد آماج تيرهاي زيادي قرار گرفتند. وي با بيان خاطره‌اي گفت: در آخرين روزهاي عمرشان سوال كردم كه چه مواردي را نتوانستيد به نتيجه برسانيد؟ ايشان به چند موضوع از جمله همدلي در كشور و همدلي در جهان اسلام اشاره كردند و از سوي ديگر هم مي‌گفتند با تمام تلاش‌هايي كه براي برطرف‌سازي فقر در كشور انجام شده، هنوز اين موضوع به عنوان يك معضل مطرح است. آرزوي ايشان اين بود كه با همدلي ميان مردم و مسوولان جمهوري اسلامي، بتوان فقر را از ايران بيرون كرد. وي در بخش ديگري از اين سخنراني گفت: آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني به اميد دادن بسيار توجه مي‌كردند و ترويج فضاي همدلي را ضروري مي‌خواندند. به ما خاطرنشان مي‌كردند كه تا همدلي در جامعه ايجاد نشود ايران، پيشرفت نخواهد كرد. در همين رابطه هم هميشه مي‌گفتند چهار سال اول دولت من كه همدلي‌ها بيشتر بود رشد و توسعه كشور هم بيشتر شده بود. ايشان اصولا نظم اجتماعي و حفظ نظام را در اولويت همه امور مي‌دانستند.
مرعشي: از هاشمي ياد بگيريم كه صحنه را واگذار نكنيم
حسين مرعشي ديگر ميهمان اين مراسم نيز با تاكيد بر اينكه مجلس پنجم زيربناي تشكيل دولت آقاي خاتمي بود، تصريح كرد: در اين برهه نيز مي‌توان با مطالعه، سياست‌ورزي آقاي هاشمي را پيدا كرد. روزي كه آقاي خاتمي براي تشريح اهداف كانديداتوري خود با آقاي هاشمي ديدار داشت، گفته شد آقاي خاتمي در اين ديدار مطرح كرده كه تاكنون توسعه اقتصادي به خوبي پيش رفته و من اكنون مي‌خواهم توسعه سياسي و فرهنگي را به آن اضافه كنم و آقاي هاشمي اعلام كرد كه برنامه آقاي خاتمي خوب است و همه براي پيشبرد آن كمك كنند. رييس دفتر آيت‌الله هاشمي در زمان رياست‌جمهوري او همچنين تاكيد كرد: دوستاني كه از پيروزي آقاي خاتمي مشعوف شدند حتي يك لحظه قدر اين همت آقاي هاشمي را ندانستند و آقاي هاشمي در سال‌هاي بعد نيز عرصه سياست را ترك نكرد و پاي مردم ايستاد. مرعشي خاطرنشان كرد: فردي كه از او اسم نمي‌برم حدود دو سال پيش در خواست ملاقات با آقاي هاشمي را كرد و گفت كه مي‌خواهم از ايشان انتقاد كنم كه چرا ايشان كه اهل اعتدال بود در اين سال‌ها آنقدر حرف‌هاي محكم و تند مي‌زند. آقاي هاشمي در اين ديدار يك كلمه پاسخ دادند، اينكه اگر اينگونه باشم همه مسائل خودم، فرزندانم، دانشگاه آزاد، نماز جمعه حل مي‌شود اما كشور، نظام و مردم چه مي‌شوند؟ اين فعال سياسي اصلاح‌طلب خاطرنشان كرد: آيت‌الله هاشمي تاكيد داشتند كه طرف مردم باشند و مردم را تنها نگذارند. تشخيص آقاي هاشمي واقعا اين بود كه جمهوري اسلامي ايران با دو كانون اسلام و مردم به پيروزي رسيده و در سال‌هاي اخير كه احساس مي‌كردند، ممكن است نقش مردم در نظام با برخي سخت‌گيري‌ها و تنگ نظري‌ها محدود شود واقعا آشفته و ناراحت مي‌شدند. اين عضو شوراي مركزي حزب كارگزاران تصريح كرد: در انتخابات 92 آيت‌الله هاشمي واقعا رفتار فوق‌العاده‌اي داشتند. آقاي هاشمي در اين انتخابات رد صلاحيت شد و من هم يك ساعت پيش آقاي هاشمي استدلال كردم و خواهش كردم كه در اين انتخابات از كسي حمايت نكنيد اما ايشان گفتند كه حالا بگذاريد ببينيم چه مي‌شود و دو روز بعد بيانيه‌اي به نفع آقاي دكتر روحاني منتشر كردند. مرعشي در پايان گفت: بعد از انتخابات 92 و 94 آقاي هاشمي گفت كه من اكنون مي‌توانم راحت بميرم چون مردم آگاه و در صحنه حاضر هستند، ياد بگيريم كه بايد در سياست حضور داشته و صحنه را واگذار نكنيم.
فوت آيت‌الله هاشمي راي روحاني را افزايش داده است
صادق زيباكلام نيز آخرين سخنران اين برنامه بود. وي با بيان اينكه در عين حال كه آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني را بسيار قبول دارم و مدافع او هستم ايراداتي هم به او وارد مي‌دانم، گفت: روز تشييع و تدفين آيت‌الله متوجه شدم كه حاصل عمر ايشان را در پرو بال دادن به نهال اعتدال بايد ديد. زماني كه دهه شصتي و هفتادي‌ها را ديدم فهميدم كه هاشمي اعتدال را از يك گفتمان سياسي به يك جريان پايدار تبديل كرده است. وي در پايان خاطرنشان كرد: من عقيده دارم فوت هاشمي راي روحاني را بالا خواهد برد؛ همان‌طور كه رد صلاحيت او باعث شد كه روحاني كه يك الي دو ميليون راي داشت ۱۹ ميليون راي به دست بياورد.