استفاده
از تجربه تاريخ
محمد علي جعفريه
دكتر ظريف در گفت‌وگويي كه با محمدمهدي راجي انجام داده و در كتاب آقاي سفير منتشر شده درباره اسيران ايراني و عراقي جنگ بين دو كشور نكته‌اي مي‌گويند كه جالب است:
«موضوع اسرا از اين قرار بود كه عراقي‌ها تعداد زيادي از اسراي ايراني را ثبت‌نام نكرده بودند. درحالي كه ما به نسبت بيشتر از تعداد اسراي عراقي، ثبت‌نام كرده بوديم. نتيجه اينكه عراقي‌ها مي‌گفتند بايد اسراي ثبت‌نام شده، آزاد شوند. از طرف ديگر ما نيز مي‌خواستيم كه ابتدا، اسراي‌مان ثبت‌نام شوند. ما با اينكه مي‌دانستيم تعداد اسراي ايراني بيشتر است اما دست پايين را داشتيم».
و در ادامه اشاره مي‌كنند كه عراقي‌ها بر حقوق بين‌الملل مسلط بوده‌اند و از پيش مي‌دانستند صليب‌سرخ بر اساس قوانين، ابتدا پيگير آزادي اسراي ثبت‌نام شده خواهد بود. و به دليل تسلط عراقي‌ها بر حقوق بين‌الملل بود كه بسياري از اسراي ما سال‌هاي بعد از جنگ نيز در اردوگاه‌هاي عراقي بودند. به عبارتي تسلط آنها بر قوانين و بهره بردن‌شان از آن و بي‌اعتنايي ما به قوانين به قيمت در حصر ماندن انسان‌هاي شريفي تمام شد كه جنگيده بودند تا امنيت و آزادي ما فراهم شود و به حق انتظار داشتند تا ما از قوانين آگاه باشيم و براي‌شان بجنگيم. شايد روزي كه رييس‌جمهور پيشين قطعنامه‌هاي سازمان ملل را ورق‌پاره مي‌خواند فكر نمي‌كرد كمر ملت زير بار تحريم‌ها در حال خم شدن است و وظيفه ايشان نه تقابل با جهان كه تفاهم است و رساندن صداي صلح‌طلبي ايرانيان به گوش جهان. اگر دستگاه ديپلماسي ايشان از تجربه انباشته شده تاريخ ايران استفاده مي‌كرد امروز خيلي راحت‌تر و سريع‌تر بر اين مشكل فايق مي‌شديم؛ تجربه‌اي كه با يك فلش‌بك به خوبي قابل لمس است: سخن نگفتن و بي‌اثر دانستن ديگران و نشنيدن ديگران راه به جايي ندارد. ديپلماسي بيرون راندن روس‌ها از ايران، ملي شدن صنعت نفت توسط مصدق و حركت تاريخي امام براي پايان جنگ هشت‌ساله همه محصول گفت‌وگوست نه بي‌اعتبار دانستن و بي‌اعتنايي به ديگران. شايد از همين روست كه توافق و رفع تحريم‌ها در اعتلاي فرهنگ مي‌تواند كارساز باشد. چرا كه گفت‌وگو شرط لازم آن است. ما ناشران هنوز از ضربه كاري كلاهبرداري كه به علت تحريم‌ها از شركت تعاوني ناشران و كتابفروشان تهران شد كمر راست نكرده‌ايم. سرمايه چند ميلياردي كه متعلق به 600 نفر ناشر و كتابفروش بود از بين رفته و دو سالي است شكايت از اين شيادان ره به جايي نبرده است. اميدوارم با رفع تحريم‌ها گشايشي در بازار نشر و كتاب شود و كاغذ و مواد اوليه با كيفيت بهتر و قيمت مناسب به دست ناشران برسد و باز آرزوي ناشران كه تهران، پايتخت فرهنگي جهان شود محقق شود. به قول خواجه شيراز با دوستان مروت و با دشمنان مدارا اين‌بار با درايت
انجام پذيرد.