ظهور مائويي ديگر
در چين
ميثم سليماني
زماني كه دوره رياست‌جمهوري هو جين تائو رييس‌جمهوري پيشين جمهوري خلق چين به پايان خود نزديك مي‌شد، باراك اوباما رييس‌جمهوري وقت امريكا در سال 2012 از شي جين پينگ كه در آن دوره به عنوان معاون اول رييس‌جمهوري چين شناخته مي‌شد دعوت كرد تا به امريكا سفر كند و از او حتي فراتر از ابعاد رييس‌جمهور يك كشور استقبال كرد. چرا كه طبق برآوردهاي امريكا در آن زمان شي جين پينگ مي‌تواند تبديل به يكي از قدرتمندترين روساي جمهور تاريخ جمهوري خلق چين شود. حالا در ماه‌هاي آخر سال 2017 يك دوره پنج‌ساله رياست‌جمهوري شي جين پينگ به پايان رسيده است. او در جايگاه رهبري حزب و رييس‌جمهوري چين به حدي قدرتمند شده است كه تنه به تنه افرادي همچون مائوتسه‌تونگ و دنگ شيائو پنگ مي‌زند. روز گذشته در آخرين روز نشست كنگره حزب كمونيست چين براي يك دوره پنج ساله ديگر شي جين پينگ به عنوان رييس‌جمهور از نمايندگان حزب راي اعتماد گرفت و نام ايده‌هاي او به مرامنامه حزب كمونيست اضافه شد. در حال حاضر كنار نام‌هاي ويژه‌اي همچون مائوتسه‌تونگ رهبر انقلاب چين و دنگ شيائوپنگ معمار اقتصاد نوين اين كشور حالا يك جمله جديد تحت عنوان «عصر جديد سوسياليسم با خصوصيات چيني» به نام شي جين پينگ در مرامنامه حزب اضافه شده است.
هرچند كه معني اين جمله به نظر مبهم برسد، اما اين يك واقعيت است كه حزب يك آموزه جديد را به ساختار سياسي خود در چارچوب تفكرات شي جين پينگ پذيرفته است. گفتني است حزب كمونيست چين داراي يك منشور سياسي متفاوت از قانون اساسي ملي چين است. مرامنامه حزب قوانين اصولي را براي اعضاي خود تنظيم مي‌كند. اما تغييرات در مرامنامه حزب تنها در كنگره حزب صورت مي‌گيرد كه معمولا هر پنج سال يك‌بار برگزار مي‌شود. از آنجايي كه 2300 نفر اعضاي كنگره حزب با دقت بر مبناي وفاداري به حزب انتخاب مي‌شوند، از همين رو در معدود دفعاتي پيش مي‌آيد كه با پيشنهادات رهبر حزب مخالفت كنند.
اما در حال حاضر سوال اينجاست كه تغييرات جديد به چه معنايي است. نيويورك‌تايمز در گزارشي عنوان كرده است كه كليدواژه شي جين پينگ در كنگره سراسري كه طي هفته گذشته آغاز شد واژه عصر جديد بود. او در سخنان خود تاريخچه چين را از سال 1949 به دو دوره تقسيم كرد. وي دوره اول را به سه دهه اول پس از پيروزي مائو در انقلاب اختصاص داد كه ايده يك جمهوري خلق را پياده كرد و تقريبا به يك قرن جنگ داخلي و تجاوز خارجي پايان داد. در دوره دوم دنگ شيائو پنگ در سال 1978 قدرت را در دست گرفت و تغيير و توسعه اقتصادي چين را كليد زد. اما شي جين پينگ وعده‌هايي داده است كه چين را به يك دوره جديد و سوم رهسپار مي‌كند. او در سخنراني خود گفت اگر مائو چين را مستقل كرد و دنگ آن را به موفقيت رساند، او قصد دارد تا دوباره چين را قوي كند.
از همين رو مي‌توان بازگرداندن عظمت به چين را يك پيام از سوي شي جين پينگ دانست كه به مرامنامه حزب اضافه شده است. مولفه‌اي كه شي جين پينگ با رشد زيرساخت‌هاي ارتش چين، تقويت جايگاه چين در امور جهاني و تقويت كنترل وضعيت داخلي آن را تا حدودي به اجرا گذاشته است. اما مهم‌ترين موضوعي كه در اين راستا مطرح شده است تلاش او براي ارتقا و تقويت نيروهاي مسلح چين است. در حال حاضر حزب ايده‌هاي آقاي شي را به عنوان جزو جديدي از راهنماي عملياتي حزب قرار داده است. گفتني است تا قبل از روز سه شنبه تنها دو اسم در مرامنامه حزب كمونيست قرار داشت اما از روز سه‌شنبه اسم سومي نيز در كنار دو رهبر چيني ديگر قرار گرفت و حالا بايد آموزه‌هاي او نيز در كنار دو نظريه ديگر به ساختار حكومتي چين اضافه شود. نام شي جين پينگ در حالي وارد مرامنامه حزب شد كه دو رييس‌جمهور پيش از او از جمله جيانگ زيمين و هوجي تائو تنها ايده‌هاي‌شان به عنوان دكترين مطرح شد و نام آنها در مرامنامه حزب قرار نگرفت. حتي نام فردي مانند دنگ شيائو پنگ كه معمار اقتصاد نوين چين شناخته مي‌شود نيز پس از مرگ او و در سال 1997 وارد مرامنامه حزب شد.
در حال حاضر بسياري شي جين پينگ را به عنوان يكي از قدرتمندترين افراد تاريخ معاصر چين مي‌دانند، فردي كه حتي مي‌تواند در رده شخصيتي مانند مائو قرار گيرد. هرچند اين موضوع را مي‌توان اندكي اغراق‌آميز دانست، اما شي جين پينگ بسياري از مردم را شگفت‌زده كرد چراكه توانست به سرعت كنترل شرايط را در اختيار گيرد. او اكنون نفوذ بسيار زيادي در دو نهاد حزب و ارتش اين كشور دارد و اقدام گسترده‌اي را در مبارزه با فساد به همراه دستياران خود انجام داد كه محبوبيت او را نيز به‌شدت افزايش داد.
اما اساس حكومت او با مائو و حتي دنگ شيائوپنگ متفاوت است. چرا كه هردو رهبر پيشين چين از جمله انقلابيون اصيل چين بودند كه در مبارزات فداكاري‌هاي زيادي انجام دادند، موضوعي كه آقاي شي در اين چارچوب قرار ندارد از همين رو منابع قدرت او كاملا متفاوت از دهه‌هاي اوليه حكومت چين پس از انقلاب است. در طرفي ديگر، اقتصاد، دولت و ارتش چين بسيار قدرتمندتر از دوره تحت حكومت مائو و حتي دنگ قرار دارد و نفوذ جهاني شي جين پينگ با دو رهبر ديگر اين كشور قابل مقايسه نيست. به احتمال زياد از اين پس چشم‌انداز و ديدگاه شي جين پينگ در مدارس چين، رسانه‌ها و سازمان‌هاي دولتي نفوذ مي‌كند. از همين رو رسانه‌هاي محلي نيز براي نشان دادن تصميمات حزب و بالا بردن جايگاه شي جين پينگ تلاش مي‌كنند.