افزايش اختيارات رييس‌جمهور راهي براي عبور از بحران‌ها
جعفر گلابی
موضوع دالان زنگزور در ايران با حساسيت دنبال مي‌شود. تاكنون كمتر كارشناسي احداث اين راه ترانزيتي را به نفع ايران دانسته بلكه اغلب آن را براي منافع اقتصادي و امنيت ملي مضر ارزيابي كرده‌اند. اكنون كه امريكا واسطه رفع تنش ميان آذربايجان و ارمنستان شده و قرار است كه شركت‌هاي امريكايي در زمينه اين كريدور سرمايه‌گذاري كنند مسلما بايد حساسيت‌ها دوچندان شوند و احتمالا خسارت‌ها را باید تا اندازه مسائل امنيتي بالا دانست. اما حساسيت‌ها در جنوب قفقاز از زمان جنگ‌هاي ايران و روسيه وجود دارند و حالا پس از تجاوزات اسراييل و امريكا عليه خاك كشورمان هر رويدادي كه در اطراف ايران رخ بدهد با چشمان خيره و نگران ايرانيان روبه‌رو مي‌شود. واقعيت ماجرا هر چه باشد ظاهرا بيگانگان احساس كرده‌اند موقعيت كشورمان تضعيف شده است. اگر امروز دو همسايه شمالي بدون در نظر گرفتن نظر منفي تهران قراردادي منعقد مي‌كنند كه در بردارنده منافع و امنيت ملي ايران نيست، موضوع را بايد از همين زاويه مورد تحليل قرار بدهيم. با چنين فرضي بعيد نيست چالش‌هاي ديگري مثل جزاير سه‌گانه در خليج‌فارس را با رويكردي متفاوت در دستور كار قرار بدهند. افغانستان حقابه هيرمند را ندهد و شايد اساسا موضوعات جديد در اطراف كشور به وجود آورند تا ايران از هر طرف تحت فشار قرار بگيرد. در ميان چنين دنياي پرآشوب با مناسبات ظالمانه چه بايد بكنيم؟چه مي‌توانيم بكنيم؟ گاهي احساس مي‌شود كه ما در انتظار حوادث نشسته‌ايم تا چه پيش آيد و چه اقتضايي طلب كند!؟ شايد بعد از آن همه وحشي‌گري‌ها و نيرنگ‌ها و خيانت‌ها كه ديده‌ايم هنوز احساس خطر نمي‌كنيم و فكر، دانش، اراده و ابتكار خويش را با سرعت و قاطعيت به كار نمي‌بنديم. راستي چرا ما اينقدر دير تصميم مي‌گيريم؟ درست است كه در حال حاضر بايد زمان بخريم ولي تهيه فرصت منافاتي با تجهيز دروني و ايجاد انواع آمادگي‌هاي مادي و معنوي ندارد.
با اينكه دولت تمام تلاش خود را مبذول مي‌كند ولي در مجموع به نظر نمي‌رسد كه همه دستگاه‌ها با تمام توان به ميدان آمده و در حال انواع سنگربندي‌هاي لازم باشند! تغييراتي كه در شوراي امنيت ملي انجام شد و شوراي دفاع كه تشكيل شد، مي‌توانست با سرعت بيشتري صورت پذيرد. مسلما كشور به تغييرات مختلفي نيازمند است كه اگر در وقت مقتضي خود انجام نشوند چه بسا خسارت بيافرينند.
به نظر مي‌رسد در كنار افزايش فعاليت‌هاي آقاي رييس‌جمهور و تسلطي كه بر امور پيدا كرده، به صورت غيررسمي اختيارات بيشتري هم به او محول شده است.
اگر چنين برداشتي درست باشد كاري بجا و هوشمندانه صورت گرفته است و بايد از آن استقبال كرد. آقاي پزشكيان با توكل و اتكا به نفس و قاطعيت مي‌تواند فرماندهي عبور از بحران‌هاي موجود را بر عهده بگيرد.
وي علاوه بر حمايت رهبري، پشتيباني اصلاح‌طلبان و اصولگرايان معتدل را داراست و ديگران هم مجاب به حمايت مي‌شوند. اگر چنين بنايي طرح‌ريزي شود و جهان مشاهده كند كه ايران در خود استحكام متناسب با زمان جنگ را به وجود آورده است اتفاقا احتمال جنگ كمتر مي‌شود. مخالفان ميهن‌دوست هم قطعا به كارزار تعميق قدرت دفاعي ايران در همه زمينه‌ها مي‌پيوندند و مسوولانه مطالبات خود را به زمان آرامش موكول مي‌كنند. مطالبه‌گري هم بايد تحت‌الشعاع امنيت ملي باشد. چنانچه مسووليت‌هاي ويژه و اختيارات متناسب با آن به رييس‌جمهور داده شود، تصميمات مهم و فوري به تاخير نمي‌افتند. براي غني‌سازي تصميمات رييس‌جمهور و مصون شدن از اشتباهات احتمالي انواع شوراهاي موجود بي‌وقفه تشكيل مي‌شوند و نظرات كارشناسانه را تقديم مي‌كنند. از نظرات ده‌ها مدير كارآزموده كه متاسفانه سال‌هاي طولاني مورد بي‌مهري قرار گرفته‌اند بايد استفاده شود. بپذيريم كه مجموع شرايط كشور با توجه به تهديدها و در كنار بحران‌هايي مثل خشكسالي فوق‌العاده خطير است و بايد با توجه به همين شرايط ايران را به دژي مستحكم مبدل كرد. مسلما با مشاهده تحرك و اراده قوي مسوولان مردم كه اساس كارند دلگرم مي‌شوند و واقعا امكان دفع هر شرارتي به وجود مي‌آيد. تعميق هدف معقول و حياتي يعني حفظ مقتدرانه كشور نه در شعار كه در عمل مي‌تواند استحكامي خيره‌كننده‌تر از همدلي ۱۲ روزه به وجود آورد. آقاي رييس‌جمهور بايد بتواند جلو خطاها و هزينه‌سازي‌هاي بي‌مورد را بگيرد، تنگ‌نظري‌ها را لغو كند و سدي در برابر بهانه دادن‌ها ايجاد كند. مديران ضعيف با هر پشتوانه سياسي را كنار بگذارد و اختصاص بلاوجه بودجه به مراكزي كه كار ضروري نمي‌كنند و بايد مستقل از دولت باشند را ممنوع كند.
در زمان جنگ تحميلي ۸ ساله، مجلس با تمام توان كنار دولت بود و اگر مخالفت ناصوابي صورت مي‌گرفت با نهيب رهبري مواجه مي‌شد. تا رسيدن به امنيت پايدار، كوچك‌ترين سهل‌انگاري، روزمرّگي و عدم شناخت خطرهاي وجودي ممكن است ويراني ايجاد كند و ويراني‌طلبان سرخوش و بيگانه‌پرستان وكينه‌توزان سياسي را به وجد آورد.