تسليحات امريكا و موازنه قدرت درجنگ روسيه و اوكراين
محمود فاضلي
در جريان يك تحول مهم در حمايتهاي غرب از اوكراين، رييسجمهور امريكا طرحي را تاييد كرده كه به موجب آن متحدان اروپايي امريكا ميلياردها يورو تجهيزات نظامي امريكايي خريداري خواهند كرد تا آنها را دراختيار اوكراين قرار دهند. اين توافق به ويژه با هدف تقويت پدافند هوايي اوكراين در برابر حملات فزاينده روسيه انجام ميشود. براساس اين توافق، امريكا تسليحات پيشرفتهاي مانند سامانههاي پدافند هوايي پاتريوت را به اعضاي ناتو به ارزش تقريبي 10 ميليارد خواهد فروخت و آن را به اوكراين منتقل خواهند كرد. ترامپ در توضيح اين طرح تسليحاتي و حضور سامانههاي پاتريوت و موشكهاي ديگر اين بسته، تاكيد كرده: «اين يك بسته كامل است. ما سلاحهاي در سطح جهاني توليد و به ناتو تحويل خواهيم داد. هزينههاي اين كار را كشورهاي عضو ناتو متحمل خواهند شد، نه مالياتدهندگان امريكايي.» توافق تسليحاتي جديد نه تنها نقطه عطفي در روند كمكهاي نظامي به اوكراين محسوب ميشود، بلكه ميتواند موازنه قدرت در جنگ روسيه و اوكراين را تغيير دهد. مشاركت چندين كشور اروپايي در تامين مالي و ارسال تسليحات پيشرفته، ازجمله پاتريوت و تاماهاوك، نشاندهنده عزم غرب براي تقويت دفاع اوكراين در برابر تهديدهاي روسيه و افزايش هماهنگي فراآتلانتيكي در مواجهه با بحرانهاي امنيتي است. اوكراين در ماههاي گذشته بارها از امريكا درخواست سامانههاي پاتريوت بيشتري كرده بود. اوكراين دستكم ۶ سامانه پاتريوت دارد كه از سوي امريكا، آلمان، هلند و روماني در اختيارش قرار گرفته است. احتمال دارد اوكراين علاوه بر سامانههاي پاتريوت، موشكهاي دوربرد «تاماهاوك» نيز از امريكا دريافت كند. مزيت اصلي تاماهاوك نسبت به ساير تسليحات موجود در زرادخانه اوكراين، برد بسيار بلند آن است. پاتريوت يكي از معدود سامانههاي پدافندي در جهان است كه قابليت رهگيري و انهدام موشكهاي بالستيك را دارد. به دنبال انتشار گزارشاتي مبني بر اينكه امريكا ارسال مهمات و تسليحات به اوكراين را به دليل خالي شدن ذخاير خود متوقف كرده است تاخير در تحويل تسليحات امريكايي، نيروهاي اوكرايني را مجبور كرده تا دامنه عمليات نظامي را كاهش و مهمات را جيرهبندي كنند. «روته» دبيركل ناتو ضمن استقبال از مواضع ترامپ معتقد است اين توافق به اين معناست كه اوكراين به مقادير واقعا عظيمي از تجهيزات نظامي دست خواهد يافت. اگر جاي پوتين بودم و حرفهاي ترامپ را ميشنيدم و اينكه قرار است ظرف 50 روز چه اتفاقي بيفتد بعد از اين اعلاميه، بررسي ميكردم كه آيا نبايد مذاكرات اوكراين را خيلي جديتر از آنچه تاكنون بوده است، بگيرم يا نه. اين واقعا خبر خوبي براي اوكراين است. اروپا اكنون تعهد جديدي را از خود نشان خواهد داد. آلمان در حال حاضر به شدت درگير اين مساله است، همانطور كه كشورهايي مانند فنلاند، دانمارك، سوئد، نروژ، انگلستان، هلند و كانادا نيز درگير هستند. همه آنها ميخواهند بخشي از اين فرآيند باشند. ساختارهاي ناتو اكنون نيازهاي دقيق اوكراين را تعيين ميكنند تا سپس بستههايي را با سرعت و عملگرايي، ازجمله دفاع هوايي و همچنين مواردي مانند موشك و مهمات را كنار هم قرار دهند. فريدريش مرتس، صدراعظم آلمان از تصميم ترامپ، مبني بر تامين سلاح براي اوكراين «در مقياس وسيع»، به عنوان يك «ابتكار مهم» تقدير كرد. او با رييسجمهور ترامپ در روزهاي اخير چندين بار در مورد اين موضوع صحبت كرده و اطمينان داده آلمان سهم تعيينكنندهاي خواهد داشت. او اعتقاد دارد ما اين كار را به نفع خودمان انجام ميدهيم. اين به اوكراين كمك ميكند تا از خود در برابر بمباران روسيه دفاع كند. تنها از اين طريق فشار بر مسكو براي مذاكره نهايي صلح افزايش مييابد. ما نشان ميدهيم كه به عنوان شركاي سياست امنيتي در كنار هم هستيم. «بوريس پيستوريوس» وزير دفاع آلمان نيز در ديدار با همتاي امريكايي خود «پيت هگست» درباره جزييات اين قرارداد به ويژه سامانههاي پاتريوت گفتوگو كرد. آلمان پيشنهاد داده است كه هزينه تامين دو سامانه پاتريوت اضافي را متقبل شود. نخستين محموله سامانههاي پاتريوت ذيل توافقي تحت حمايت ناتو و با ضمانت پرداخت كل هزينه به واشنگتن، در حال انتقال از آلمان به اوكراين است. به گفته ترامپ، اين سامانهها در حال انتقال به اوكراين هستند. آنها از آلمان وارد ميشوند و سپس آلمان آنها را جايگزين ميكند. امريكا هزينه را تمام و كمال دريافت ميكند. هزينه اين تسليحات يا از طريق ناتو پرداخت ميشود يا كشورهاي عضو اتحاديه اروپا به طور مستقيم آن را پرداخت ميكنند. ديگر قصد نداريم كه هيچ سرمايهگذاري بيشتري انجام دهيم. پاريس با توجه به تمايل براي توسعه توليد سلاح خود قصد ندارد در طرح خريد سلاح امريكا براي كييف شركت كند. فرانسه در فهرست كشورهايي كه آماده شركت در طرح خريد سلاح امريكا براي اوكراين بودند، قرار ندارد. رييسجمهور فرانسه مدتهاست كه از اروپاييها خواسته است تا با خريد سلاح از توليدكنندگان داخلي، صنايع دفاعي خود را توسعه دهند. به همين دليل، پاريس به طرح خريد سلاح امريكا نخواهد پيوست. ايتاليا نيز در طرح خريد تسليحات امريكا شركت نخواهد كرد. دولت ايتاليا اين رويكرد را نه تنها به دليل تفاوت در سامانههاي تسليحاتي كه قبلا به اوكراين ارسال شده و به فناوريهاي متفاوتي مانند سامانه ايتاليايي-فرانسوي (Samp-T) متكي هستند، بلكه به دليل عدم وجود فضاي بودجه كافي براي پوشش عملياتي از اين نوع، رد ميكند. آلمان، فنلاند، كانادا، نروژ، سوئد، بريتانيا و دانمارك ازجمله كشورهايي خواهند بود كه خريد تسليحات امريكايي براي اوكراين را انجام ميدهند. يونان و اسپانيا نيز احتمالا سامانههاي پاتريوت مازاد خود را به اوكراين ارسال خواهند كرد.