ديپلماسي اقليمي
كوشا گلكار
تحولات جوي اخير در ايران و منطقه بار ديگر اثرات مخرب تغييرات اقليمي و اينكه اين تغييرات چقدر مي‌تواند زندگي انسان را دچار چالش‌هاي مختلف بنمايد را، بر همگان آشكار ساخت. سامانه اقليمي مونسون كشورهاي مختلفي را دچار سيلاب نمود و تاثيرات قابل توجهي در خ اورميانه گذاشت، و اين امر نشان‌دهنده آن است كه بحران تغييرات اقليمي يك بحران جهاني است و قابليت دارد در يك زمان در مكان‌هاي مختلف اثرات منفي از خود بر جاي بگذارد . بنابراين يك همبستگي جهاني مي‌تواند مسير را براي كاهش اثرات تغييرات اقليمي هموار نمايد. اما سوال مهم اين است كه چگونه مي‌توان با وجود رويكردهاي مختلف سياسي، يك همبستگي بين‌المللي به وجود آورد؟ ديپلماسي يكي از راه‌هاي موثر براي رسيدن به اين همبستگي است . در ديپلماسي و گفتمان‌سازي با تاكيد بر اشتراكات سعي در به حداقل رسانيدن عوامل افتراق نموده و در اين فرآيند به دنبال ايجاد همبستگي براي رسيدن به اهداف مشترك خواهيد بود . تغييرات اقليمي در عين اينكه يك تهديد است مي‌تواند تبديل به فرصتي براي گفت‌وگو ميان ملت‌ها براي يك سرنوشت مشترك شود. موقعيت كنوني كه كشورها در حال بازسازي اقتصاد خود در شرايط همزيستي با كرونا هستند، فرصتي مغتنم است كه آن را بر اساس منافع زمين تنظيم كنند. چرا كه تغييرات اقليمي يك بحران شبكه‌اي است و دامنه آن وراي مرزهاي سياسي كشورها است و يك مرز مبتني بر جغرافياي طبيعي نواحي دارد و بر خلاف مرزهاي سياسي گستره بيشتري را در بر مي‌گيرد. سيلاب‌هاي اخير در ايران، امارات و عمان در خاورميانه و آتش‌سوزي جنگل‌ها در الجزاير و مراكش در شمال آفريقا همگي يك زنگ هشدار براي اقدام بين‌المللي براي تغييرات اقليمي است، كه اگر جدي گرفته نشود با توجه به ساير مشكلات مناطق فوق‌الذكر در حوزه‌هاي مختلف امنيتي و اقتصادي و اجتماعي مي‌تواند به مرور زمان يك فاجعه انساني را رقم بزند.
ايجاد يك گفت‌وگوي بين‌المللي براي كاهش اثرات تغييرات اقليمي در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا مي‌تواند بسيار موثر باشد چرا كه منطقه فوق به‌شدت از مناقشات مسلحانه رنج برده و همين فرآيند اثرات انساني تغييرات اقليمي را بر جوامع اين ناحيه دوچندان مي‌نمايد. دستگاه‌هاي سياست خارجي در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا عملكرد خود را نشان داده و به نظر مي‌رسد كه در اين امرنياز به پشتيباني دارند . پشتيباني نهادي كه هم وجهه بين‌المللي داشته و هم در ارتباط با ديپلماسي داراي آگاهي‌هاي لازم باشد و اهداف بشردوستانه را به دور از منافع سياسي دنبال نموده و همچنين داراي سرمايه اجتماعي بين‌المللي باشد.
جمعيت هلال‌احمر ايران مي‌تواند با توجه به موقعيت‌هاي نسبي و رياضي كشور به عنوان سرزميني كه شرق آسيا را به غرب وصل مي‌كند، به عنوان يك رايزن بشردوستانه در منطقه نقش‌آفريني نموده و يك گفتمان بين‌المللي را با كشورهاي همسايه و متاثر از سامانه جوي اخير آغاز كند تا همبستگي لازم را ايجاد نمايد. همچنين اين نهاد مي‌تواند در سطح نهاد‌هاي ملي كه مسووليت اصلي مباحث مربوط به تغييرات اقليمي را در كشور عهده‌دار هستند همچون سازمان حفاظت محيط زيست، وزارت نيرو و وزارت راه و شهر‌سازي، با توجه به اشراف كم اين نهاد‌ها به حوزه ديپلماسي نسبت به جمعيت هلال احمر به عنوان پشتيبان اين دستگاه‌ها در فضاي بين‌المللي حضور به هم رساند.
پس از اقدام موثر هلال احمر جمهوري اسلامي ايران در تنظيم متن بيانيه مجمع عمومي فدراسيون صليب سرخ و هلال احمر در ژنو در زمينه تغييرات اقليمي و فعاليت‌هاي عضو سازمان جوانان اين جمعيت به عنوان دبير كميته تغييرات اقليمي شبكه جوانان فدراسيون جهاني صليب‌سرخ و هلال‌احمر، اين فرصت براي ايران فراهم آمده است تا با جريان‌سازي بين‌المللي اقدامات لازم را در خصوص انتقال و اشتراك تجارب، هم فكري و همكاري بين‌المللي فراهم نموده و با ظرفيت موجود در جوانان و نيروهاي متخصص در حوزه امور بين‌المللي در اين نهاد بشردوستانه، دولت‌ها را به صورت غير مستقيم براي اقدام در خصوص تغييرات اقليمي به تكاپو انداخته و همچنين در كنار آن از ظرفيت‌هاي موجود در همكاري جمعيت‌هاي ملي با يكديگر استفاده نمايد.
اما اين نشست‌هاي بين‌المللي نبايد صرفا به يك ديدار رييس دو يا چند جمعيت ملي در كشورها محدودگشته يا ترتيب دادن يك ديدار مجازي يا حضوري و تقديم هدايا و لوح ياد‌بود به يكديگر، كه اينگونه ارتباطات ديپلماسي را به اقدامي صرفا تشريفاتي تقليل مي‌دهد. اين ارتباطات بايد در سطوح مختلف معاونت‌ها و كارشناسان ادامه يافته و به عبارتي يك ديپلماسي پايدار بوده و منتج به ايجاد كانال‌هاي ارتباطي دايمي پايدارگردد؛ تا به‌طور همزمان جمعيت‌هاي ملي بتوانند با يكديگر تبادل نظر نموده و نتيجه عملياتي كه بتواند يك خروجي قابل رويت براي مردمان منطقه داشته باشد را به ارمغان آورد.