اختيار گستردهتر
مهرداد لاهوتي
آنچه با عنوان طرح مشاركت مستقيم شهروندان در امور قوه مقننه در مجلس عنوان شده است را به شكلي ديگر داريم كه در حال حاضر هم اجرايي ميشود.
در حال حاضر شوراي عالي استانها به نيابت از مردم ميتواند طرح بدهد. يعني همانگونه كه ما نمايندگان مردم ميتوانيم طرح بدهيم، شوراي عالي استانها هم به نمايندگي از مردم ميتواند، طرحهايش را به مجلس ارايه كند. پس مشاركت مردم علاوه بر حضور نمايندگان از طريق طرحهاي شوراي استانها هم با واسطه وجود دارد اما هدف ما از امضا و ارايه اين طرح اين بود كه در بسياري از كشورهاي توسعهيافته دنيا، مردم به صورت مستقيم هم ميتوانند در امور قانونگذاري كشورشان شركت داشته باشند. وقتي مردم ميتوانند مستقيما و علاوه بر آن اختياري كه در قانون اساسي ديده شده است(مبني بر حضور نمايندگانشان در مجلس) طرحهايشان را ارايه كنند، نشان از تكامل و رشد جامعه ماست و داريم اين اختيار را به آنها ميدهيم كه اگر احساس كرديد در جايي واسطههاي شما كه در كار نمايندگان مجلس و شوراي عالي استانها هستند، خلأيي وجود دارد، ميتوانيد خودتان در قانونگذاري نقش داشته باشيد. البته بايد توجه داشت كه طرح ارايه شده همچنان خام است و بايد بيشتر مورد بررسي و اصلاح قرار گيرد.
يكي از ايرادات وارد شده توسط مركز پژوهشهاي مجلس به اين طرح، اين بوده كه شايد شرط 500 هزار امضا براي ارايه يك طرح به مجلس سبب شود تا با شعارزدگي و ايجاد جو، امضاهايي براي طرحهايي جمعآوري شود كه بيشتر از اينكه روي كيفيت آن كار شده باشد، هدفش جلب موافقت مردم باشد. اما سوال من اين است مگر وقتي خود ما نمايندگان مجلس طرحي ميدهيم تمام اين طرحها به تصويب ميرسند؟ پس بايد اين نكته را در نظر داشت كه اين طرحها در واقع مطالبات مردم هستند كه قرار است پس از رسيدن به مجلس به بحث گذاشته شوند. از نظر خود من به عنوان يكي از امضاكنندگان اين طرح، مشكلي كه وجود دارد اين موضوع است كه ذكر شده طرحهاي مورد نظر از طريق 3 مرجع از جمله احزاب سياسي بايد ارايه شوند. در كشورهاي ديگر دنيا خلأ احزاب وجود ندارد اما در كشورهايي مانند كشور ما احزاب سامانيافتهاي كه بتوانند آن جاي خالي را پر كنند هنوز وجود ندارد و اين ميتواند نگرانيهايي ايجاد كند.
طرحي كه ما در حال طرح آن هستيم همچنان خام است. اين امكان هم وجود دارد كه در صورت تصويب از سوي شوراي نگهبان مغاير با قانون اساسي تشخيص داده شود چراكه در قانون ما مشاركت مستقيم مردم پيشبيني نشده است اما بايد پيش برويم و ببينيم آيا ميتوانيم در نهايت به نتيجهاي برسيم يا خير؟