باران با يك قطره كوچك آغاز مي‌شود

«باران با يك قطره كوچك آغاز مي‌شود. » اين پيامي بود كه منال مسعود شريف به محض انتشار خبر آزادي رانندگي زنان در عربستان، راهي توييترش كرد. او از سال‌ها پيش قدم به قدم جلو آمد تا سرانجام بتواند يك روز با شنيدن اين خبر، از ته دل بخندد. شش سال پيش و در هفدهم ماه مه ‌سال 2011 منال، فعال حقوق زنان در عربستان تصميم گرفت با حركتي نمادين، يعني رانندگي در شهر، باورهاي غلط رايج در كشورش را به چالش بكشد. او پشت فرمان نشست و در شهر راند. هجمه‌ها عليه‌اش بالا گرفت؛ برادرش به اين دليل كه ماشينش را به او داده بود، آنقدر مورد آزار قرار گرفت كه ناچار به ترك كشور شد و فرزندش فكر مي‌كرد مادرش انسان بدي است، چون همه در مدرسه مادرش را سرزنش مي‌كردند. منال اما كوتاه نيامد و حركت او آغازگر كمپيني به نام «امروز، خودم رانندگي مي‌كنم» شد. رفته‌رفته زنان و مردان بسياري به آن كمپين پيوستند و زماني‌كه منال به خاطر چندين بار رانندگي در شهر از سوي پليس بازداشت شد، گروه‌هاي مردمي در حمايت از حركت او، نامه‌اي با 4500 امضا براي پادشاه عربستان فرستادند و نسبت به بازداشت منال اعتراض كردند. اما در تمام اين مدت منال و ديگر اعضاي كمپين حمايت از حق رانندگي زنان، دست از تلاش برنداشتند. در طول اين سال‌ها ممنوعيت رانندگي زنان در عربستان يكي از موضوعات چالش‌برانگيز در اين كشور بود و تلاش مستمر زنان و فعالان حقوق زن براي ناديده گرفتن اين ممنوعيت بارها خبرساز و حتي منجر به دستگيري عده‌اي شد. اما بعد از شش سال تلاش‌هاي منال و كمپين «امروز، خودم رانندگي مي‌كنم» نتيجه داد و اجازه رانندگي براي زنان عربستان صادر شد. قصه منال هم شروع گزارشي كه «واشنگتن‌پست» بعد از آزادي حق رانندگي زنان در عربستان منتشر كرده است؛ گزارشي كه روايتي است از زنان اين كشور و آنچه اين‌روزها در زندگي آنها مي‌گذرد. در اين گزارش زنان مختلف از روايت‌هاي خود مي‌گويند و لحظه‌اي كه خبر آزادي رانندگي را شنيده‌اند. روايت‌ها با صحبت‌هاي رانه بوخاري، هنرمند 30 ساله در جده شروع مي‌شود كه مي‌گويد: « اين تغيير عجيب بود. چرا كه ما با مردان مسني طرف هستيم كه باورهاي سنتي دارند. يكي از آنها پدر خود من. با اعلام خبر، نخستين پيام را از پدرم دريافت كردم. او گفت: آيا اين خبر درست است؟ بعد از آن تلفنم پر از پيام‌هاي هيجان‌انگيزي شد كه اين اتفاق را به من تبريك مي‌گفتند.» مونا ابوسولايمن، مجري يك برنامه تلويزيوني در رياض هم تعريف كرده: «بالاخره روز تاريخي ما فرا رسيد. زنان سعودي به خط پايان برابري حقوق با مردان رسيدند. آنها حق‌هاي بيشتري خواهند گرفت.» سحر بهراوي، نويسنده‌اي در جده، انتشار اين خبر را اعلاميه‌اي به جهان مي‌داند و مي‌گويد: «حالا ما واقعا آزاد هستيم.» الهام آماس، 30 ساله از دمام ابتدا فكر كرده كه خبر شوخي وحشتناك است، اما كمي بعد خوشحالي به جاي ترس از راه رسيده: «صادقانه مي‌گويم ابتدا ترسيدم. اين اتفاق، هميشه تابو بوده و حالا قانوني شده است. چند سال پيش زنان كشورم به خاطر رانندگي به زندان رفتند و حالا... آنها قهرمانان واقعي هستند.» اما در ميان همه اين روايت‌ها و نظرها، خنده‌ها و خوشحالي‌‌ها كه در «واشنگتن‌پست» منتشر شده، «رويترز» با نگاهي ديگر و متفاوت سراغ اين اتفاق رفته است و در گزارشي از زبان حاله الدوسري، محقق سعودي كه در موسسه رادكليف دانشگاه هارواد درس مي‌خواند، نگراني‌هاي تازه‌اي را مطرح مي‌كند. در اين گزارش بهاي آزادي رانندگي زنان در عربستان به قيمت صرف‌نظر از آزادي‌هاي ديگر است. اتفاقي كه از زبان الدوسري اين‌طور روايت مي‌شود: «احساسات بسيار متفاوتي دارم. اين اتفاق، يك قدم به جلو است. از اينكه زنان كشورم ديگر رنجيده خاطر نمي‌شوند خوشحالم؛ اما اين فرمان به قيمت خاموشي صداي فعالان زن صادر شده است. من از فرداهايي كه بايد در سكوت سپري شود، مي‌ترسم.» در ادامه اين گزارش خبرگزاري «رويترز» مي‌نويسد، برخي از فعالان حقوق زنان در عربستان مي‌گويند كه با تهديد از آنها خواسته شده درباره حكم اعطاي حق رانندگي به زنان اظهارنظر نكنند. هر چند بعضي منابع خبري رياض اين خبر را تكذيب مي‌كنند اما اين حاشيه‌ها بدون‌شك فصل جديدي را براي فعالان حقوق زنان در عربستان آغاز كرده و احتمالا منال مسعود شريف و همه زنان فعال مدني در عربستان در روزهاي آينده با چالش‌هايي روبه‌رو مي‌شوند و بايد راه‌حل‌هايي تازه پيدا كنند.