اجزاي يك برنامه در دو سخنراني
روزنامه اعتماد
شوراي نويسندگان
محتواي دو سخنراني آقاي روحاني در مراسم تنفيذ و تحليف از دو جهت مهم هستند چرا كه از يك سو بيان آنها پس از كسب راي مردم است و نيازي به بزرگنمايي ادعاها و وعده‌ها براي كسب راي مردم نيست. در نتيجه آنها را بايد محتواي واقعي و دقيق وعده‌ها دانست. از سوي ديگر اين سخنراني‌ها مكتوب بوده و با دقت تنظيم و تدوين شده است و تحت تاثير بي‌دقتي‌هاي مرسوم در بيان مطالب شفاهي قرار نمي‌گيرد. بنابراين بايد گفت كه معيار و سنجه داوري ما نسبت به عملكرد چهار سال دوم آقاي روحاني مفاد اين دو سخنراني است. اين دو سخنراني به دلايل خاص خود داراي دو محور تا حدي متفاوت بودند. سخنراني تنفيذ بر محور مسائل داخلي و اقتصادي تنظيم شده بود و سخنراني تحليف بنابه وضع مخاطبان و حضور ده‌ها نفر به عنوان نماينده دولت‌ها و سازمان‌هاي بين‌المللي بر محور مسائل و روابط خارجي تنظيم و ارايه شد. حتي آنجايي هم كه در تحليف به مسائل داخلي مي‌پردازد، به نوعي هدفش اثرات آن بر روابط خارجي كشور است.
ديدگاه‌هاي كليدي مطرح شده در سخنراني تحليف، طرح دقيق‌تري از توصيه‌هاي دوم و سوم مقام معظم رهبري در روز تنفيذ بود. اينكه اساس سياست خارجي ايران بر تعامل با جهان و گسترش آن است و در عين حال مقاومت و پايداري در برابر زياده‌خواهي و زورگويي است. اين مفهوم را در قالب جملاتي روشن بيان كرد كه:
«اين دولت مي‌خواهد دولتي معتدل باشد كه نه با هر پرخاشي بترسد و تسليم شود و نه با هر هيجاني برآشفته شود و بجنگد. ما دولتي مصلح هستيم چه در سياست داخلي و چه خارجي كه صلح را برجنگ و اصلاح را بر جمود ترجيح مي‌دهيم. ما هميشه آماده دفاع از ملت خود هستيم اما دفاع را فقط با سلاح ممكن نمي‌دانيم. ما پشتيبان نيروهاي مسلح خود هستيم، اما بزرگ‌ترين سلاح ما راي ملت ما است... صلح ما به سلاح ما متكي است و سلاح ما بر صلح ما تكيه دارد. برجام نمونه‌اي از وفاق ملي در ايران است... جمهوري اسلامي ايران آغازگر نقض برجام نخواهد بود، ولي در مقابل تداوم بدعهدي‌هاي امريكا نيز ساكت نخواهد نشست. ملت ايران ثابت كرده است كه احترام را با احترام و تحريم و تحقير را با اقدام متناسب و استقامت و مقابله به مثل پاسخ خواهد داد... امروز روزگار رونمايي از مادر بمب‌ها نيست، بياييد از مادر مذاكرات رونمايي كنيم. امروز روزگار رونمايي از مادر تحريم‌ها نيست، بياييد از مادر همكاري‌ها رونمايي كنيم.»
اهميت بيان اين ديدگاه‌ها را هنگامي متوجه مي‌شويم كه بزرگ‌ترين مخالف برجام يعني ايالات متحده در كنار اسراييل، تمام توان خود را صرف اين مي‌كند كه ايران را وارد يك مجادله ناخواسته كنند و به قول مقامات وزارت خارجه ايران، امريكا مي‌خواهد برجام را با هزينه يا پيشگامي ايران باطل اعلام كند و مقامات ايراني نيز به خوبي آگاه هستند كه چنين چيزي را اجازه نخواهند داد. ايالات متحده و اسراييل و به دنبال آنها برخي كشورهاي عرب منطقه كه مترصد ملغي شدن برجام هستند بايد متوجه باشند كه ايران آغازگر ماجرا نخواهد بود. ايران از گذشته نيز متعهد به تعهداتش بود. اگر توافقي را نمي‌پذيرفت صريح و شفاف ادعاهاي خود را بيان مي‌كرد و اگر هم مي‌پذيرفت خيلي روشن به آن ملتزم و پايبند بود. پس از پذيرش قطعنامه هم از اين مسائل گفته مي‌شد ولي مرحوم امام(ره) در پيامي كه همان سال براي حجاج ايراني صادر كردند، تاكيد كردند كه ايران به‌طور عميق و حقيقي قطعنامه 598 را پذيرفته است و خود را به اجراي آن ملتزم مي‌داند. اين در حالي بود كه عراق مدتي بعد درگير جنگ كويت شد و ايران مي‌توانست به سادگي از تعهدات قطعنامه 598 شانه خالي كند ولي هيچگاه چنين اقدامي را آغاز نكرد. اكنون نيز ترامپ و دستياران جنگ‌طلب او در پي بهانه‌جويي‌هايي هستند تا مدعي شوند كه ايران ناقض برجام بوده است، در حالي كه مراسم تحليف نشان داد كه حضور ده‌ها هيات نمايندگي كشورها و سازمان‌هاي بين‌المللي و نيز سخنان صريح آقاي روحاني در جهت رد اين ادعاي نادرست است.
واقعيت اين است كه ايالات متحده بهتر از هر كشور ديگري مي‌داند كه توان سياسي و نظامي ايران در خدمت تقويت صلح و تضعيف ناامني و تروريسم در منطقه است. ايران در افغانستان كمك‌هاي بي‌دريغي را در نفي ناامني و تروريسم معمول داشته است.
در عراق بزرگ‌ترين قدرت حامي دولت عراق براي بيرون راندن داعش از موصل و خاك عراق بوده است. در سوريه طرفدار ثبات و حكومت رسمي و قانوني كشور بوده و تمام توانش را در مقابله با قدرت گرفتن تروريست‌هاي وابسته به داعش و القاعده به كار گرفته است. در يمن نيز از يك مجموعه‌اي دفاع مي‌كند كه پيش از اين بر دولت مركزي پيروز شده بودند، دولتي كه وابسته بود و توان مقاومت در برابر گروه‌هاي طرفدار القاعده را در يمن نداشت و بحران داخلي؛ دولت آن كشور را به كلي فلج كرده بود.
بر توان اين گروه همين بس كه تك و تنها نزديك به دو سال است كه تحت وحشيانه‌ترين حملات عربستان قرار دارند ولي هنوز موفقيت چشمگيري براي نيروهاي سعودي به دست نيامده است.
ايران نه تنها از صلح و ثبات در منطقه دفاع مي‌كند، بلكه خودش نيز مصداق روشني از اين صلح و ثبات است.
در حالي كه كشوري چون تركيه كه عضو ناتو است با بحران ناشي از كودتا دست و پنجه نرم مي‌كند و مصر دوران افول و سقوط خود را در برابر تروريسم داخلي تجربه مي‌كند، عربستان نيز آينده‌اي ناروشن و ناپايدار از خود به نمايش گذاشته و حتي اختلافات داخلي در شوراي همكاري خليج فارس به تقابل شديد ميان اعضا تبديل شده است، ايران همچنان باثبات و پايدار درگير انتخابات پرشوري مي‌شود كه بالاترين سطح مشاركت‌هاي انتخاباتي در كشورهاي جهان رقابت كرده و رييس‌جمهور و هزاران نفر از اعضاي شوراي شهر و روستا را در كمال آرامش انتخاب مي‌كند.
مراسم تنفيذ و تحليف جلوه‌اي بود از اين سياست كه اميدواريم ايالات متحده و دوستان منطقه‌اي آن كشور پيام اين مراسم را گرفته باشند.