رمز پيشرفت اقتصاد چين
سعيد عابدپور
41 سال قبل وقتي دنگ شيائويپنگ، معاون نخست‌وزير چين از امريكا بازديد كرد، اقتصاد چين در حد توليد ساليانه 13 هزار خودرو و كارخانه‌هاي توليد اجناس بنجل صنعتي ديگر بود. او در اين سفر ديداري از كارخانه فورد داشت كه هر ساعت 50 خودرو توليد مي‌كرد. از مركز فضايي هيوستون ديدار و پيشرفت‌هاي صنعت هوافضاي امريكا را از نزديك ملاحظه كرد. ديدار تنگ شيائوپينگ از امريكا در ژانويه 1979 تقريبا مقارن با روزهاي پيروزي انقلاب اسلامي بود. ديدار او از امريكا، مانند آليس در سرزمين عجايب بود؛ همه چيز متفاوت و پيشرفته. حاصل سفر شيائوپينگ عقد قرارداد با كوكاكولا بود. هدف شيائوپينگ نوسازي صنعت چين بود و او براي اين كار از صنعت نوشابه‌سازي كوكاكولا آغاز كرد. رهبران چين تصميم خود را براي تحول و تغيير مائويسم گرفته بودند. مائوئيسم با انقلاب فرهنگي ناكارايي و عقيم بودن خويش را نشان داد. چين نياز به درهاي بسته سياسي نداشت. لازم بود تا مائو را از مائويسم آزاد كرد. درهاي چين به تدريج و با مديريت گشوده شد تا سرمايه خارجي و فناوري‌هاي جديد وارد كشور شود. چيني‌ها به خوبي مي‌دانستند در پي باز شدن در‌ها، با مشكلات نويني روبرو خواهند شد. ولي همان‌گونه كه دنگ شيائوپينگ، معمار چين نوين گفت، بايد توري‌هايي بر پنجره‌ها گذاشت تا هر چيزي وارد چين نشود ولي نبايد پنجره‌ها را بست. پس از 41 سال، چين ساليانه 21.5 ميليون خودرو توليد مي‌كند (سال 2019) يعني در هر ساعت 2450 خودرو. روستاييان چيني كه در زمان ديدار شيائوپينگ از امريكا چند صد ميليون نفر بودند و در نهايت فقر زندگي مي‌كردند، از خاطره تاريخي چين معاصر حذف شده‌اند و به جاي آن طبقه متوسط چيني به پايه‌هاي دوران جديد اقتصاد چين شامل اكثريت جمعيت مي‌گردد. نوسازي چين و قدرت اقتصادي اين كشور در دو عامل مهم اقتصادي نهفته است.
اگر نوسازي ژاپن نتيجه نوسازي نظامي سريع در اين كشور بود، نوسازي چين مبتني بر «كانتينر» و «علي بابا» است. چين با گسترش ارسال توليدات خود به اقصي نقاط عالم از طريق كانتينر، انقلابي در اين حوزه به وجود آورده است. چين با استفاده از تمامي شاهراه‌ها و كانال‌هاي تجاري جهان، شبكه حمل و نقل كانتينري خود را گسترش مي‌دهد. كسي كه سلطه اقتصادي بر مسيرهاي تجاري جهان داشته باشد، اقتصاد جهان را در دست دارد. در بين 10 بندر اول دنيا از نظر ظرفيت كانتينر، 7 بندر چيني در رتبه اول تا هفتم اين فهرست جاي دارند. بندر شانگهاي بزرگ‌ترين بندر جهان، به درازاي 20 كيلومتر پذيراي 125 كشتي كانتينربر در آن واحد است. يكي از بزرگ‌ترين كشتي‌هاي كانتينربر چيني، به نام ام اس سي- گلسون با درازاي 400 متري و عرض 5/61 متري پذيراي 23 هزار و 760 كانتينر 6 متري است.
علي بابا دومين شگفتي اقتصاد چين است. برخلاف آمازون كه به بهاي گزاف پستي كالا را دست مشتري مي‌دهد، علي بابا توانسته با نرخ كمتر و در بسياري موارد رايگان شگفتي بزرگي در پست و در داد و ستد جهاني كالا ايجاد كند. بدون سيستم حمل و نقلي كانتينري امكان توفيق علي بابا وجود ندارد و اين دو همديگر را پوشش مي‌دهند. ذكر يك نمونه از موفقيت اين نوع حمل و نقل گواه اين ادعا است. سايت خريد و فروش علي بابا در يازده نوامبر سال گذشته ميلادي در جشنواره جهاني شانگهاي در مدت فقط 24 ساعت، 38.3 ميليارد دلار كالا فروخت. آمازون در جمعه سياه سال گذشته 7.16 ميليارد دلار كالا فروخت. علي بابا سمبل زندگي و مصرف مجازي است. چيزي بيش از آمازون است و تنها سايت خريد و فروش نيست بلكه الگوهاي زندگي و مصرف را با بهاي نازل در اختيار مصرف كنندگان قرار مي‌دهد.
موفقيت خارق‌العاده اقتصاد چين كه بخشي بر عهده سيستم حمل و نقل نوين است، با ورود اقتصاد چين به عرصه جهاني و جهاني شدن به شكل چيني امكان پذير شده است. در دنياي معاصر موفقيت در اقتصاد نيازمند فناوري، استراتژي‌هاي توسعه، فروش جهاني توليدات است. چين به خوبي فهميد كه با درهاي بسته هيچ شانسي براي بقا، حفظ استقلال و تامين زندگي نسبي لازم براي شهروندانش ندارد.