نگراني از سقوط قيمت نفت خام
بلاتكليفي دولت‌هاي صادركننده نفت در تدوين بودجه‌هاي سالانه
سقوط بي‌سابقه قيمت نفت خام، دولت‌هاي صادركننده نفت را با بلاتكليفي مواجه كرده به‌طوري كه اين دولت‌ها در ماه‌هاي اخير، با نگراني از كسري بودجه بارها اقدام به بازنگري در بودجه‌هاي سالانه خود كرده‌اند.
به گزارش ايرنا، كاهش مستمر و بي‌سابقه قيمت نفت خام موجب نگراني اعضاي اوپك و ساير صادركنندگان اين ماده طبيعي شده است.
صندوق بين‌المللي پول هشدار داده سقوط بهاي نفت، بودجه كشورها را در سال 2015 به‌شدت تحت تاثير قرار خواهد داد. اداره اطلاعات انرژي امريكا نيز چندي پيش اعلام كرده بود: درآمد كشورهاي عضو اوپك با سقوط قيمت نفت 121 ميليارد دلار كاهش يافت كه اين روند در سال 2015 كاهش بيشتري خواهد يافت. در هفته‌هاي گذشته كه قيمت نفت در محدوده 60 دلاري در نوسان بود پيش بيني مي‌شد، عربستان حدود نيمي از درآمد نفتي خود را از دست بدهد، اما كاهش قيمت‌ها به حدود 40دلار، بحران كسري را به مرحله سخت‌تري رسانده است.
عراق از جمله كشورهايي است كه براي ايجاد زيرساخت‌ها در بخش‌هاي مختلف اقتصادي و تامين بودجه دفاعي به درآمدهاي حاصل از فروش نفت وابسته است.
خبرگزاري السومريه به نقل از علي شكري، وزير سابق برنامه‌ريزي و بودجه عراق اعلام كرده است: كاهش قيمت نفت خام از ٦٠ به ٤٣ دلار در هر بشكه در بازارهاي جهاني سبب شده تا عراق هر ماه حدود ٤ ميليارد دلار از دست بدهد. به گفته اين مقام عراقي دو كميته مالي و اقتصادي در حال بررسي شرايط كاهش هزينه وزارتخانه‌ها براي كاهش كسري بودجه عمومي عراق هستند. براساس گزارش‌ها، دولت عراق، لايحه بودجه كشور را با كسري ٢٤ تريليون و ٥٠٠ ميليارد دينار به مجلس ارايه داده است. بودجه عراق براساس صادرات سه ميليون و ٣٠٠هزار بشكه نفت خام در روز تنظيم شده اما صادرات كنوني نفت خام اين كشور تنها به دو‌ميليون و ٦٥٠ هزار بشكه در روز مي‌رسد.
هوشيار زيباري، وزير دارايي عراق نيز پيشتر از كسري ٢٣ تريليون ديناري در بودجه سال ٢٠١٥ با وجود افزايش توليد نفت خام اين كشور، خبر داده بود. زيباري گفت: بودجه عمومي سال آينده عراق با قيمت ١٢٣ تريليون دينار، معادل ١٠٣ ميليارد دلار برآورد شد كه پيش بيني مي‌شود دولت براي تامين اين بودجه با ٢٣ تريليون دينار كسري روبهرو شود. گفته مي‌شود، در سال جاري ميلادي كسري بودجه 38 ميليارد و 600 ميليون دلاري در انتظار عربستان از اعضاي اصلي سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) است.
عربستان سعودي، نخستين صادركننده نفت جهان، با در نظر گرفتن نوسانات بهاي نفت كسري بودجه قابل توجهي را با ادامه روند افزايش هزينه‌ها براي سال 2015 پيش بيني كرد.
اين نخستين كسري بودجه عربستان بعد از سال 2011 و بالاترين رقم پيش بيني شده از سوي رياض تاكنون است.
ابراهيم يوسف، وزير دارايي عربستان اعلام كرده است، رياض با وجود سقوط بهاي نفت روند افزايش هزينه‌ها را براي طرح‌هاي توسعه حفظ خواهد كرد.
عربستان ذخاير ارزي قابل توجه دارد و بدهي دولتي خود را با درآمدهاي نفتي سال‌هاي اخير كاهش داده و به گفته وي، به اين كشور امكان مي‌دهد در صورت كاهش درآمد با مشكل روبهرو نشود. عربستان كه هر روز حدود 9 ميليون و 600 هزار بشكه نفت توليد مي‌كند احتمال دارد ذخاير ارزي خود را كه 750 ميليارد دلار بر آورد شده از دست بدهد. در حال حاضر عربستان به پشتوانه ذخاير ارزي از كاهش قيمت‌ها حمايت كرده، اما كارشناسان نسبت به طولاني شدن روند كاهشي و وقوع بحران‌هاي اقتصادي و اجتماعي دراين كشور هشدار مي‌دهند. كاهش درآمدهاي نفتي، بودجه ايران را نيز تحت تاثير قرار داده و موجب شده كه موضوع بازنگري در نرخ نفت در بودجه سال 94 مورد توجه قرار گيرد.
هرچند به علت محدود شدن صادرات نفت ايران به يك ميليون بشكه در روز، از نقش نفت در تامين درآمدهاي بودجه كاسته شده، اما همچنان اين نرخ داراي اهميت است.
ادامه روند كاهشي قيمت نفت، باعث شده كه تعيين قيمت نفت از جمله مباحث چالشي در تصويب لايحه بودجه سال 1394 باشد؛ زيرا قيمت فعلي نفت در بازار جهاني فاصله زيادي با رقم 72 دلاري براي نفت در لايحه بودجه سال آينده دارد.
به نظر كارشناسان، احتمال دارد پيش بيني 72دلاري دولت براي قيمت نفت صادراتي كشورمان در سال آينده محقق نشود كه در آن صورت كسري بودجه گريبانگير دولت خواهد شد.