نمايش صلح در پاريس
ميثم سليماني
صد سال پس از پايان جنگ جهاني اول رهبران تعدادي از كشورهاي جهان در پاريس گرد هم جمع شدند تا پايان اين جنگ را جشن بگيرند. امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه ميزبان اين مراسم بود. رهبران آلمان و فرانسه دو كشوري كه طرف‌هاي اصلي جنگ بودند به شكل نمادين كنار يكديگر قرار گرفتند و بار ديگر بر صلح و دوستي خود تاكيد كردند. تصاويري كه از امانوئل ماكرون وآنگلا مركل صدر اعظم آلمان در حاشيه اين مراسم به ثبت رسيد نشان از ارتباط نزديك دو كشور پس از گذشت يك قرن از جنگ جهاني اول است. در جنگ جهاني اول كه بين سال‌هاي 1914تا 1918 رخ داد بيش از 3 ميليون سرباز فرانسوي و آلماني از مجموع 10 ميليون سرباز جان خود را از دست دادند و سنگين‌ترين جنگ‌ها در شمال فرانسه و هم مرز با بلژيك رخ داد.
در تاريخ 11 نوامبر 1918، ساعت 11 صبح جنگ به پايان رسيد. در سالگرد اين اتفاق ماكرون كه در كنار مركل ايستاده بود، گفت: اروپا اكنون براي 73 سال است كه در آرامش به سر مي‌برد. ما در آرامش هستيم زيرا آلمان و فرانسه خواهان صلح هستند.
به گزارش رويترز، دعوت ماكرون از مركل براي حضور در اين مراسم و بازسازي مراسم امضاي منشور صلح ميان دو طرف يك نمايش قدرت بود تا دو طرف نشان دهند در بالاترين سطح وحدت با يكديگر قرار دارند.
با پايان جنگ جهاني دوم فرانسه و آلمان همواره تلاش كردند تا همكاري بسيار نزديكي با اروپايي‌ها داشته باشند تا اتحاديه اروپا را به بزرگ‌ترين بلوك تجاري جهان تبديل كنند. امانوئل ماكرون كه 40 سال سن دارد به‌شدت مشتاق حفظ وحدت اتحاديه اروپاست و در مدت يك سالي كه رييس‌جمهور فرانسه شده است سعي كرده تا به كمك آنگلا مركل بتواند يكپارچگي اقتصادي عميقي را در اتحاديه اروپا ايجاد كند و همچنين در سياست‌هايي مانند دفاع، امنيت و مهاجرت رويكردي نزديك با آلمان را اتخاذ كرد.
مركل در طول دوره صدراعظمي و رهبري خود بر اروپا همواره علاقه‌مند بود تا رهبري هم سو با خود در فرانسه سر كار آيد. اما حالا كه اين اتفاق رخ داده، مركل شرايط مناسبي در خانه ندارد و نتوانسته با چشم‌اندازي كه ماكرون پيش روي اتحاديه ترسيم كرده آن‌گونه كه بايد هم سو باشد.
اكنون هر دو رهبر اروپايي با يك چالش عمده رو به رو هستند و آن هم ناسيوناليسم و راست افراطي است. ماكرون در مصاحبه‌اي كه هفته گذشته انجام داد، گفت اين گروه‌ها خواستار تعطيل شدن مرزهاي باز هستند. وي افزود اين بازي با ترس در همه جا به چشم مي‌خورد و اروپا به طور فزاينده‌اي شكسته است.
اما واقعيت آن است كه پايان جنگ‌هاي جهاني اول و دوم هريك نظم‌هاي جديدي را به جهان افزود. پس از پايان جنگ جهاني دوم نظم نويني بر جهان حاكم شد كه توانسته بيش از 70 سال جلوي يك جنگ جهاني ديگر را بگيرد. نظمي كه مبتني بر چندجانبه گرايي، همكاري و اتحاد ميان قدرت‌هاي بزرگ جهاني شد. اما حالا در ميان تمام رهبراني كه به مراسم ديروز آمده بودند، دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده هم‌سويي چنداني با جمع ندارد. او با سياست امريكا، اين كشور را به سمت يك انزواطلبي و يك تناقض در تثبيت صلح جهاني پيش مي‌برد. امانوئل ماكرون در سخنراني روز يكشنبه خود عنوان كرد كه فرانسه به دنبال ارتقاي رويكرد چندجانبه گرايي در بحث امنيت و حكومتداري است و قصد دارد تا در نهايت از اشتباهاتي كه منجر به شروع جنگ جهاني اول شد جلوگيري كند.
مركل نيز طي بيانيه‌اي روز گذشته با اشاره به گردهمايي روز يكشنبه گفت: امروز يك اراده وجود دارد و من اين را به وضوح از جانب آلمان بيان مي‌كنم كه همه كار به منظور كمك به نظم و صلح بيشتر در جهان انجام دهم؛ هرچند كه ما مي‌دانيم هنوز كارهاي زيادي براي انجام دادن وجود دارد.
اما به نظر مي‌رسد كه ايالات متحده به رهبري دونالد ترامپ ديگر قصد ندارد سوپاپ اطمينان اين نظم جهاني باشد. امريكا در طول ساليان گذشته همواره تلاش كرده تا رهبري حفظ و صلح جهاني را در دست داشته باشد و اروپا نيز پشت سر امريكا حركت مي‌كرد. حالا امريكا خود تبديل به دشمن اين نظم جهاني شده است و اركاني را كه ضامن ايجاد اين صلح هستند را روز به روز تضعيف مي‌كند. حالا به نظر مي‌رسد كه اروپايي‌ها بيش از هر زماني قصد دارند چه با امريكا و چه بدون امريكا اين نظم بين‌المللي و جهاني را پس از جنگ جهاني دوم حفظ كنند. از همين رو است كه امانوئل ماكرون پيشنهاد تشكيل ارتش اروپايي را مي‌دهد تا از زير چتر امريكا براي حفاظت و حمايت از خود خارج شود. عكس‌هاي نزديك و صميمي ماكرون و مركل نيز در مراسم روز يكشنبه معنايي جز اين نداشت. اما آخرين باري كه اروپايي‌ها تلاش كردند نظم جهاني را بدون امريكا حفظ كنند، منجر به جنگ جهاني دوم شد. نگراني رهبران اروپايي از شرايط كنوني كاملا واقع‌بينانه است. فرانسه و آلمان توسط پوپوليست‌ها و ناسيوناليست‌ها تهديد مي‌شوند. در حال حاضر رهبران فرانسه و آلمان رويكردي ميانه‌رو دارند، اما تا چند سال ديگر كه چندان دور نخواهد بود راست‌هاي افراطي و پوپوليست‌ها اگر بتوانند سكان رهبري اروپا را به دست بگيرند و امريكايي نباشد كه ضامن حفظ يك نظم نوين باشد، مشخص نيست چه اتفاقي رخ خواهد داد. جنگ جهاني دوم زماني رخ داد كه وود رو ويلسون، بيست و هشتمين رييس‌جمهور ايالات متحده پس از جنگ جهاني اول سياست انزوا طلبانه اتخاذ كرد و سعي داشت تا امريكا را به شكل يك جزيره اداره كند و در جريان تشكيل جامعه ملل پس از جنگ قرار نگيرد و عضو آن نيز نشود، همان جا بود كه زمينه يك شكست بزرگ فراهم شد. فاشيسم و نازيسم در آلمان و ايتاليا عملا نظم جهاني را از بين برد و جنگ جهاني دوم رقم خورد. اگر امريكا بخواهد با همين رويه ادامه دهد، آلمان و فرانسه آخرين سنگرهاي مقاومت در برابر ناسيوناليست‌هاي افراطي براي حفظ نظم موجود هستند.
ترس از باران
در سفر ترامپ به پاريس برنامه‌ريزي شده بود كه او روز شنبه به قبرستان كشته‌شدگان امريكايي در جنگ جهاني اول كه خارج از پاريس بود، برود. اما تيم تشريفات كاخ سفيد با اشاره به اينكه هواي پاريس نامساعد بوده و امكان پرواز هليكوپتر وجود نداشت از همين رو برنامه را لغو كرده است. ترامپ بنا بود در اين قبرستان تاج گل قرار دهد. فاصله محل اقامت ترامپ تا قبرستان حدود 100 كيلومتر بود كه بسياري معتقدند با توجه به زمان خالي ترامپ، وي مي‌توانست به صورت زميني اين مسير را طي كند. چرا كه او پس از پايان ناهار كاري با ماكرون زمان زيادي را در محل اقامت سفير ايالات متحده سپري كرد و برنامه ديگري نداشت. اين اقدام ترامپ انتقادهاي فراواني را به همراه داشت و حتي برخي عكس‌هاي حضور اوباما، رييس‌جمهور پيشين امريكا زير باران را در مقايسه با ترامپ بازنشر كردند.