روابط اسراييل و روسيه

سفر دو هفته قبل پوتين به اسراييل براي شركت در هفتاد و پنجمين سالگرد آزادسازي اردوگاه آشويتس؛ آزادي ناما ايساهار، متهم اسراييلي براي تجارت مواد مخدر از زندان با دستور پوتين دو نماد مهم از روابط روسيه با رژيم اشغالگر قدس است. روسيه به دليل بيش از 700 هزار روس يهودي ساكن اسراييل به خاطر روابط نظامي و تامين فناوري‌هاي خاص از تل آويو همواره نشان داده كه حاضر به ايجاد و حفظ تعادل در سياست خاورميانه‌اي‌اش با كشورهاي مسلمان و اسراييل است. شكي نيست در تمامي حملاتي كه توسط جنگنده‌هاي اسراييلي بر مواضع نظامي ارتش سوريه و يا حزب‌الله و ايران انجام شده از قبل روسيه از اين حملات مطلع بوده و اين مساله به خوبي سطح روابط نظامي و اطلاعاتي بين دو كشور را نشان مي‌دهد. آزادي ناما ايساهار به ‌رغم درخواست پوتين بود كه اسراييل هكر روسي الكسي بوركو را تحويل امريكا ندهد. ولي نتانياهو دستور استرداد هكر روسي به امريكا را صادر كرد و در مقابل توانست در سفر به مسكو بعد از اعلام «معامله قرن» طرح ترامپ براي فلسطين، ناما ايساهار را آزاد كند. شايد نتانياهو بهتر از هر سياستمداري مي‌داند چگونه با پوتين صحبت كند. در مراسم هفتاد و پنجمين سالگرد آزادسازي آشويتس، نتانياهو احترام زيادي به پوتين قايل شد و او را تبديل به ستاره اين مراسم كرد. شايد پوتين نيازمند چنين احترامي بود تا جايگاه سياسي خود را در افكار عمومي روسيه ارتقا بخشد. نتانياهو تا حد زيادي بقاي خود در حكومت را مديون پوتين است كه بارها او را به حضور پذيرفت و راه را براي موفقيت او هموارتر كرد. روابط روسيه و اسراييل را در محيط سياسي پيچيده خاورميانه بايد در چند عنصر جست‌وجو كرد. نخست توافقات پنهان روسيه در تامين امنيت مرزهاي اسراييل و متقابلا عدم تعرض اسراييل به مرزهاي سوريه. هر چند جنگنده‌هاي اسراييلي هر از گاهي به مواضع مستشاران نظامي ايران و حزب‌الله در سوريه حمله مي‌كنند. دوم توافقات اقتصادي، اطلاعاتي و فرهنگي روسيه با اسراييل. روسيه همواره يكي از پشتيبانان رژيم اسراييل بوده و حتي در اوج فروش تجهيزات نظامي به كشورهاي عربي، همكاري بين دو كشور در زمينه‌هاي مختلف قطع نشده است. روسيه نياز به فناوري‌هاي پيچيده جنگي از اسراييل دارد. همين روابط مانع از آن مي‌شود تا روسيه بتواند، موضع محكمي در قبال جنايات اسراييل و يا نقش اين كشور در بحران‌هاي منطقه بگيرد. از ماجراي شهادت سردار سليماني كه روسيه اكتفا به يك موضع رسمي محكوميت آن كرد تا سكوت ممتد اين كشور مي‌توان سياست واقعي روسيه را تا حدودي متوجه شد.

موضع روسيه در قبال طرح ترامپ براي حل مساله فلسطين آشكارا موضع بينابيني اين كشور را نشان مي‌دهد. در واقع نگراني اصلي روسيه حفظ روابط با اسراييل و همزمان حفظ روابط با كشورهاي پادشاهي عرب است. روسيه در اين ارتباط احتمالا در صورت مشاهده سياست كشورهاي عربي تبديل به يكي از حاميان طرح ترامپ خواهد شد. اين مساله البته بستگي به موضع عربستان سعودي، مصر و سوريه، 3 كشور مهم جهان عرب دارد. از سويي مسكو با حمايت از طرح ترامپ، كه در واقع نوعي مشروعيت بخشيدن به سرزمين‌هاي اشغالي است، در جست‌وجوي مشروع جلوه‌ دادن و قانوني كردن اشغال شبه‌جزيره كريمه است. منافع ملي روسيه و موفقيت پوتين به عنوان يك «رهبر هوشيار» در گرو تاييد اشغال شبه‌جزيره كريمه توسط امريكا و اتحاديه اروپاست. مسكو از طريق همراهي با طرح ترامپ و حمايت اسراييل مي‌تواند، نقش خود را به عنوان قدرت بزرگ در خاورميانه تثبيت كند. البته اين مساله دامي است كه نتانياهو براي پوتين چيده است. چون بدون همراهي با طرح ترامپ كه در واقع به معناي گرفتن سرزمين‌هاي بيشتر از فلسطينيان است، مسكو نمي‌تواند تبديل به يك بازيگر مهم خاورميانه بشود. مسكو با سياست موازنه بين اسراييل و كشورهاي اسلامي، به توليد بي‌اعتمادي در ميان اين كشورها كمك مي‌كند. مسكو بدون ايران، تركيه و كشورهاي ديگر نمي‌تواند بازيگر بزرگي در خاورميانه باشد.