محمد مصدق و حرف‌هاي ناب درباره روزنامه‌نگاري
روشن‌ساز باشيد و مدافع ملت
محمد مصدق شصت و پنج سال پيش در چنين روزهايي، در اتحاديه روزنامه‌نگاران مصري سخنراني كرد. سخنراني‌اي كه يكي از معدود سخنراني‌هاي مصدق درباره رسانه و روزنامه‌نگاري است و به تازگي در سايت «تاريخ ايرانيان در چنين روزي» و توسط انوشيروان كيهاني‌زاده بازخواني شده. مصدق در اين سخنراني روزنامه‌نگاران را مدافع مردم مي‌خواند و كساني كه توانايي «روشن‌سازي» مردم را دارند. چهره محبوب تاريخ ايراني در روزگاري كه مثل امروز مباحث نظري علم ارتباطات گسترده و وسيع نبود، دقيق و روشن و شفاف درباره رسالت روزنامه‌نگار روايت كرده: « مدافع هر ملت، روزنامه‌نگاران آن ملت هستند و كار آنان روشن ساختن مردم، باز كردن دست سلطه‌گران و خنثي كردن تبليغات و افشاي عوامل آنها است. «روزنامه‌نگار» نيرويي است كه از وقوع حمله با دادن بيدارباش (هشدار) و آماده باش به ملت و آماده دفاع ساختن آن پيشگيري مي‌كند و نيروهاي مسلح در برابر تعرضي كه آغاز شده باشد مي‌ايستند، بنابراين نيروي تدافعي اصلي يك ملت؛ روزنامه‌نگاران، كتاب نگاران و سخنرانان آن ملت (اصحاب رسانه‌ها) و رجال وطن‌دوست هستند.» مصدق در اين سخنراني به سلطه‌جويي استعمارگران اعتراض مي‌كند و از برنامه‌هاي انگليس براي استعمار ايران مي‌گويد و از هدف خود براي اطلاع‌رساني و بيدارسازي مردم. اين سخنراني و صحبت‌ها درباره روزنامه‌نگاري و روشن‌سازي مردم زمانه از استعمار انگليس، چهارماه قبل از ملي شدن صنعت نفت رخ مي‌دهد؛ تاريخي كه يكي از نقاط عطف تاريخ ايراني است و به دست مردي ساخته شده كه در روزگار نخست‌وزيري بر ايران، همچنان روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها را به رسالت اصلي خود دعوت مي‌كرده و از آنها مي‌خواسته تا مردم را «روشن» كنند.