ايران «فروشنده» را به عنوان نماينده خود به آكادمي معرفي كرد
گام اول اسكار دوم فرهادي
الهام نداف
اصغر فرهادي با فيلم «فروشنده» شانس سينماي ايران را براي دريافت جايزه بهترين فيلم خارجي زبان در اسكار 89 افزايش مي‌دهد.
هيات معرفي فيلم ايراني براي حضور در بزرگ‌ترين رقابت سينمايي جهان، اين‌بار بدون كمترين حواشي و در كوتاه‌ترين زمان ممكن، با اكثريت قوي آراي فيلم «فروشنده» اصغر فرهادي را از سوي ايران به آكادمي اسكار معرفي كرد.
به گفته امير اسفندياري، سخنگوي هيات معرفي فيلم ايراني «پس از بحث‌هاي همه‌جانبه و بررسي‌هاي تكميلي در خصوص پنج فيلمي كه در فهرست كوتاه دوم قيد شده بود، اين هيات با اكثريت قوي آرا، فيلم «فروشنده» ساخته اصغر فرهادي را براي معرفي به فرهنگستان و رقابت از سوي كشورمان در رشته بهترين فيلم خارجي زبان برگزيد.»
او در ادامه به نمايندگي از ديگر اعضاي هيات انتخاب فيلم ايراني ضمن تشكر از سازمان سينمايي، بنياد سينمايي فارابي و خانه سينما كه در تعاملي مطلوب هماهنگي‌هاي لازم را براي برگزاري جلسات انجام داده‌اند، ابراز اميدواري كرد فيلم برگزيده با اتكا به پشتيباني كليه مراكز تاثيرگذار فرهنگي كشور، ظرفيت‌هاي سينماي ايران را در اين رقابت بزرگ جهاني به خوبي نمايندگي كند.
فيلم سينمايي «فروشنده» فارغ از نظرات مخالف و موافق و با توجه به معيارهاي انتخاب نماينده سينماي ايران، در ميان چهار فيلم ديگر، بيشترين شانس را براي حضور در اسكار 89 داشت. او علاوه بر دريافت نخل طلاي كن بهترين فيلمنامه و بهترين بازيگر مرد توانست جايزه بهترين فيلم بخش بين‌الملل جشنواره مونيخ را نيز از آن خود كند. «فروشنده» با حضور در جشنواره‌اي چون آمستردام جايزه بهترين فيلم از نگاه تماشاگران را دريافت كرد.
همچنين «فروشنده» نظر برخي منتقدان خارجي را به خود جلب كرد و درباره آن نوشتند. آندراس بورد شولت، منتقد روزنامه اشپيگل به واسطه بازي‌هاي پيچيده و معاني‌اي كه فرهادي در تازه‌ترين فيلمش گنجانده، بار ديگر او را استاد تردست سينما معرفي كرد. اون گليبرمن، منتقد نشريه ورايتي نيز «فروشنده» را الماس خوش تراش ديگري در ژانر نئورئاليست تعليقي دانست و از فرهادي به عنوان يكي از شاگردان هيچكاك ياد كرد. «فروشنده» در جشنواره آمستردام نيز به نمايش درآمد و توانست جايزه بهترين فيلم از نگاه تماشاگران را دريافت كند. شركت ممنتو با خريد حق پخش اين فيلم، اكران آن را در ساير كشورهاي جهان پي مي‌گيرد و آخرين اثر فرهادي به صورت گسترده در بيشتر نقاط دنيا روي پرده مي‌رود. اما جدي‌ترين رقيب «فروشنده» فيلم سينمايي «ناهيد» آيدا پناهنده بود كه در جشنواره كن سال گذشته توانست جايزه استعداد درخشان بخش نوعي نگاه را به خود اختصاص دهد. شركت نوري پيكچرز پخش بين‌المللي اين فيلم را برعهده داشت و زمان حضور اين فيلم در جشنواره كن هاليوود ريپورتر آن را با «جدايي نادر از سيمين» مقايسه كرد و نوشت: «فيلم «ناهيد» شرح وقايع سياه از تلاش يك زن ايراني است براي دستيابي به آزادي و گرفتن حضانت فرزندش. » ورايتي نيز با انتشار مطلبي درباره «ناهيد» عنوان كرد اگرچه اين فيلم ساختار دراماتيك محكم و طنين جهاني «جدايي نادر از سيمين» را ندارد، اما يك صداي ارزشمند ديگر را به همسرايي سينماي ايران درباره موقعيت زنان اين جامعه اضافه مي‌كند.
برنامه سينمايي «هفت» و بهروز افخمي تا اينجا يكي از جدي‌ترين منتقدان حضور فيلم فرهادي به عنوان نماينده ايران در اسكار 89 است. او در برنامه اخير خود عنوان كرد در حال حاضر فشارها براي معرفي «فروشنده» به عنوان نماينده سينماي ايران زياد است و برخي گمان مي‌كنند با تهديد، ارعاب و فحاشي مي‌توانند منتقدان اين فيلم را وادار به عقب‌نشيني كنند.
مجري «هفت» تازه‌ترين ساخته اصغر فرهادي را از ميان 5 فيلم اخير اين كارگردان بدترين و ضعيف‌ترين فيلم او دانست و ادعا كرد در فضاي بين‌الملل و ميان منتقدين جهاني نيز همين تصوير از «فروشنده» ايجاد شده است. افخمي براي اثبات ادعاي خود به كلي‌گويي‌هاي مرسوم در «هفت» اكتفا كرد و حرف زدن درباره اشتباهات فاحش فيلمنامه‌نويسي فرهادي را به زمان ديگري موكول كرد.
بهروز افخمي با اظهار تاسف از حذف فيلم «ابد و يك روز» از ليست اوليه معرفي نماينده ايران به اسكار، اين فيلم را براي حضور در اين رقابت سينمايي از «فروشنده» شايسته‌تر دانست. البته نخستين ساخته سعيد روستايي اگرچه بيشترين جوايز جشنواره فيلم فجر و جشن خانه سينما را به خود اختصاص داده است اما حضور در جشنواره‌هاي جهاني را تجربه نكرده و همچنين كارگردان آن نيز در در عرصه بين‌المللي شناخته شده نيست. حضور بين‌المللي فيلم‌ها و همچنين داشتن پخش‌كننده قوي از جمله مهم‌ترين معيارهاي هيات انتخاب فيلم‌هاي ايراني براي معرفي به اسكار 89 بود و افخمي بدون توجه به اين دو فاكتور، هفت فيلم ديگر فهرست اوليه را براي ارايه به اسكار نسبت به فيلم فرهادي مناسب‌تر دانست.
او در بخشي از صحبت‌هاي خود با ارايه آماري از سايت سينمايي «متاكريتيك» به عنوان معتبرترين سايت نقد حرفهاي در جهان به اين نكته اشاره كرد كه منتقدين اين سايت كه خود از طرفداران آثار فرهادي هستند، فروشنده را ضعيف‌ترين فيلم اين كارگردان دانسته‌اند و در رتبه‌بندي برترين آثار سينمايي جهان رتبه‌اي بهتر از 1430 كسب نكرده است.
اما حبيب احمدزاده نويسنده سينمايي كه مهمان «هفت» بود، ترجيح داد بخشي از حرفهاي خود را به فيلم «فروشنده» و اظهارات افخمي اختصاص دهد: « من در دوره‌اي جز كميته انتخاب فيلم براي ارسال به اسكار بودم. اولا اين سايتي كه شما گفتيد الزاما نظر داوران اسكار نيست و صرفا نظر برخي منتقدان سينمايي است. دوما براي انتخاب يك فيلم قياس اين فيلم با فيلم‌هاي قبلي اين فيلمساز درست و مهم نيست. ممكن است از فيلم‌هاي قبل ضعيف‌تر باشد اما ميان فيلم‌هاي موجود خيرالموجودين باشد. سوما چرا آنقدر هر دو گروه مخالف و موافق اسكار همه براي‌شان اسكار مهم است؟ اگر اسكار صهيونيسيتي است به ما چه ربطي دارد، هر فيلمي دوست دارند، بفرستند.
مجري «هفت» نيز در پايان تاكيد كرد «فروشنده» در اسكار89 موفقيتي كسب نمي‌كند.
سينماي ايران تا امروز 24 نماينده براي حضور در رقابت سينمايي اسكار معرفي كرده است. از اين ميان يك بار فيلم سينمايي «يه حبه قند» به كارگرداني رضا ميركريمي كه نماينده سينماي ايران در اسكار 85 بود بنا به تشخيص جواد شمقدري، رييس سازمان سينمايي دولت دهم، در اين رقابت حاضر نشد و سينماي ايران به اين شيوه اسكار را تحريم كرد.
همچنين مجيد مجيدي با پنج فيلم، بيشترين حضور را در اين رقابت سينمايي داشته است كه از ميان اين فيلم‌ها تنها «بچه‌هاي آسمان» توانست در ميان پنج نامزد نهايي حضور پيدا كند. همچنين اصغر فرهادي با چهار فيلم در رتبه بعدي قرار مي‌گيرد و تنها سينماگر ايراني است كه توانسته جايزه اسكار را به دست آورد. رضا ميركريمي و بهمن قبادي نيز با دو بار حضور در اين رقابت سينمايي در جايگاه بعدي قرار مي‌گيرند.
پوران درخشنده، محمد بزرگ نيا، محمد حيدري، سعيد عقيقي، امير حسين علم الهدي و شهرام مكري از اعضاي شوراي سياست‌گذاري هنر و تجربه، تورج منصوري، اكبر نبوي و امير اسفندياري در هيات انتخاب نماينده سينماي ايران براي حضور در اسكار عضويت دارند.