ناصر تقوايي و آرزوي انسان كامل
كيوان كثيريان
ناصر تقوايي دارد ۷۷ سالگي را پشت سر مي‌گذارد؛ يكي از خوش‌قلم‌ترين داستان‌نويسان معاصر كه كم منتشرشان كرد و يكي از بهترين عكاسان معاصر كه عكس‌هايش را كم عرضه كرد و يكي از بزرگ‌ترين فيلمسازان معاصر كه كم فيلم ساخت.
اما با نگاهي به كارنامه دهه اول فعاليت تقوايي، او را بايد از پركارترين‌هاي دوران خودش دانست. 10 مستند درخشان، يك فيلم كوتاه به‌يادماندني (رهايي)، يك سريال جاودانه (دايي جان ناپلئون) كه شايد برجسته‌ترين اثر تصويري تاريخ سينما و تلويزيون اين سرزمين باشد و سه فيلم بلند درجه يك (آرامش در حضور ديگران، نفرين و صادق كرده)، حاصل هفت، هشت سال اول فعاليت حرفه‌اي ناصر تقوايي در سينما و تلويزيون است.
دوران كم‌كاري و به عبارتي گزيده‌كاري تقوايي بعد از انقلاب هم، پرحاصل است؛ «ناخدا خورشيد» كه از برترين‌هاي سينماي ايران و بي‌شك بهترين اقتباس سينمايي تاريخ سينماي ما است و بعدتر «اي ايران» و «كاغذ بي‌خط» كه هر دو فيلم‌هاي مهمي در سينماي ايران هستند به همراه يك مستند ماندگار (تعزيه) و يك اپيزود از يك فيلم بلند (كشتي يوناني) اين كارنامه وزين را تشكيل مي‌دهند. نكته غم‌انگيز اما وجود دو فيلم ناتمام «چاي تلخ» و «زنگي و رومي» در كارنامه تقوايي است كه به سرانجام نرسيدند و همين او را از ادامه كار در سينما دلسرد كرد.
تقوايي در دوره ما يك استثناست. او انديشمندي است با انبوهي از آثار مكتوب و فيلم‌هاي برجسته و حكيمي فرزانه است كه با تاثيرش بر فضاي روشنفكري آن روزگار، يكي از بزرگان ادبيات و سينماي ايران به حساب مي‌آيد. او از پيشگامان موج نوي سينماي ايران و از بهترين فيلمنامه‌نويسان تاريخ سينماي ما است كه نشستن سر كلاس‌هايي كه او تدريس مي‌كند، آرزوي هر سينمادوستي است.
اما نكته غم‌انگيز آنكه از زمان ساخت آخرين فيلم بلند داستاني تقوايي ۱۷ سال مي‌گذرد و از آخرين باري كه تقوايي پشت دوربين ايستاد ۱۴ سال گذشته است. اين براي سينماي ايران خسران بزرگي به حساب مي‌آيد. تقوايي از معدود سينماگراني است كه حتي اثر متوسط هم در كارنامه‌اش ديده نمي‌شود. او حالا آرزو دارد «انسان كامل» را بسازد؛ كار نسبتا پرهزينه‌اي كه بي‌شك نياز به كمك دولت دارد. شايد يكي از وظايف مهم بخش دولتي سينما، حمايت از مفاخر فرهنگ و سينماست براي خلق آثار ماندگار فرهنگي. هزينه «انسان كامل» درمقابل هزينه‌هايي كه براي برخي آثار پرخرج و كم‌مايه سينمايي مي‌شود بسيار ناچيز است.
در صورت حمايت دولت، بي‌ترديد دوستداران تقوايي و فيلمسازان علاقه‌مند به او همگي به ميدان خواهند آمد تا به دستياري استاد بشتابند و «انسان كامل» ساخته شود. اگر متوليان سينما بخواهند، شايد بهترين هديه تولد استاد ناصر تقوايي همين باشد.