بايد سياست تنش‌زدايي را دنبال كنيم
قاسم محبعلي
ديپلمات سابق
منطقه‌اي كه در آن زندگي مي‌كنيم نياز به گفتماني دارد كه بتواند در آن بحران‌ها را پشت سر گذاشت. مذاكرات برجام موجب شد تا ايران به يك توفيق بزرگ دست پيدا كند و از ذيل تحريم‌هاي بين‌المللي و چند جانبه هسته‌اي خارج شود. در اين مرحله يك گفتمان بايد كمك كند كه مشكلات منطقه مورد پيگرد قرار گيرد. طبيعي است در اين مناسبات بين‌المللي كه بر پايه عمل متقابل شكل گرفته، اگر روش‌هاي تندروانه و خشونت آميز را پي بگيريم، پاسخ آن به همان ميزان خواهد بود. اما اگر گفتمان تنش زدايي، اعتدال و ميانه روي و ثبات و امنيت را پي بگيريم بايد منتظر باشيم و ببينيم چه پاسخ‌هايي را از طرف‌هاي مقابل و از بازيگران ديگر دريافت مي‌كنيم. طبيعتا مهم‌ترين موضوعي كه در خاورميانه داريم حل و فصل مناقشات عراق، سوريه، يمن و پيشبرد مردم سالاري، توسعه سياسي و اقتصادي است كه هم منافع ملي را حفظ مي‌كند و هم ملت‌هاي منطقه‌اي كه به‌شدت از اين قضيه آسيب ديدند نياز به رسيدن به چنين شرايطي را دارند. از سوي ديگر افراد تندرويي كه به تازگي در كاخ سفيد حاكم شدند، تندروهايي كه در عربستان سعودي حاضر هستند و همچنين تندروهايي مانند نتانياهو، همه اينها دنبال آن هستند كه يك بحران تعريف كنند و براي پيشبرد سياست‌هاي خود نيازمند بحران و تخريب بزرگ هستند. تلاش آنها اين است كه اين بحران را حول محور ايران ايجاد كنند و با دامن زدن به ايران هراسي سياست‌هاي تندروانه خود را پيش ببرند. دولت آقاي روحاني از اول تلاش كرد تا ايران هراسي را كنترل كند. اكنون نيز همين شرايط حاكم است، انتخابات نشان داد كه مردم ايران چه مسيري را انتخاب كردند. همان‌گونه كه آقاي روحاني عنوان كرد، مسيري را كه مردم انتخاب كردند مسير اعتدال، ثبات، امنيت، صلح و دوستي در منطقه است. اين همان پادزهر اسراييل، عربستان و دولت ترامپ است.
افكار عمومي جهاني و همچنين اقتصاد بين‌الملل يك بحران جديد در خاورميانه را نمي‌پذيرد و ايران مي‌تواند با سياست آقاي روحاني نه تنها مديريت بحران كند بلكه با روش‌هاي شايسته ديگري به سمت حل و فصل بحران‌ها كمك كند و سياست‌هايي كه به دنبال افزايش هزينه‌هاي نظامي، امنيتي و مسابقه تسليحاتي هستند را خنثي كند. در خصوص رابطه ايران و عربستان نيز بايد گفت كه سياست خارجي را نمي‌توان يك طرفه تعريف كرد، بلكه مجموعه‌اي از سياست‌هايي است كه دو طرف دارد.
دولت آقاي روحاني در سياست‌هاي اعتدال‌محور خود هم در منطقه و هم در سطح بين‌المللي پيگيري مي‌كند. فرصت اوباما، فرصت ذي قيمتي بود كه بتوان بسياري از مسائل منطقه‌اي را پيش برد و اين موضوع در دولت آقاي ترامپ بسيار سخت‌تر است. اما با اين وجود بايد سياست تنش زدايي با امريكا را دنبال كنيم و نبايد بگذاريم كه عربستان از شكاف‌ها در منطقه استفاده كند. ما اگر بتوانيم روابط خود را با اروپا بيشتر كنيم و با امريكا به سمت تنش‌زدايي پيش برويم عربستان سعودي نيز به سمت تغيير سياست پيش خواهد رفت. آنها اكنون سياست‌هايي را اتخاذ مي‌كنند كه از روي ترس و عدم اطمينان به آينده است. ما اگر بتوانيم با ديپلماسي اين چشم‌انداز را نشان دهيم كه ايران در منطقه به ثبات و امنيت نياز دارد و آنها نيز بر مبناي ثبات و امنيت مي‌توانند زندگي خوبي داشته باشند و خطري آنها را تهديد نمي‌كند، عربستان سعودي نيز سياست‌هاي كنوني خود را دنبال نخواهد كرد و روابط مي‌تواند به سمت دوراني كه در دوره اصلاحات با عربستان برقرار بود پيش برود و همين موضوع موجب مي‌شود كه بسياري از مناقشات منطقه حل شود. ما نياز داريم كه با عربستان سعودي بنشينيم و در خصوص مسائل دوجانبه و هم منطقه‌اي و هم جهان اسلام در سطوح عالي مذاكره كنيم تا دو طرف منافع يكديگر را بشناسند و آن را بپذيرند و دو همسايه بتوانند روابط خوب و سازنده‌اي را با يكديگر برقرار كنند.