اهميت راهبردي سفر آبه
سعيد شريعتي
سفر آقاي آبه شينزو به ايران در وجه ديپلماتيك قضيه به لحاظ آثاري كه در حوزه روابط بين‌الملل كشور دارد، سفر پراهميتي قلمداد ميشود. فارع از اينكه محتواي اين سفر چه بوده باشد، اصل آن به خودي خود بسيار مهم است. به ويژه اينكه نخستوزير ژاپن براي نخستين بار در تاريخ جمهوري اسلامي به ايران سفر كرد. ژاپن يكي از 5 كشور قدرتمند اقتصاد دنياست و تأثير زيادي در سياست بين‌الملل دارد. اگرچه مشي تاريخي و فرهنگي ژاپن هميشه اين بوده است كه از منازعات تند سياسي در سطح روابط بين‌الملل فاصله داشته باشد اما اين كشور در بزنگاه‌هايي در مناسبات بين‌المللي، نقش‌آفريني‌هاي جدي و موثري از خود نشان داده است. سفر نخستوزير ژاپن به ايران پس از سفر ترامپ به توكيو و گفت‌وگوهايش با آقاي آبه اتفاق افتاد. به همين خاطر اين تلقي در افكار عمومي جهان به وجود آمده بود كه سفر آقاي آبه به ايران نوعي واسطه‌گري بين ايران و ايالات متحده پس از منازعات تندي است كه با خروج امريكا از توافق بين‌المللي برجام رخ داد. كساني كه خبرها را در روزهاي منتهي به اين سفر دنبال كردند، ميدانند كه تا چند روز مانده به انجام اين سفر هم هنوز قطعيت سفر در هاله‌اي از ابهام بود و مذاكرات و پيش‌مذاكرات انجام اين سفر بين ديپلمات‌ها جريان داشت. سفر آقاي آبه به ايران- به هر دليلي- از انتظاري كه در جريان مسائل ايران و امريكا برايش ايجاد شده بود، تهي شد. طبيعي بود كه ايران هم پاسخ قابل توجهي به آقاي آبه ارايه نكند. محتواي گفت‌وگوهايي هم كه مقام رهبري با نخستوزير ژاپن داشتند، اين بود كه ايران با كسي كه تا اين اندازه بدعهد است و به هيچ توافق و قول و قراري پايبند نيست، نمي‌تواند وارد توافق شود. با اين وجود سفر آقاي آبه را فقط از اين منظر نبايد ديد. مناسبات في‌مابين ايران و ژاپن به نظر من ابعاد استراتژيك دارد. ما در غرب آسيا يك قطب هستيم و ژاپن در شرق آسيا قطبي ديگر. ما بايد بتوانيم مناسبات ايران و ژاپن را بر اساس حسن نيتي كه پس از سفر نخستوزير ژاپن به ايران در هر دو طرف تقويت شده، تحكيم كنيم و روابط خود با ژاپن را پررنگ‌تر كنيم. آقاي روحاني در اين سفر پيشنهاد توسعه همكاري ايران و ژاپن در منطقه استراتژيك و مهم چابهار و مكران را ارايه كردند. معنايش اين است كه ايران مي‌تواند اين همكاري‌ها را پايه‌اي قرار دهد براي ائتلافي كه در منطقه درياي عمان و چابهار به عنوان يكي از نقاط استراتژيك جهان بين ايران، هند، افغانستان، ژاپن و به طور غيرمستقيم ايالات متحده...
در حال رخ دادن است. اين ائتلاف مي‌تواند با حضور ژاپن جدي‌تر شود. ما مي‌توانيم مناسباتمان با شرق و جنوب شرقي آسيا را بر پايه توسعه چابهار و مكران بگذاريم. ژاپن اگر بتواند در آنجا نقش جدي ايفا كند، ما با نگاه جدي‌تري به شرق آسيا مي‌توانيم توازني بين مسائل و پيچيدگي‌هاي سياست در غرب آسيا و خاورميانه به وجود بياوريم و از فرصتها و زمينه‌هايي كه براي توسعه سياست‌ها، تجارت و توسعه اقتصادي از ناحيه شرق آسيا و جنوب شرقي آسيا وجود دارد، استفاده كنيم. اين فرصتي است كه بايد هوشمندانه از آن استفاده شود.به هر حال فارغ از اينكه ماموريت آقاي آبه براي ورود به مسائل ايران و ايالات متحده چه نتيجه‌اي داشته، ايران و ژاپن روي تقويت روابط في‌مابين به طور جدي حساب كرده‌اند. سفر نخستوزير ژاپن به ايران از اين منظر اهميت بسيار زيادي دارد.