غلامحسين كرباسچي در گفت‌وگو با اعتماد از پشتوانه ايران در مقابله با تجاوز امريكا و اسراييل مي‌گويد
قوي‌ترين سلاح بازدارنده ايران مردم هستند
همگي ما بايد تلاش كنيم جوانان ايراني پشت كشور باقي بمانند
مهدي بيك اوغلي
سرانجام رخدادي كه بسياري از تحليلگران وقوع آن را پيش‌بيني مي‌كردند از راه رسيد و امريكاي مشوش مدل ترامپ، حمله به تاسيسات هسته‌اي ايران را در دستور كار قرار داد. هرچند ترامپ و تيم جنگ‌طلب اطراف او در كاخ سفيد تلاش بسياري صورت مي‌دادند تا با انتشار اخبار متناقض و متضاد، ذهن تحليلگران و مقامات ايراني را در خصوص درك راهبردي كه قرار است به كار گرفته شود، مغشوش سازند، اما بسياري از كارشناسان معتقدند كه تصميمات كليشه‌اي ترامپ كاملا قابل پيش‌بيني است. كليشه تصميمات ترامپ اينگونه است كه هر تصميمي كه خواسته اسراييل و نتانياهو باشد، هر اندازه كه بر خلاف منافع مردم امريكا تلقي شود با پاسخ مثبت و هر تصميم عاقلانه‌اي كه نظام بين‌الملل و افكار عمومي جهاني از آن حمايت مي‌كنند با پاسخ منفي ترامپ مواجه مي‌شود! بلافاصله پس از حمله امريكا اما مهم‌ترين معادله در افكار عمومي ايراني، نحوه مواجهه با اين نوع حملات و ايجاد بازدارندگي در برابر تهاجمات اسراييل و امريكاست. غلامحسين كرباسچي فعال سياسي اصلاح‌طلب و شهردار اسبق تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» تلاش كرده تصويري از اين سلاح قدرتمند و بازدارنده كه مي‌تواند در برابر حملات ناجوانمردانه اسراييل و امريكا و سايركشورهاي غربي از تماميت ارضي، هويت و تاريخ و تمدن ايراني دفاع كند، ارايه كند. به زعم كرباسچي انسجام اجتماعي، اجماع ملي و مشاركت مردم مهم‌ترين سلاحي است كه قادر است ايران را از اين بزنگاه مهم و ساير گلوگاه‌هاي تاريخي عبور دهد. كرباسچي با اشاره به اين واقعيت كه وطن‌دوستي و استقلال‌طلبي نسل‌هاي جوان ايراني اگر بيشتر از نسل‌هاي قبل و حتي نسل انقلاب نباشد، بدون ترديد كمتر از آنها نيز نيست. از مسوولان مي‌خواهد كه شكاف‌هاي موجود ميان نسل جوان و حاكميت را با تصميمات و سياست‌گذاري‌هاي مدبرانه پر كنند. به اعتقاد اين فعال سياسي اصلاح‌طلب بايد شكاف‌هاي موجود ميان نسل‌هاي جوان و حاكميت را كاهش داد تا به بهانه‌هايي چون داشتن حيوان‌خانگي و نوع پوشش، مردم به خودي و غير‌خودي تقسيم نشوند.كرباسچي معتقد است اگر دشمن امروز جرات تجاوز به ايران را پيدا كرده ناشي از همه اشتباهاتي است كه طي سال‌هاي اخير صورت گرفته و ميان مردم و نظام حكمراني فاصله ايجاد كرده است. اشتباهاتي كه به زعم او در آينده بايد كاهش يابند تا ايران با تكيه بر مهم‌ترين سلاح بازدارنده خود به سمت توسعه و پيشرفت گام بردارد.
علي‌رغم همه هشدارهايي كه افراد و نهادهاي مختلف در جاي‌جاي جهان داشتند، سرانجام در ساعات ابتدايي بامداد ديروز امريكا حملاتي را عليه برخي مناطق در ايران انجام داد. بلافاصله پس از اين حملات اين پرسش كه براي مواجهه با اين شرايط چه بايد كرد در محافل سياسي و رسانه‌اي كشورمان شكل گرفت. شما چه برداشتي از شرايط كشور و نحوه مواجهه با متجاوزان داريد؟ چگونه مي‌توان بازدارندگي لازم را در برابر اسراييل و امريكا ايجاد كرد؟
يك واقعيت غيرقابل انكار در مورد ايران وجود دارد و آن اينكه بزرگ‌ترين و مهم‌ترين پشتوانه نظام و سيستم حكومتي ايران، مردم هستند. اساسا نظرات مردم وقتي كه يكپارچه باشد، اجماع ملي وجود داشته باشد و همه اقشار پشت تصميمات حكومت و نظام باشند، بهترين بازدارندگي را در برابر رژيم‌ها، كشورها و طرف‌هايي كه قصد سوء و تجاوز داشته باشند ايجاد مي‌كند. تجربه هم نشان داده تا زماني كه تبليغات منفي باعث بروز چالش‌هايي در درون كشور نشده، هرگز فكر تجاوز يا دشمني و مشكل تراشي براي كشور به ذهن دشمنان و بدخواهان خطور نمي‌كند و حتي اگر هم چنين فكر سوئي خطور كند، اساسا جرات انجام يك چنين خصومت‌هايي وجود ندارد. همواره طي 46سال گذشته، پشتوانه‌هاي مردمي بزرگ‌ترين بازدارندگي ايران در برابر هر نوع تجاوز و سوءنظري در داخل و خارج عليه ايران بوده است. پشتوانه اصلي اين نظام اجماع ملي است كه از آغاز انقلاب در كشور ايجاد شده است. هر زمان اين اجماع ضعيف شده، طمع دشمنان براي دست درازي به منافع ايران بيشتر و هر زمان كه اين انسجام و اجماع قوي‌تر شده، عقب‌نشيني دشمنان افزون‌تر شده است.
با پيش فرض‌هايي كه شما شرح داديد، دليل تجاوزات اخير را بايد در كاهش مشاركت‌ها، اجماع و انسجام دروني فرض كنيم. درست است؟
در مقطع فعلي به نظرم عامل اصلي حاشيه‌هايي كه در خارج ساخته شده و براي يك رژيم متجاوز و غاصبي مانند نتانياهو و ترامپ و ساير جنگ‌افروزان زمينه‌هاي تجاوز عليه ايران را فراهم كرده، مسائل و رخدادهاي داخلي كشور است. حوادث و رخدادهاي تلخ داخلي كه به صورت پي در پي طي سال‌هاي اخير شكل گرفته و ضعف‌هايي كه در مشاركت‌هاي مردم در بزنگاه‌ها ايجاد شده، اين حس را به دشمنان داده كه پشتوانه‌هاي اجماع ملي در داخل تضعيف شده، بنابراين مي‌توان ايران را منزوي كرد، تحت فشار قرار داد و حتي به آن حمله كرد. بر خلاف برخي افراد و جريانات كه تصور مي‌كنند دستيابي به فلان سلاح و ظرفيت نظامي براي ايران بازدارندگي ايجاد مي‌كند، فكر مي‌كنم مهم‌ترين اقدام و بزرگ‌ترين ابزار بازدارنده ايران كه در هر بزنگاهي مي‌توان از آن بهره برد، يكپارچگي ملت، وحدت عمومي و اتحاد ملي است . موضوعي كه هم مردم و هم مسوولان بايد به آن بها داده و تلاش كنند اين مشاركت و اتحاد و انسجام هرگز كمرنگ نشود. حتي اگر نقدي نسبت به شيوه‌هاي حكمراني و عملكرد مسوولان وجود دارد اين نقدها و اعتراضات نبايد از بيرون به گونه‌اي تصويرسازي شود كه اجماع ملي و يكپارچگي ملت خدشه‌دار شده است. چون نهايتا اين ايران و ملت ايران است كه آسيب مي‌بينند.
شما از نقش مردم در شكل‌دهي به بازدارندگي صحبت كرديد. پس از حمله اسراييل و از ديروز هم حمله امريكا واكنش مردم را چگونه تحليل مي‌كنيد؟
خوشبختانه حادثه‌اي كه رخ داد و تجاوزي كه پس از حمله اسراييل صورت گرفت باعث احياي اين روحيه اتحاد، انسجام و وحدت شد. چه از منظر حضور در تظاهرات و اجتماعات مردمي و چه در قالب اظهارنظرها و بازتاب نظرات نخبگان، تحليلگران و افراد صاحب‌نظر در شبكه‌هاي اجتماعي، فضاي مجازي و رسانه‌ها شاهد احياي دامنه‌هاي اين همبستگي عمومي هستيم. ديدم حتي كساني كه به دلايل مختلف در خارج از كشور زندگي مي‌كنند وارد صحنه شده و برخوردهاي حمايتي مثبتي از ايران و ملت ايران داشتند. با وجود اينكه اين افراد، انتقادات بسياري نسبت به نظام حكمراني داشتند در خصوص استقلال كشور و تماميت ارضي ايران محكم ايستادند. معتقدم اكثريت ايرانيان در بزنگاه‌هاي حساسي مانند امروز، يك چنين احساساتي دارند و مساله‌اي به نام ايران را ارجح به هر موضوعي مي‌دانند. اين سرمايه كمي نيست و بايد از آن حفاظت شود. اصلي‌ترين اولويت مسوولان مي‌بايست اين باشد كه با بيان شفاف و صادقانه وضعيت را براي مردم تشريح كرده و حتي اگر لازم است اطلاعات لازم در برابر هر شبهه‌اي را در اختيار مردم بگذارند. در واقع بايد فرآيند اقناع مردم در دستور كار مديران قرار بگيرد. حتي اگر لازم است در خصوص راهبردهاي كلان سياسي از جمله مسائل سياست خارجي، حجم غني‌سازي و... داده‌هاي لازم در اختيار مردم قرار داده شود. مردم بايد محرم مسوولان باشند و در جريان تصميمات قرار گيرند.
به هر حال شما يكي از فعالان سياسي و رسانه‌اي و يكي از مديران باسابقه كشور هستيد.فكر مي‌كنيد در برابر حمله اسراييل و امريكا به ايران چه نوع برخورد و مواجهه‌اي بايد در دستور كار قرار بگيرد؟
چون ما در زمره نسل‌هاي اول انقلاب هستيم اين تصور را داريم كه نظام بايد محكم در برابر تهاجم خارجي بايستند و حتي در صورت نياز امكانات هسته‌اي و نظامي بازدارنده داشته باشد. خاطرم هست، زماني قبل از سال‌هاي دهه 80 خورشيدي حتي مهندس مير حسين موسوي يكي از چهره‌هايي بودند كه معروف بودند كه تاكيد زيادي روي بازدارندگي اتمي داشتند و به افرادي كه در حوزه مسائل هسته‌اي كار مي‌كردند، توصيه مي‌كردند كه كشور را مجهز به امكانات نظامي اتمي كنند. البته افرادي به نقل از ايشان يك چنين مواردي را مطرح مي‌كردند و ديدگاه ايشان را در اين خصوص بازتاب مي‌دادند البته امروز شايد نتوان روي يك چنين ضرورت‌هايي تاكيد و پافشاري كرد. نسلي كه امروز نسل جوان محسوب مي‌شوند بايد تصميم بگيرند كه كشور چگونه بايد اداره شود و چه نوع برخوردي بايد در دستور كار قرار گيرد. امروز اكثريت ملت ايران را نسل جوان تشكيل مي‌دهند. بر خلاف برخي تصورات معتقدم كه روحيه استقلال طلبي و مقاومت در اين نسل جوان (اگر با آنها برخورد درستي صورت بگيرد و صادقانه با آنها صحبت شود) حتي بيشتر از نسل‌هاي قبل است. منتها نبايد ذهن اين نسل را با حاشيه‌هاي غير ضروري و برخوردهاي سلبي گرفتار كنيم. اين نسل، همان روحيه مقاومتي كه جزو فرهنگ ايراني است و در گذشته‌هاي دور در قالب افسانه‌هاي شاهنامه و پس از آن در حوزه مذهب در قالب اعتقادات شيعي و فرهنگ عاشورايي بروز يافته و امروز با تركيب اين دو فرهنگ در قالب استقلال طلبي و مقاومت ظهور پيدا كرده را دارند. حتي مقاومتي كه توسط اين نسل در داخل شكل مي‌گيرد و جوانان در برابر فلان بخشنامه دولتي و... مي‌ايستند، ناشي از همان روحيه آزادگي و زير بار حرف زور نرفتن اين نسل است. بي‌شك همان روحيه مقاومتي كه اين نسل در خصوص يك بخشنامه حكومتي و اداري دارند، در خصوص استقلال‌طلبي كشور هم وجود دارد. اتفاقا اين وظيفه ما و همه مسوولان است كه با برخوردهاي صادقانه و ايجاد انگيزه‌هاي درست، اين روحيه را به سمت حفاظت از استقلال كشور و آزادي‌طلبي هدايت كنيم. چالش اين نسل با نظام حكمراني بايد بدل به مقاومت در برابر بيگانه‌ها شود. اگر مسائل به درستي تشريح شود و جوانان در جريان واقعيت‌ها قرار گيرند؛ اينكه ايران در برابر تجاوزات جدي قرار گرفته است. تجاوز مستقيم اسراييل و حملات ناجوانمردانه امريكا عليه ايران در مورد انرژي و دانش هسته‌اي كه به صورت صلح‌آميز در ايران استفاده مي‌شود نمونه عيني تجاوز است. بايد به نسل‌هاي جديد گفت كه غرب به دليل مشكلاتي كه با حكومت ايران دارد از پيشرفت علمي ايران نگران است و بر‌نمي‌تابد كه ايران به يك چنين دانش و فناوري مهمي دسترسي داشته باشد.
اما اين سلاح بازدارنده ايران با بي‌مهري‌هاي بسياري مواجه شده است. عجيب نيست در فاصله يك ماهه قبل از تجاوز اسراييل فكر و ذكر بسياري از مسوولان در اين كشور پرونده سگ‌گرداني باشد؟ فكر نمي‌كنيد همين برخوردهاي سليقه بين جوانان و منافع عاليه كشور فاصله مي‌اندازد؟
همگي ما بايد تلاش كنيم جوانان ايراني به عنوان پشتوانه نظام و ايران پشت كشور باقي بمانند. اينكه يك مديري به صورت سليقه‌اي بخشنامه كند كه جوانان بايد فلان طور لباس بپوشند و مسوول ديگري هم بخشنامه كند كه جوانان حق داشتن حيوان خانگي خاصي را ندارند اشتباه محض است. ممكن است جواني باشد كه مشكلي با حكومت و سيستم نداشته باشد و بخواهد يك سگ يا گربه خانگي هم داشته باشد، نبايد به اين مسائل به اندازه‌اي بها داده شود كه جوان اين كشور احساس كند، سيستم درك مناسبي از نيازهاي او و سبك زندگي‌اش ندارد. رسانه‌هاي بيگانه هم از اين بخشنامه‌ها و شكاف‌ها سوءاستفاده كرده و تلاش مي‌كنند بين جوان ايراني و نظام حكمراني شكاف ايجاد كنند.
براي مقابله با اين فضاسازي‌هاي رسانه‌هاي خارج از كشور چه بايد كرد؟
در كنار همه اقدامات لازم بايد جريان رسانه‌اي داخل كشور تقويت شده و يك جريان رسانه‌اي مستقل از نيروهاي دلسوز و غير دولتي و مستقل بتوانند فعاليت‌هاي حرفه‌اي داشته باشند. اين رسانه‌ها بايد مرجعيت رسانه‌اي را به داخل بازگردانند تا مردم حقيقت رخدادها را از رسانه‌هاي داخلي كسب كنند. با تقويت جريان رسانه‌اي مستقل و دلسوز كشور است كه مي‌توان فاصله بين سيستم و جوانان را كاهش داد. البته در كنار اين موارد آمادگي‌هاي نظامي و فيزيكي و مقابله‌هاي معقول ميداني، موضوعاتي هستند كه تصميم‌گيري درباره آن ذيل مسووليت‌هاي اميران و مسوولان نظامي قرار دارد. چيزي كه به عقل من مي‌رسد آن است كه اگر به گونه‌اي رفتار كنيم كه اجماع ملي داخل كشور تقويت شود و چالشي بين اكثريت مردم و سيستم حكمراني وجود نداشته باشد، مي‌توان در برابر هر دشمن بيروني ايستاد و پيروز شد. صدا و سيماي ما كه رسانه همگاني كشور است، بايد رابطه مثبت و معقولي با اكثريت ملت داشته باشد. در كنار اين بايدها قطعا ضربات ميداني به دشمن و مقابله‌هاي نظامي هم لازم است كه به خوبي و در عالي‌ترين شكل از سوي فرماندهان ميداني و اميران در حال انجام است. با اين توضيحات معتقدم مردم و نسل‌هاي جوان كشور مهم‌ترين سلاح بازدارنده ايران در مقابله با هر دشمن بيروني هستند.