در حسرت صلح پايدار

هر زمان كه ما فكر كرديم صلح در جهان در حال گسترش است باز عواملي جنگ زا و آشوب آفرين ايجاد شدند كه مي‌تواند ريشه در عوامل مختلفي داشته باشد. به‌طور مثال زماني در منطقه خاورميانه موج جديد دموكراسي‌خواهي با عنوان بهار عربي ايجاد شد اما همين موج به افزايش تنش‌ها و جنگ بين كشورهاي مختلف و سر برآوردن نيروهاي مختلف نظامي و سياسي جديد منجر شد. بنابراين نمي‌توان به سادگي پيش‌بيني كرد كه جهان به سمت صلح پيش خواهد رفت. از آغاز زندگي بشر تا به امروز هنوز بشريت در دوران جنگ به سر مي‌برد و به دوره صلح پايدار نرسيده است. در عين حال وظيفه سياستمداران و مصلحان اين است كه هدف خود را تقويت صلح قرار دهند و با انديشيدن به صلح پايدار بكوشند تا حد امكان به آن نزديك شوند. يكي از راه‌هاي رسيدن به آن نيز انتخاب مشي سياسي به عنوان يك راه‌حل براي اختلاف منافع و ديدگاه‌ها است. به‌طور مثال همين كه ايران گفت‌وگو و مذاكره را مي‌پذيرد يك گام به صلح نزديك‌تر مي‌شود چرا كه صلح و جنگ دو روش براي حل مساله و تنش‌هاي ناشي از تفاوت و حتي تقابل منافع و ديدگاه‌ها است. ايران به دليل نقشي كه مي‌تواند در رهبري منطقه‌اي داشته باشد در صورتي كه راه گفت‌وگو را پيش بگيرد و اين راه موفقيت‌آميز نيز باشد، همچنين بتواند به تامين منافع ملي و هم به ارتقاي جايگاه اقتصادي خود در مقياس بين‌المللي يا در سطح منطقه‌اي كمك كند مي‌تواند براي ساير نيروهاي اجتماعي و كشورهاي ديگر منطقه الگو شده و از آنجا كه بسياري از كشورهاي منطقه از نظر الگو‌گيري به مشي ايران نگاه مي‌كنند بنابراين مي‌تواند بر صلح منطقه موثر باشد. از سوي ديگر برخي از نيروهايي كه تهديد‌كننده صلح منطقه هستند در نتيجه دوگانگي كه بين ايران و غرب به وجود آمده در حال رشد هستند بنابراين اگر ايران بتواند با كشورهاي غربي بر سر يك سري راهبردهاي منطقه‌اي به توافق برسد حداقل در سطح منطقه مي‌توان گفت بسياري از تنش‌ها كاهش پيدا خواهد كرد. امروز خاورميانه به عنوان يكي از كانون‌هاي مهم تنش و التهاب و تهديد‌كننده صلح جهاني مطرح است و توافق ايران با قدرت‌هاي جهاني مي‌تواند كمك زيادي براي ايجاد صلح منطقه‌اي و در نتيجه صلح جهاني باشد.

٭استاد جامعه‌شناسي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران و رييس انجمن جامعه‌شناسي ايران