عامل نارنجي، شعر آبي
ديبا داودي
42 سال از پايان روزهاي سياه جنگ ويتنام ميگذرد اما كماكان وقتي نام اين كشور در جايي مطرح ميشود هنوز نخستين چيزي كه در ذهن تداعي ميشود، جنگ است و كمونيسم و فرار دسته جمعي مردم از كشورشان. بيترديد ثمره تلخ سياست ورزيهاي آن روزهاي قرن بيستم بايد هم بعد از گذشت چند دهه كماكان اينچنين تيره و نامطلوب باشد اما هرچه باشد جمهوري سوسياليستي ويتنام ميكوشد هم تصوير بهتري از كشورش به جهانيان ارايه دهد و هم جامعه آرام و دلخوشتري داشته باشد. مركز مطالعات فرهنگي ويتنام و جنوب شرقي آسيا در گزارشي خبر از تغيير سرانه مطالعه كشور ميدهد. براساس آمار منتشر شده، 26درصد از ويتناميها اصلا اهل مطالعه كتاب نيستند، 44 درصد گهگاه كتاب ميخوانند و تنها 30 درصد برنامه روتين كتابخواني دارند. مديرعامل اين مركز در مصاحبهاي گفته است اگر وضعيت ميل به مطالعه ويتناميها با كشوري كتابخوان مانند ژاپن تا اين حد متفاوت است، دليل بر ضعف فرهنگي نيست و ريشه در مسائل اقتصادي و همه گيرتر شدن عرصه تكنولوژي دارد اما قطعا ميتواند در نسل كودك و نوجوان زمينه ساز ضعف شعوري شود. تان فن، ميگويد بهتر است ويتنام و هر كشوري كه جامعهاش نسبت به مطالعه فاصله دارد، ژاپن و نظام آموزش و پرورش آن كشور را سرلوحه خودش قرار دهد و بياموزد چه طور ممكن است در فراز و فرودهاي ادوار مختلف، جايگاه آن چيزهايي كه همواره ارزش است را حفظ كند. اينكه ژاپنيها از كتابخوانترين جوامع هستند را به اصرار پدر و مادرها به كتابخواني در منزل نسبت ميدهند. وزارت فرهنگ، ورزش و گردشگري ويتنام در 2013 اعلام كرد كه هر ويتنامي سالانه كمتر از يك كتاب مطالعه ميكند اما اين رقم در 2016 به متوسط مطالعه چهار كتاب در سال رسيد كه طبيعتا تغيير چشمگيري در بازه زماني كوتاه است و شايد در روزهايي نهچندان دور، ديگر ويتنام را با خاطره جنگافزار عامل نارنجي به ياد نياوريم و آن را به قصههايي سفيد و شعرهايي آبي بشناسيم.