سيد ميلاد علوي
سرانجام گمانه‌زني‌ها پايان يافت و روز گذشته حسن روحاني در قامت رييس‌جمهوري و در اجراي اصل 133 قانون اساسي، گزينه‌هاي پيشنهادي خود براي تصدي مسووليت وزارتخانه‌هاي «آموزش و پرورش» و «ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري» را به مجلس شوراي اسلامي معرفي كرد تا «بهارستان» هفته آينده شاهد رقابت دو گزينه جديدي باشد كه تا پيش از اين نه تنها هرگز سابق وزارت را در كارنامه خود نداشته‌اند، بلكه به لطف حضورشان در سمت‌هايي دور از دسترس مجلس و نمايندگان، آشنايي چنداني با لابي‌هاي پيدا و پنهان «بهارستان» نيز ندارند و اين مي‌تواند جلسه راي اعتماد آنها را تبديل كند به آزموني براي
كم‌تجربه‌ها.
«محسن حاجي‌ميرزايي» در كنار «علي‌اصغر مونسان» حالا يك هفته فرصت دارند كه در جلسات كميسيون‌هاي تخصصي و البته فراكسيون‌هاي سياسي مجلس حاضر شوند تا به ترتيب بتوانند در حدود 2 سال پاياني دولت دوازدهم در قامت وزراي «آموزش و پرورش» و «ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري» به فعاليت بپردازند؛ چهره‌هايي كه روزهاي پيش‌روي‌شان به مراتب متفاوت از يكديگر
خواهد بود.
اما در اين بين، نكته قابل توجه عدم قطعيت دولت حداقل تا ظهر روز گذشته بود؛ به طوري كه علي ربيعي، سخنگوي هيات دولت در جريان نشست خبري خود در پاسخ به سوالي درباره سرنوشت وزارت ميراث فرهنگي صراحتا اعلام كرد كه از تصميم رييس‌جمهوري بي‌اطلاع است ولي شخصا مونسان را فرد مناسبي براي وزارت ميراث فرهنگي مي‌داند. اين عدم قطعيت ولي شامل حال حاجي‌ميرزايي نبود تا جايي كه ظهر يكشنبه برخي منابع در درون دولت از صحبت رييس‌جمهوري با او براي پذيرش مسووليت وزارتخانه‌اي بزرگ همچون آموزش و پرورش سخن به ميان آورده و از صبح روز گذشته نيز نمايندگان مجلس در اظهاراتي مطبوعاتي و غيرمطبوعاتي از احتمال معرفي حاجي‌ميرزايي به مجلس سخن به ميان آورده بودند.
روزهاي پر غبار
گفتيم كه روزهاي پيش‌روي وزارتخانه‌هاي آموزش و پرورش و ميراث فرهنگي به مراتب متفاوت از يكديگر است و اين يعني حاجي‌ميرزايي و مونسان مي‌توانند آينده‌هاي سياسي متفاوتي را براي خود متصور باشند. كار حاجي‌ميرزايي در اين بين به مراتب سخت‌تر است. او براي معرفي به مجلس به عنوان گزينه سكانداري وزارت آموزش و پرورش علاوه بر چهره‌هايي چون سيدجواد حسيني، سرپرست فعلي اين وزارتخانه، فاطمه سعيدي، داوود محمدي و قاسم احمدي‌لاشكي، نمايندگان تهران و نوشهر رقيبي پرقدرت چون مصطفي سالاري، رييس فعلي سازمان تامين اجتماعي را پشت سر گذاشته است؛ چهره‌اي كه براساس شنيده‌هاي خبرنگار «اعتماد» از درون دولت تا همين شب پيش از اعلام گزينه نهايي، يكي از گزينه‌هاي جدي مدنظر روحاني محسوب مي‌شد ولي در نهايت دبير فعلي هيات دولت، به‌عنوان وزير معرفي شد.
حاجي‌ميرزايي برخلاف رقيب قدرتمند خود كه سابقه اجرايي قابل توجهي در كارنامه دارد، فارغ از جايگاه كنوني‌اش، سابقه اجرايي چنداني ندارد. هر چند كه در كارنامه كاري او نيز فعاليت به عنوان معاون اداري و مالي سازمان نهضت سوادآموزي، مشاور وزير آموزش و پرورش و رياست مركز ملي بهره‌وري ايران به چشم مي‌آيد. حاجي‌ميرزايي به لحاظ گرايش سياسي نيز فردي نزديك به اصلاح‌طلبان محسوب مي‌شود ولي روايت‌ها از درون نهاد رياست‌جمهوري حاكي از حمايت طيف محمد واعظي و محمدباقر نوبخت از او براي تصدي اين مقام است. حمايتي كه كار حاجي‌ميرزايي را براي اخذ راي اعتماد از نمايندگان مجلس را بيش از پيش آسان مي‌كند؛ ضمن اينكه نزديكي به اول مهر و آغاز سال تحصيلي نيز شانس او را براي تكيه بر صندلي وزارت تا حدودي قابل توجه افزايش مي‌دهد.
با اين حال روزهاي پيش‌روي حاجي‌ميرزايي روزهاي پر غباري است. او در شرايطي حاضر شده بود مسووليت وزارت آموزش و پرورش را بپذيرد و شاهد پشت پاي دولت به سرپرست فعلي اين وزارتخانه كه آخرين بار يكشنبه شب از آمادگي خود براي پذيرش مسووليت اين وزارتخانه سخن به ميان آورد كه اين وزارتخانه روزهاي سختي را پيش رو دارد. تحريم‌هاي يك‌جانبه ايالات متحده امريكا سبب شده تا مشكلات اقتصادي كشور افزايش يابد و اين مشكلات دامن بزرگ‌ترين وزارتخانه ايران به لحاظ حجم نيروي انساني را نيز گرفته است تا جايي كه كمتر روزي را در كشور مي‌توان يافت كه خبري از تجمع معلمان و فرهنگيان در مقابل يكي از نهادهاي حكومتي در آن وجود نداشته باشد. در نظرگيري اين عوامل سبب مي‌شود تا بتوانيم قبول مسووليت وزارت آموزش و پرورش براي حاجي‌ميرزايي را قماري بزرگ بدانيم، چراكه اگر او از عهده اداره اين وزارتخانه برآيد و بتواند با اجراي طرح‌هايي نظير نظام رتبه‌بندي معلمان، فرهنگيان را از خود راضي كند، پشتوانه‌اي عظيم را براي آينده سياسي خود فراهم آورده ولي در غير اين صورت احتمالا به سرنوشتي دچار خواهد شد كه سيدمحمد بطحايي دچارش شد؛ «شادي فرهنگيان از استعفا.»
در مسير كاميابي
اگر روزگار پيش روي حاجي‌ميرزايي پر غبار است، اوضاع براي مونسان اين‌چنين نيست. او به احتمال فراوان با راي مجلس سكان‌دار وزارتخانه‌اي خواهد شد كه دولت هرگز خواهان تشكيلش نبود؛ بلكه با اصرار همان نمايندگان مجلس تشكيل شد و همين عامل مي‌تواند، نويد حمايتي دوچندان از او و وزارتخانه تحت مديريتش از سوي بهارستان را بدهد. مونسان كه در صورت اعتماد نمايندگان نخستين سكان‌دار وزارتخانه ميراث فرهنگي به عنوان نوزدهمين وزارتخانه جمهوري اسلامي خواهد بود ازجمله چهره‌هايي است كه نمي‌توان قضاوت صحيحي درباره گرايش‌هاي سياسي‌اش داشت و از اين رو مونسان در كشوري كه تحزب در آن آنچنان كه بايد و شايد شكل نگرفته و حركت در ميانه ميدان و غلتيدن به چپ و راست در شرايط مختلف افتخار محسوب مي‌شود، شانس بالايي براي ترسيم آينده‌اي پر فروغ براي خود دارد.
آنچه مي‌تواند مونسان و وزارتخانه تحت مديريتش را با مشكل مواجه كند، عواملي است كه اخيرا برخي از آن به عنوان سهم‌خواهي جريان‌هاي سياسي و نمايندگان ياد كرده‌اند. وزارتخانه ميراث فرهنگي و گردشگري در صورت برنامه‌ريزي صحيح براي جذب گردشگر به داخل كشور مي‌تواند منبع درآمدي عظيمي باشد و اگر نظارت‌هاي دقيق و جامعي روي عملكرد تمام بخش‌هاي اين وزارتخانه نباشد هيچ بعيد نيست كه چندي ديگر خبري از دستگيري يا افشاي فسادي بزرگ از اين وزارتخانه نيز به سرخط اخبار تبديل شود. بنابراين سرپرست فعلي وزارت ميراث فرهنگي و سكان‌دار احتمالي اين وزارتخانه در دو سال پاياني دولت دوازدهم بايد با برنامه‌هايي جامع از سوءاستفاده‌هاي احتمالي جلوگيري به عمل آورد تا كليدواژه فساد با آينده سياسي‌اش گره نخورد.
پيچ ملايم بهارستان
گفتيم كه گزينه پيشنهادي وزارت آموزش و پرورش، حمايت طيف واعظي و ياران به عنوان قدرتمندترين طيف فعال در نهاد رياست‌جمهوري را داراست و گزينه پيشنهادي وزارت ميراث فرهنگي نيز تقريبا تنها گزينه‌اي است كه مي‌تواند در دو سال باقي‌مانده وزارت ميراث فرهنگي را آنچنان كه دولت مي‌خواهد، اداره كند؛ بنابراين مي‌توان ادعا كرد كه هم حاجي‌ميرزايي و هم مونسان كار چندان سختي را براي جلب اعتماد نمايندگان در برابر خود نخواهند داشت، ضمن اينكه در اين مسير نمي‌توان برخي توصيه‌هاي خارج از نهاد رياست‌جمهوري براي حاجي‌ميرزايي را ناديده گرفت.وزارتخانه‌هاي دفاع، اطلاعات و تا حدودي نيز امور خارجه ازجمله وزارتخانه‌هايي است كه روساي جمهوري ايران براي انتخاب سكان‌داران‌شان به توصيه‌هايي خاص توجه مي‌كنند ولي در دولت دوازدهم اين دايره گسترش يافت و وزارتخانه‌هاي آموزش و پرورش و تا حدودي ارشاد و علوم را نيز دربرگرفت و حالا شنيده‌هاي «اعتماد» از نهاد رياست‌جمهوري حاكي از آن است كه حاجي‌ميرزايي اين توصيه‌ها را نيز پشت سر دارد.
به هر روي احتمالا هفته آينده موافقان و مخالفان علي‌اصغر مونسان و محسن حاجي‌ميرزايي در صحن علني مجلس مقابل يكديگر صف‌آرايي خواهند كرد و روحاني نيز به عنوان بزرگ‌ترين حامي گزينه‌هاي پيشنهادي‌اش در مجلس حاضر خواهد شد تا شاهد روز خوش و پيچ ملايم بهارستان باشد. البته كه ذات قوه مقننه حكم مي‌كند اين نهاد را غيرقابل پيش‌بيني بدانيم ولي با اين حال انتظار مي‌رود، مونسان با رايي قاطع و حاجي‌ميرزايي با رايي به نسبت قابل توجه بر كرسي وزارتخانه‌هاي ميراث فرهنگي و آموزش و پرورش تكيه بزنند تا كابينه دولت دوازدهم دوباره تكميل شود.