در نامه 9 تن از جامعه شناسان، اقتصاددانان و صاحب‌نظران تربيتي به كانديداهاي رياست‌جمهوري مطرح شد
پنج پرسش كليدي
در حوزه آموزش و پرورش
گروه مدرسه «اعتماد»
مدتي است به دنبال افزايش حضور فعالان رسانه‌اي در عرصه تعليم و تربيت و همچنين حضور فعالان صنفي و سياسي فرهنگي در حوزه رسانه موضوع آموزش و پرورش در رسانه‌ها و افكار عمومي به نسبت سال‌هاي گذشته افزايش چشمگير و قابل توجهي داشته است و اين اتفاق خوب مي‌رود كه نظام تربيتي و آموزشي را در در مواجه با نظر فعالان و صاحب‌نظران قرار دهد، اتفاقي كه بايد به فال نيك گرفت و اميد داشت با حمايت انديشمندان و پژوهشگران حوزه‌هاي مختلف به ويژه جامعه‌شناسان و روانشناسان و اقتصاددانان و انديشمندان حوزه انديشه و تحقيق و پژوهش يك گفتمان ملي براي اصلاح و بهبود نظام تربيتي و آموزش كشور صورت گيرد.
در همين راستا چند روز پيش 9 نفر از انديشمندان و محققان در آستانه انتخابات نامه‌اي را خطاب به كانديداهاي رياست‌جمهوري منتشر كرده‌اند كه در جاي خود قابل تامل است لذا اين نامه كه توسط سيدسهيل رضايي (پژوهشگر روان‌شناسي، مدير بنياد فرهنگ زندگي)، نعمت‌الله فاضلي (صاحب‌نظر انسان‌شناسي و فرهنگ، استاد دانشگاه)، مقصود فراستخواه (صاحب‌نظر مسائل اجتماعي ايران، استاد دانشگاه)، اقبال قاسمي‌پويا (پژوهشگر و مشاور تربيتي) ، محمدامين قانعي‌راد (جامعه‌شناس و استاد دانشگاه)، فرهاد كريمي (صاحب‌نظر علوم تربيتي، استاد دانشگاه)، جعفر محمدي (مدير سايت عصر ايران)، وحيد محمودي (اقتصاددان و صاحب‌نظر توسعه) و مرتضي نظري (مدير انديشكده آموزش و پرورش عصر ايران) به امضا رسيده است را در معرض نقد و نظر مخاطبان صفحه مدرسه اعتماد قرار مي‌دهيم.
نظر به اهميت انتخابات پيش رو، از شما نامزدهاي ارجمند طي پنج پرسش كليدي خواهانيم رويكرد و برنامه خود را در خصوص نهاد ملي، زيربنايي و استراتژيك آموزش و پرورش ارايه نموده تا امكان مقايسه و انتخاب آگاهانه‌تري براي افكار عمومي به ويژه جامعه فرهنگيان، خانواده‌هاي دانش‌آموزان و ميليون‌ها مخاطب مستقيم و غيرمستقيم نظام تعليم و تربيت فراهم آيد.
آموزش و پرورش اولويت چندم دولت شما خواهد بود؟
بنا به مطالعات جهاني و تجربه كشورهاي پيشرفته (اعم از جوامع اسلامي و غربي)، نمي‌توان كشور و دولتي را يافت كه بدون توجه و تمركز ويژه بر تعليم و تربيت به جايگاه قابل قبولي در توسعه يافتگي رسيده باشد. بايد به استحضار برسانيم بر اساس نتايج ارزيابي موسسات معتبر جهاني، رتبه كيفيت آموزش ابتدايي ايران در دنيا در جايگاه هفتادم، رتبه كيفيت مديريت مدارس ايران در دنيا يكصدوهشتم و از نظر كيفيتِ كل سيستم آموزش، صدوسومين كشور
جهان هستيم.
لطفا به طور مشخص بيان بفرماييد آموزش و پرورش اولويت چندم دولت شما خواهد بود و براي تغيير بنيادي اين نظام تربيتي فرسوده، كم‌تاثير و نامتناسب با برنامه‌هاي توسعه كشور، چه تمهيدي انديشيده‌ايد؟
دولت شما براي رويكردهاي ضدتوسعه و خلاقيت ستيز حاكم بر مدارس كشور، چه تمهيد و برنامه‌اي در نظر دارد؟
سال‌هاست بهره‌برداري‌هاي ابزاري و سياسي بلاي جان اين نهاد زيربنايي شده و هنوز مشخص نيست در عالم واقعيت، نظام آموزشي كشور چه هدفي را دنبال مي‌كند. مدارس به جاي تربيت شهروند با اخلاقِ مسوول آگاهِ منتقدِ مشاركت‌جو به دستگاهي براي تربيت افرادي منفعل و پذيرنده تبديل شده است. اين وضعيت قطعا تشكيل سرمايه انساني آينده كشور را با چالش مواجه مي‌سازد.
دولت شما براي رويكردهاي ضدتوسعه و خلاقيت‌ستيز حاكم بر مدارس كشور، چه تمهيد و برنامه‌اي در نظر دارد؟
برنامه دولت جنابعالي براي شكوفايي اقتصاد آموزش و رفع مضيقه‌هاي مالي و نيز تحول در شيوه تربيت و گزينش معلم چيست؟
آموزش و پرورش، گسترده‌ترين دستگاه اجرايي كشور از حيث تملك زمين و زيربناي مفيد و بزرگ‌ترين دستگاه اجرايي از نظر نيروي انساني شاغل (معلمان شريف) و مستعدترين نهاد اجتماعي از لحاظ مديريت طلايي‌ترين دوران عمر استعدادهاي انساني ايران است، با اين وجود اما اين در اداره و تامين منابع ضروري خود همواره با كسري‌ها، عقب‌افتادگي و نارسايي‌هاي مزمن مواجه است.
چه سازوكاري براي افزايش كيفيت و تغيير سبك برنامه‌ريزي و مديريت داريد؟
نظام آموزش رسمي كشور به‌شدت تمركزگراست و اين تمركزگرايي كه هم در محتواي آموزشي و هم در ساختار مديريتي اعمال مي‌شود، مدرسه را از جامعه و مشاركت مردم دور ساخته و تعليم و تربيت را از پيشرفت فرهنگي بازداشته به گونه‌اي كه مهارت‌هاي ضروري و واقعيت‌هاي زندگي، بازتابي در برنامه درسي ندارد.
اين سياستگذاري يكدست، متمركز و بي‌انعطاف، نتيجه‌اي جز اتلاف دوره كودكي ندارد. از سويي وقتي سيستم آموزشي با زبانِ زمانه هماهنگ نيست، بهانه جولان موسساتي فراهم مي‌شود كه به بهانه جبران كاستي‌هاي نظام آموزش رسمي، شادابي كودكان و نوجوانان كشور را به تشويش و اضطراب مي‌كشانند.
جنابعالي چه سازوكاري براي افزايش كيفيت و تغيير سبك برنامه‌ريزي و مديريت از رويكرد تجويزي محض به سوي افزايش آزادي عمل، مشاركت و انتخاب يادگيرندگان و احترام به تفاوت‌هاي فردي آنان و چه برنامه قاطعي براي پايان دادن به بساط قاتلان كودكي و مافياي تست و كنكور در نظر داريد؟
براي ارتقاي جايگاه و سطح اين مقطع مهم و حساس چه تمهيدي براي دوره كودكي و پيش از دبستان در نظر داريد؟
جنابعالي قطعا به نقش زيربنايي و حايز اهميت دوره پيش از دبستان و سهم بزرگ اين دوره در شكل‌گيري شخصيت انسان واقفيد. در شرايطي كه نه تنها نظام‌هاي آموزشي كشورهاي پيشرفته بلكه كشورهاي منطقه نيز به سرمايه‌گذاري گسترده‌اي در دوره پيش از دبستان روي آورده‌اند، نظام آموزشي كشور، كمترين نسبتي با اين دوره نداشته و شش سال نخست زندگي فرزندان ايران دچار بي‌برنامگي است.
فرزندان ما راي نمي‌دهند اما از انتخاب ما سود و زيان خواهند ديد. شما چه تمهيدي براي دوره حساس كودكي و پيش از دبستان كه شالوده نظام شخصيتي و رفتاري آينده كشور را تشكيل مي‌دهد، در نظر داريد؟
در پايان، اميدواريم در دولت شما «آموزش و پرورش» موضوعي فراتر از يك وزارتخانه
باشد.