امروز سالمرگ قمر آريان است
يارِ غار
علي دهباشي
دكتر قمر آريان از جمله زناني هستند كه زندگي خودش را وقف همسرش، عبدالحسين زرينكوب كرد. اگر قمر آريان نبود، هرگز زرينكوب نميتوانست چنين آثاري ماندگار خلق كند. آنها هر دو شاگرد بديعالزمان فروزانفر بودند و دانشجوي دانشكده ادبيات. دكتر آريان در پژوهشهاي ادبي استعدادي شگرف داشت. كتاب «چهره مسيح در ادب فارسي» كه به نوعي پاياننامه دكتراي ايشان بود، هنوز پس از گذشت پنجاه سال يكي از كتابهاي مهم پژوهشي در اين زمينه است. در حوزه ترجمه، دكتر قمر آريان از كودكي در زبان فرانسه، انگليسي و عربي آشنايي داشت. كتاب «شرق نزديك در تاريخ» كه اثر مهم فيليپ خوري حتي و «جهان اسلام» اثر برتولد اشپولر ترجمههاي دقيق ايشان است كه هنوز بعد از گذشت چندين دهه از مهمترين متون مورد مراجعه است. همچنين مقالات ديگر ايشان كه در مجلات يغما، سخن و بخارا منتشر شده، آثار قابل توجهي است. زمينه ديگر كارهاي دكتر قمر آريان تدريس است؛ ايشان بيش از چهل سال در دانشگاه شهيد بهشتي و تهران غزليات فارسي را تدريس كردند و دانشجويان ايشان هماكنون از زمره استادان برجسته زبان و ادبيات فارسي به شمار ميروند. اين دو يعني، دكتر عبدالحسين زرينكوب و دكتر قمر آريان در بيش از شصت سال زندگي مشترك نمونهاي از يك همكاري پژوهشي و ادبي و زيستن عاشقانه بودند. كلامم را با بخشي از سروده دكتر آريان به پايان ميبرم:
اي جان پُرخروش شكيبا باش/ از خود دمي برون شو و با ما باش
در چهر خويش جلوه هستي بين/ در ذات خويش محو تماشا باش