راديو ايران چگونه سقوط كرد

بهروز بهزادي | اگر پايان نظام شاهنشاهي را زماني بدانيم كه براي نخستين بار پيروزي انقلاب از راديو ايران اعلام شد، بايد گفت، اين اتفاق در روز بيست و يكم بهمن افتاد. جالب‌تر اينكه صداي پيروزي انقلاب قبل از اينكه از داخل استوديو در جام‌جم پخش شود به احتمال قوي از داخل فرستنده راديو در بي‌سيم قصر كه يك محوطه نظامي بود پخش شد. چرا به احتمال قوي از بي‌سيم قصر؟ به اين دليل كه ممكن است اين اتفاق در ميدان ارك، محوطه توليد راديو افتاده باشد، ولي در آن زمان در ساختمان ميدان ارك استوديويي كه بتوان از آن صدا را به آنتن فرستنده راديو رساند وجود نداشت.
پس اين احتمال كه پادگان قصر محل فرستنده‌هاي راديو، زودتر از «جام‌جم» با ورود مردم سقوط كرده باشد بسيار زياد است.گفتني است كه تا پيش از كودتاي 28 مرداد، راديو از ميدان ارك پخش مي‌شد ولي هميشه فرستنده‌هاي راديويي در پادگان قصر بودند. ظاهرا رژيم شاه اين اختيار را به نظاميان داده بود كه در ناآرامي‌هاي تهران اگر استوديوهاي خارج از پادگان سقوط كند، آنان بتوانند از محل فرستنده‌ها برنامه – كه شايد نوارهاي آماده براي چنين مناسبت‌هايي بود ـ پخش كنند.بايد يادآوري كنم كه خود من ظهر بيست و يكم از راديو شنيدم كه نظام شاهنشاهي سقوط كرده است. البته به خاطر ندارم كه گوينده به تصريح گفته باشد اين صدا از پادگان قصر به گوش شنوندگان مي‌رسد.
وقتي اين صدا پخش شد، از طول موج ديگري هنوز صداي گوينده راديو شنيده مي‌شد و وقتي به جام‌جم زنگ زدم، متوجه شدم كه هنوز انقلابيون به آنجا نرسيده بودند.
با تمام اين احوال چند روز بعد از گوينده داخل استوديوي جام‌جم شنيدم كه او بعدازظهر بيست‌ويكم بهمن‌ماه استوديو را تحويل نيروهاي انقلابي داده و از محوطه جام‌جم خارج شده است. همان گوينده به من گفت كه اعلاميه ارتش كه به پادگان‌ها برمي‌گردد، ظهر بيست‌ويكم بهمن به دست‌شان رسيده بود. ماجرا را با شاپور بختيار، آخرين نخست‌وزير نظام شاهنشاهي در ميان مي‌گذارند و بختيار به آنان مي‌گويد اين اعلاميه را چند ساعت ديگر پخش كنيد تا او بتواند با سران ارتش تماس بگيرد.
مدتي بعد كه تلفن مستقيم بختيار را در نخست‌وزيري مي‌گيرند، او ديگر آنجا نبوده است. پس از همان روز حكومت شاه نه نخست‌وزير مستقر داشت و نه شوراي سلطنت كه با رفتن بختيار از هم پاشيده بود.