پيروزي حيدرالعبادي ؛آينده پر چالش
ميثم سليماني
روز شنبه مردم عراق پاي صندوق‌هاي راي رفتند تا در پنجمين انتخابات سراسري اين كشور پس از سقوط صدام شركت كنند. آنها طي چهارسال گذشته روزهاي سختي را با سايه سنگين حضور تروريست‌هاي داعش در عراق سپري كردند اما حالا نتايج اوليه آرا نشان مي‌دهد مردم عراق راي به ثبات در كشور دادند. طبق اطلاعاتي كه خبرگزاري رويترز از نتايج اوليه آرا به دست آورد فهرست «نصر» به رهبري حيدرالعبادي توانسته در انتخابات پارلماني عراق با اكثريت آرا پيروز ميدان شود و پس از آن ائتلاف صدر به رهبري روحاني برجسته شيعه مقتدي صدر توانست در جايگاه بعدي قرار گيرد. هرچند كماكان نتايج به شكل غيررسمي است اما منابع آگاه اين خبر را تاييد كرده‌اند و انتظار مي‌رود كه نتايج نهايي روز دوشنبه رسما اعلام شود.
از طرفي ديگر موضوعي كه توجه بسياري از ناظران را جلب كرده ميزان مشاركت مردمي در انتخابات عراق است. با شمارش بيش از 92 درصد آرا مشخص شده است كه ميزان مشاركت 52/44درصد است كه اين رقم طبق گفته كميسيون مستقل انتخابات بطور قابل توجهي كمتر از ميزان مشاركت دور قبلي انتخابات است. عبادي در حالي در اين انتخابات پيشتاز است كه طي چهارسال گذشته نشان داده است كه بطور همزمان مي‌تواند متحد ايران و امريكا باشد و شايد اين موضوع در توان معدود افرادي در عراق است. اما ائتلاف نزديك به مقتدي صدر نزديكي قابل توجهي به ايران دارند و اين موضوع مي‌تواند باعث نزديكي هرچه بيشتر بغداد-تهران شود.
در رده‌هاي بعدي اين رقابت نيز در ميان گروه‌هاي شيعه ائتلاف نزديك به هادي العامري از فرماندهان بلند پايه حشد الشعبي قرار دارد و پس از آن ليست نوري مالكي، نخست‌وزير سابق عراق است كه عملا چنين نتيجه‌اي يك شكست عمده براي او محسوب مي‌شود.
گزارش‌هاي غيررسمي از استان‌هاي جنوبي نشان مي‌دهد كه فهرست صدر توانسته راي قابل توجهي را به دست آورد. در چنين شرايطي كه ليست صدر رايي به اين نسبت را كسب كند يك اتفاق شگفت‌انگيز است و اين موضوع مي‌تواند يك بازگشت بزرگ براي مقتدي صدر به عرصه سياست باشد. صدر در ميان جوانان و فقرا بسيار پر طرفدار است و اين اتفاق را در خصوص ليست هادي العامري نيز مي‌توان مشاهده كرد و اكنون هردوي اين گروه‌ها ارتباط نزديكي با تهران دارند.
گفتني است صدر توانست در سال 2016 يك اتحاد جديدي را تشكيل دهد و به بهانه مبارزه با فساد برخي از اعضاي گروه‌هاي ديگر عراقي را با خود همراه كنند و به بهانه فساد خواستار بركناري دولت بودند. لازم به ذكر است كه قدرت مقتدي صدر در خانواده‌اش ريشه دارد. او پسر آيت‌الله محمد صادق صدر است كه در سال 1999 در نزاع با صدام‌حسين، ديكتاتور وقت عراق به شهادت رسيد. پسر عموي پدرش محمدباقر صدر نيز در سال 1980 توسط صدام به شهادت رسيد.
در حال حاضر هر شخص و گروهي برنده انتخابات شود بايد با تصميم دونالد ترامپ، رياست‌جمهوري ايالات متحده مبني بر خروج از برجام مواجه شود. عراقي‌ها مي‌ترسند كشورشان تبديل به صحنه نبرد ميان واشنگتن و تهران شود.
با اين حال شخص عبادي طي چهارسال گذشته توانسته تعادل را در روابط خود با واشنگتن و تهران حفظ كند. او هنگامي كه نخست وزير شد داعش يك‌سوم از خاك عراق را در اختيار داشت. اما او با به كار‌گيري از تمام ظرفيت‌هاي نظامي در عراق ازجمله ارتش و گروه‌هاي شبه نظامي از جمله نيروهاي داوطلب مردمي شيعه يعني حشد الشعبي اكنون توانسته شرايط را به شكل كلي تغيير دهد. بسياري معتقدند كه اگر او به عنوان نخست وزير انتخاب شود به‌شدت براي ايجاد تعادل ميان بغداد- واشنگتن تحت فشار قرار خواهد گرفت.
عبادي در بريتانيا در رشته مهندسي تحصيل كرده و توسط برخي از عراقي‌ها به عنوان فردي فريبكار و حتي بي‌تاثير شناخته مي‌شد. او زماني كه به قدرت رسيد ابتدا قدرت چنداني نداشت. اما او توانست با شكست داعش و از بين بردن گسترده فساد، موضع خود را در اذهان مردم تقويت كند.
پيش‌بيني‌ها حاكي از آن است كه هرچند عبادي بيشترين كرسي‌ها را كسب خواهد كرد اما بايد طي 90 روز تلاش كند كه يك دولت ائتلافي پس از انتخابات شكل دهد. يكي از اين گزينه‌ها مي‌تواند سازمان بدر و ائتلاف هادي العامري باشد كه نقش مهمي را در نبرد عليه داعش ايفا كردند. هرچند برخي عراقي‌ها به دليل نزديكي روابط آنها با تهران چندان راضي نيستند اما هادي العامري در دوره مبارزاتي خود عليه رژيم صدام بيش از دو دهه در ايران حضور داشت و همسر ايراني دارد. به گفته منبع آگاه در كميسيون انتخابات عراق احتمالا فهرست نزديك به هادي العامري بتواند در جايگاه سوم قرار گيرد.
اولويت مردم
گزارش‌ها از روز انتخابات حاكي از آن است كه تروريست‌هاي مسلح نتوانستند اخلالي در امر انتخابات ايجاد كنند و مورد چنداني از بي‌نظمي وجود نداشت اما در مجموع به نظر مي‌رسد در برخي مراكز از جمله بغداد ميزان مشاركت به‌شدت كم بوده است و مردم به دليل مباحث سياسي مشاركت كمتري در مجموع به نسبت چند سال گذشته داشتند. از 22 ميليون واجد شرايط راي دادن در عراق مجموعا 10 ميليون نفر در انتخابات شركت كردند كه از حضور چشمگير دو دوره 2010 و 2014 كاهش قابل توجهي را نشان مي‌دهد. بسياري به انتخابات عراق بيشتر از بعد سياست خارجي نگاه مي‌كنند و معتقدند كه انتخابات را ايالات متحده، ايران و عربستان به دقت نتايج آن را رصد مي‌كنند. اما در حوزه‌هاي راي‌گيري مردم كمتر به اين مسائل توجه دارند. افرادي كه به پاي صندوق‌هاي راي در محله‌هاي مختلف عراق حاضر شدند بيشتر دغدغه آنها اشتغال، امنيت و ثبات بدون خشونت و فارغ از درگيري‌هاي فرقه‌اي كه بيش از يك دهه پس از حمله ايالات متحده بر كشور سايه افكنده است، زندگي كنند. به گزارش واشنگتن‌پست زيد صافي 25ساله مي‌گويد: ما به دنبال خدمات بيشتر، امنيت و از همه مهم‌تر فرصت‌هاي شغلي براي همه جوانان هستيم. اينها اولويت‌هاي ما است. در حال حاضر رهبري بعدي عراق با چالش‌هاي ناشي از شرايط پس از جنگ با داعش است. در طول اين سال‌ها بيش از 2ميليون عراقي آواره شده‌اند و شهرها به‌شدت در اين جنگ آسيب ديده‌اند و در حال حاضر برخي از مردم آواره حتي خانه‌اي ندارند كه بتوانند به آساني به آن بازگردند. همه اينها چالش‌هاي جدي است كه رهبر آينده عراق بايد با آن دست و پنجه نرم كند.