رامين مهمانپرست: تجربه برجام نشان داد كه وعده‌هاي كاغذي قابل اعتنا نيست و به همين دليل تهران به دنبال تضمين‌هاي ملموس است
حديث روشني
پنجمين دور از رايزني‌هاي غيرمستقيم ميان ايران و امريكا در شرايطي به ميزباني رم و با ميانجيگري عمان برگزار شد كه به ادعاي ناظران محور گفتوگوها در عين فني‌تر و پيچيده‌تر شدن، همچنان زير سايه پافشاري طرفين بر مواضع اصولي خود قرار دارد، به گونه‌اي كه در فاصله بين دور چهارم و پنجم، مقامات دولت امريكا با تشديد تناقض‌گويي‌هاي پيشين خود خواستار غني‌سازي صفر درصدي در خاك ايران شدند؛ درخواستي كه اگرچه پيشينه‌اي طولاني در سياست‌هاي واشنگتن دارد، اين‌بار اما با لحني صريح‌تر رسانه‌اي شد. در مقابل، سيدعباس عراقچي، وزير امور خارجه كشورمان پيش از آغاز مذاكرات بار ديگر با تاكيد بر خطوط قرمز ايران تصريح كرد كه غني‌سازي در خاك كشورمان چه با توافق و چه بدون آن، ادامه خواهد يافت. عراقچي همچنين در پايان اين دور از گفتوگوها تاكيد كرد كه در دور پنجم مذاكرات غيرمستقيم تهران با ايالات‌متحده ميانجي عماني بسته‌اي از ابتكارات جديد را براي عبور از بن‌بست پيش روي هيات‌هاي نمايندگي را ارايه كرده است؛ راهكارهايي كه بنا است ابتدا در پايتخت‌هاي دو كشور بررسي و در صورت پذيرش، مبناي مذاكرات بعدي قرار گيرد. هر چند جزيياتي از اين ابتكارات فاش نشده، تحليلگران اما طي گمانه‌زني‌هايي معتقدند اين پيشنهادها ممكن است شامل ترتيبات مرحله‌اي براي كاهش تنش، تسهيل محدود در تحريم‌ها، يا حتي احياي ايده كنسرسيوم هسته‌اي با مشاركت كشورهاي عربي باشد. از اين رو اين گروه سفر دو روزه رييس‌جمهور كشورمان به مسقط را در همين راستا مورد ارزيابي قرار داده‌اند. با اين حال، هستند گروهي كه با توجه به تاكيد قاطع تهران بر حق غني‌سازي در خاك خود به عنوان اصلي انكارناپذير مدعي‌اند اين احتمال وجود دارد كه تحقق چنين طرح‌هايي بدون لحاظ كردن خواست تهران، همچنان با موانع جدي روبه‌رو خواهد شد. در همين حال، دو نگاه عمده نسبت به آينده مسير ديپلماتيك ميان تهران و واشنگتن با توجه به گره‌هاي مذاكراتي كه وجود دارد قابل بررسي است. نگاهي كه مدعي است مادامي كه خطوط قرمز ايران در زمينه فناوري هسته‌اي به رسميت شناخته نشود، هيچ طرحي ولو ازسوي ميانجي‌هاي منطقه‌اي قادر به ايجاد پيشرفتي در گفت‌وگوهاي تهران و واشنگتن نخواهد شد. در مقابل، برخي ديگر با ارجاع به تجربه مذاكرات منتهي به برجام، وضعيت كنوني را تا حدودي مشابه همان الگوي پرفراز و نشيب گذشته مي‌دانند؛ الگويي كه اين‌بار نيز مي‌تواند در نهايت، ولو با تاخير و فرسايش، به توافقي موقت يا مرحله‌اي ختم شود. در همين راستا روزنامه اعتماد با هدف بررسي چشم‌انداز مذاكرات غيرمستقيم ايران و امريكا با لحاظ كردن ترتيبات پيشنهادي كه ميانجي عماني اخيرا مطرح كرده با محسن پاك‌آيين، سفير اسبق كشورمان در باكو و رامين مهمانپرست، عضو اسبق دستگاه ديپلماسي گفت‌وگو كرده است. پاك‌آيين ضمن اشاره به غني‌سازي به عنوان حقي مسلم براي كشورمان، ارايه هر راهكار يا ابتكاري كه اين مهم را ناديده بگيرد محكوم به شكست مي‌داند.
مهمانپرست اما از زاويه‌اي متفاوت ضمن اينكه اين دور از مذاكرات با گفت‌وگوهاي منتهي به برجام در 2013 را متفاوت ارزيابي مي‌كند، همزمان اشاره دارد كه مي‌توان گزاره‌هاي مختلفي براي پيشنهادات ميانجي عماني در خلال مذاكرات پيش رو ازجمله رفع نگراني‌ها نسبت به برنامه هسته‌اي ايران همزمان انجام اقداماتي با هدف راستي‌آزمايي براي رفع تحريم‌ها توسط واشنگتن متصور شد كه اين پيشنهادات مي‌تواند آورده‌هاي مثبتي در راستاي رسيدن به توافق ميان طرفين را حاصل كند. مشروح اين گفت‌وگو در ادامه مي‌آيد:
محسن پاك‌آيين: ايران مسير ديپلماسي را باز گذاشته است اما هيات امريكايي نشان داده كه مواضع شفافي ندارد و درگير سردرگمي است
محسن پاك‌آيين، ديپلمات پيشين كشورمان در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب چرايي تشديد مناقشات ميان تهران و واشنگتن و تاثير اين اختلاف‌‌نظرها بر روند دور پنجم مذاكرات گفت: بايد تاكيد كنم كه جمهوري اسلامي ايران اصولي دارد كه تغييري در آنها رخ نداده و نخواهد داد. اين اصول به صورت شفاف اعلام شده و همواره يكسان خواهد بود.
به باور پاك‌آيين اين اصول ثابت شامل مواردي است ازجمله حق مسلم جمهوري اسلامي ايران در بهره‌برداري صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي. اين موضوع هم بر پايه مقررات بين‌المللي به رسميت شناخته شده است و هم براي حاكميت جمهوري اسلامي، وظيفه‌اي اجتناب‌ناپذير جهت تامين آينده كشور و جايگزيني منابع انرژي فسيلي است. بنابراين، حركت در مسير استفاده صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي هم يك حق است و هم يك وظيفه براي هر دولتي كه در راس كار قرار دارد. پاك‌آيين در ادامه خاطرنشان كرد: موضع قطعي نظام جمهوري اسلامي ايران مخالفت با ساخت بمب اتم است. تغيير دكترين هسته‌اي نه تنها در دكترين دفاعي كشور جايگاهي ندارد، بلكه با فتواي مقام معظم رهبري نيز مغاير است. از منظر اقتصادي نيز، ايران كشوري در مسير پيشرفت است و هيچ منطقي براي هزينه‌كرد منابع ملي در مسير توليد سلاح هسته‌اي وجود ندارد. به همين دليل، ايران همواره آمادگي خود را براي ارايه تضمين‌هايي جهت شفاف‌سازي برنامه هسته‌اي اعلام كرده است. به گفته ديپلمات پيشين كشورمان اصل سوم اما لغو تحريم‌هاي ظالمانه است. چنانچه طرف مقابل خواستار اعمال محدوديت‌هايي براي اطمينان از عدم حركت ايران به سمت سلاح هسته‌اي باشد، به طور طبيعي انتظار مي‌رود اين تحريم‌ها نيز كه بر پايه همين نگراني‌ها اعمال شده‌اند، برداشته شوند. پاك‌آيين همچنين در ادامه تاكيد كرد: البته كه ايران هيچ‌گاه پيشگام در اجراي تعهدات نخواهد بود مگر اينكه توافقي روشن حاصل شود و هر دوطرف به طور همزمان گام‌هاي خود را بردارند. بدين معنا كه تضمين‌هايي كه ايران ارايه مي‌دهد، بايد با اقداماتي ملموس ازسوي امريكا در رفع تحريم‌ها همراه باشد.
پاك‌آيين در پاسخ به ديگر سوال «اعتماد» در باب بسته پيشنهادي عمان و اهرم‌ها و پلن‌هاي احتمالي پيشنهادي اين كشور براي پايان اختلاف‌ها ميان تهران و واشنگتن؛ گزاره‌اي كه رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان نيز بر آن تاكيد داشت، گفت: هرگونه ابتكار جديدي كه مطابق با اصول سه‌گانه مسلم ايران كه پيش‌تر گفته شد، باشد مي‌تواند مسير توافق را هموار سازد. اما به نظر مي‌رسد در حال حاضر، طرف امريكايي هنوز موضعي شفاف ندارد. پرسش اساسي اين است كه آيا امريكا مي‌خواهد ايران را به طور كامل از انرژي هسته‌اي محروم كند؟ اگر چنين باشد، اساسا توافقي نمي‌تواند شكل بگيرد. به باور اين ديپلمات پيشين كشورمان اما اگر هدف امريكا، صرفا اطمينان از عدم حركت ايران به سمت ساخت بمب اتمي باشد، اين مسير راه‌حل دارد و ايران آماده ارايه تضمين‌هاي لازم است. با اين حال، مواضع امريكا همچنان مبهم است؛ در مذاكرات حرفي مي‌زنند و خارج از ميز مذاكره، سخني ديگر. اين مساله شايد در آغاز به عنوان بخشي از عمليات رواني تلقي مي‌شد، اما اكنون كه دور پنجم مذاكرات نيز به پايان رسيده، زمان شفافيت و صداقت فرا رسيده است.
پاك‌آيين در ادامه به «اعتماد» گفت: با اين همه جمهوري اسلامي ايران با ورود به مذاكرات غيرمستقيم، نشان داده كه مسير ديپلماسي را باز نگه داشته است. در عين حال با وجود پيچيدگي‌هاي اين گفتوگوها، بعيد به نظر مي‌رسد كه در كوتاه‌مدت توافق نهايي حاصل شود. شايد توافق موقتي شكل بگيرد، اما دستيابي به توافقي ملموس در زماني كوتاه بعيد است. با اين حال، نفس اين مذاكرات غيرمستقيم در كاهش تنش ميان ايران و امريكا نقش داشته و يك نكته مثبت تلقي مي‌شود. پاك‌آيين در پاسخ به ديگر سوال «اعتماد» در باب سناريوهاي احتمالي در صورت شكست مذاكرات ازجمله توسل ترامپ به گزينه ادعايي نظامي يا بازگشت به فشار حداكثري و اينكه كدام يك از دو سناريو محتمل‌تر است، گفت: توجه داشته باشيد ايالات‌متحده همچنان سياست فشار حداكثري خود را كنار نگذاشته و در عمل نيز آن را دنبال مي‌كند. اين كشور يك روز پيش از آغاز مذاكرات، صنايع عمراني ايران را تحريم كرد. اين‌گونه اقدامات، غيرمتعارف، غيرقانوني و به دور از اصول مذاكره است. اما در مجموع، جمهوري اسلامي ايران براي هر سناريويي آمادگي دارد. طرفين بايد قدر فرصت ديپلماسي را بدانند، با شفافيت و احترام متقابل وارد گفت‌وگو شوند و از هر ابتكاري كه در چارچوب اصول سه‌گانه ايران تعريف مي‌شود، استقبال كنند. سفير اسبق كشورمان در باكو همچنين در پاسخ به ديگر سوال «اعتماد» در راستاي سفر رييس‌جمهوري به مسقط همزمان با ميانجيگري اين پادشاهي براي انجام مذاكرات غيرمستقيم تهران و واشنگتن تاكيد كرد: توجه داشته باشيد سفر جناب آقاي پزشكيان به مسقط به دعوت رسمي سلطان اين كشور انجام مي‌شود. اين سفر، يك سفر رسمي دوجانبه است كه در چارچوب مناسبات دوجانبه ايران و عمان صورت مي‌گيرد.
طبيعي است كه در كنار گفت‌وگوهاي دوجانبه و امضاي اسناد همكاري، مسائل چندجانبه و بين‌المللي نيز مورد بحث و تبادل‌نظر قرار خواهد گرفت.
به باور پاك‌آيين با اين حال، برخي گمانه‌زني‌ها اين سفر را مرتبط با مذاكرات غيرمستقيم ميان ايران و امريكا مي‌دانند. اما شواهد نشان مي‌دهد كه برنامه اين سفر از پيش طراحي شده بود و اساسا ارتباط مستقيمي با مذاكرات ندارد. هر چند ممكن است در خلال اين سفر، به صورت طبيعي، از نقش ميزباني عمان و ابتكارات مسقط در فرآيند گفتوگوها قدرداني شود، اما هدف اصلي اين سفر، مذاكره با امريكا نيست. اين يك سفر عادي و رسمي دوجانبه در راستاي روابط ديرينه ايران و عمان است و نبايد بار معنايي بيش از آن بر آن تحميل كرد.
رامين مهمانپرست: تجربه برجام نشان داد كه وعده‌هاي كاغذي قابل اعتنا نيست و به همين دليل تهران به دنبال تضمين‌هاي ملموس است
رامين مهمانپرست، سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب گمانه‌زني‌هاي ادعايي درباره شباهت موجود ميان مذاكرات كنوني تهران و واشنگتن با مذاكرات منتهي به برجام كه در سال 2013 انجام شد، گفت: بايد اذعان كرد كه فضاي كنوني با دوران مذاكرات برجام تفاوت‌هايي اساسي دارد. امروز مواضع جمهوري اسلامي ايران كاملا روشن و شفاف است. از طرفي ما همزمان كه به عنوان يك عضو آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، خواهان برخورداري از حقوق مسلم خود هستيم، بر پايبندي به تعهدات‌مان نيز تاكيد داريم؛ تعهداتي كه در راستاي صلح‌آميز بودن فعاليت‌هاي هسته‌اي ما تعريف شده‌اند. از طرفي مسوولان جمهوري اسلامي ايران بارها اعلام كرده‌اند كه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران ماهيتي صلح‌آميز دارد و تهران آماده است اگر نگراني‌هايي فني در اين زمينه وجود دارد، با توسل به گفت‌وگوهاي تخصصي بدان نگراني‌ها پايان دهد. به باور مهمانپرست مضاف بر اين موارد تاكيد ايران بر مذاكره فني نه تنها نشانه‌اي از شفافيت رويكرد كشورمان است، بلكه مسيري را باز مي‌گذارد كه از مجادلات سياسي دور باشد و برمبناي شاخص‌هاي عيني و علمي، نگراني‌هاي احتمالي برطرف شود.
مهمانپرست در ادامه گفت‌وگويش با «اعتماد» تاكيد كرد: اگر طرف مقابل نيز به واقع در حل و فصل اختلافاتش با تهران حسن‌نيت دارد، مي‌تواند همزمان كه رايزني‌ها در سطح كارشناسان فني را ادامه مي‌دهد، زمينه را براي انجام راستي‌آزمايي لغو تحريم‌ها فراهم سازد. اما اگر نيت طرف مقابل، نه توافق بلكه ايجاد تنش و درگيري باشد، ما بارها اعلام كرده‌ايم كه جمهوري اسلامي ايران به دنبال جنگ نيست، اما هرگونه تعرض به خاك و حقوق مردم ايران، با پاسخي قاطع و بازدارنده روبه‌رو خواهد شد.
مهمانپرست در ادامه خاطرنشان كرد: در اين ميان، آنچه مسير مذاكرات را مي‌تواند به نتيجه مشخصي برساند، نه صرفا اراده ايران، بلكه تصميم نهايي امريكاست، از اين رو تحليل رويكرد طرف مقابل نشان مي‌دهد كه سه سناريو يا گزينه محتمل ممكن است از سوي مقامات امريكايي دنبال شود. به باور مهمانپرست اولين سناريو رسيدن به توافق واقعي و پايدار است كه ذيل آن امريكا به‌دنبال دستيابي به توافقي مطلوب با ايران باشد. مهمانپرست در ادامه به سناريوي دوم اشاره كرد كه آن نمايش مذاكرات و سپس ايجاد بهانه براي تشديد فشارها است. به باور سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه برمبناي اين سناريو واشنگتن صرفا به دنبال نمايش مذاكره است با اين هدف كه پس از ناكامي ساختگي، ادعا كند ديپلماسي به نتيجه نرسيده و بنابراين، چاره‌اي جز اقدام نظامي باقي نمانده است. به باور مهمانپرست سناريوي سوم اما رويكرد نه توافق، نه جنگ و همچنين ادامه فشار براي فرسايش ايران در داخل است كه در اين حالت، ايالات‌متحده قصد ندارد نه توافقي نهايي حاصل شود و نه جنگي آشكار شكل بگيرد، بلكه با حفظ وضعيت موجود و استمرار تحريم‌ها، فشار اقتصادي و رواني بر ايران را افزايش دهد تا از درون، نارضايتي و بحران ايجاد كند. مهمانپرست در ادامه به «اعتماد» گفت: بر اين اساس، روشن است كه سمت‌وسوي نهايي مذاكرات، بيش از آنكه به اراده ايران وابسته باشد، به تصميم و نيت واقعي ايالات‌متحده بستگي دارد.
مهمانپرست در ادامه گفت‌وگوي خود با «اعتماد» خاطرنشان كرد: نكته‌اي كليدي كه نبايد از نظر دور داشت، نيت واقعي طرف امريكايي است. گاهي اوقات تغيير جهت‌ها در رويكرد مقامات دولت ترامپ چنان ناگهاني و متضاد است كه ارزيابي نيت واقعي آنها دشوار مي‌شود.
مهمانپرست اما در پاسخ به ديگر سوال «اعتماد» در باب موارد احتمالي مورد اشاره آقاي عراقچي كه ممكن است توسط ميانجيگر عماني در دور پنجم رايزني‌ها روي ميز مذاكرات گذاشته شود نيز گفت: در چارچوب مذاكرات جاري ميان ايران و امريكا، آنچه به عنوان ايده‌ها و ابتكارهاي جديد مطرح مي‌شود، به واقع مي‌تواند به سه حوزه كليدي بازگردد، اول رفع نگراني‌ها نسبت به ماهيت برنامه هسته‌اي ايران. به باور مهمانپرست در اين مورد به خصوص، تهران نيز همواره تاكيد كرده كه برنامه هستهاياش ماهيتي صلح‌آميز دارد و گزارش‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز اين واقعيت را بارها تاييد كرده است. با اين حال، اگر ايده‌هايي بتوانند از نظر فني و ساختاري بر اين اطمينان بيفزايند و اعتماد بيشتري را براي طرف‌هاي نگران ايجاد كنند، چنين گزاره‌اي قادر است مبناي مناسبي براي پيشبرد مذاكرات باشد. اين ديپلمات پيشين كشورمان در ادامه خاطرنشان كرد: براي نمونه، مشاركت برخي كشورهاي عربي منطقه يا حتي دولت‌هاي غربي در پروژه‌هاي هسته‌اي ايران، به‌ويژه در زمينه‌هاي تحقيقاتي يا توليد انرژي، مي‌تواند به كاهش سطح بدبيني‌ها و افزايش شفافيت كمك كند. مهمانپرست در ادامه گفت‌وگويش با «اعتماد» به تحليل دومين محور ابتكار عمل ميانجيگر عماني پرداخت و آن را راهكاري احتمالي براي رفع موثر و قابل راستي‌آزمايي تحريم‌ها قلمداد كرد. به گفته مهمانپرست تجربه برجام به روشني نشان داد كه وعده‌هاي كاغذي بدون ضمانت اجرايي، راهگشا نيستند بلكه زمينه‌ساز بي‌اعتمادي‌هاي بيشتر مي‌شوند. ايران اين‌بار به صراحت تاكيد كرده كه هيچ تعهدي را بدون مشاهده آثار واقعي و ملموس در عرصه رفع تحريم‌ها نخواهد پذيرفت. در نتيجه، هرگونه ابتكاري كه در جريان مذاكرات مطرح شود، بايد به صورت مشخص و عملياتي، امكان دسترسي ايران به منابع مالي، مبادلات بانكي، فروش نفت و توسعه همكاري‌هاي اقتصادي را فراهم كند. همچنين بايد ساز و كاري براي راستي‌آزمايي اين اقدامات وجود داشته باشد تا تجربه بدعهدي‌هاي گذشته تكرار نشود. توسعه همكاري‌هاي اقتصادي مشترك سومين موردي است كه مهمانپرست احتمال مي‌دهد در قالب ابتكارات مطرح شده توسط مسقط در دور پنجم مذاكرات پيشنهاد شده باشد. به گفته او سومين محور ايده‌ها، احتمالا ناظر به فرصت‌هاي تازه براي همكاري‌هاي اقتصادي ميان ايران و ساير كشورها، ازجمله امريكا، اروپا و كشورهاي عربي منطقه است. اگر چارچوبي طراحي شود كه منافع اقتصادي طرفين را در يك مسير برد-برد تضمين كند، زمينه براي تفاهم‌هاي پايدارتر نيز فراهم خواهد شد.
مهمانپرست در پاسخ به ديگر سوال «اعتماد» در باب سناريوهاي احتمالي پيش روي مذاكرات ميان تهران و واشنگتن با لحاظ كردن فضاي مناقشه‌برانگيز حاكم بر رايزني‌ها گفت: سه سناريو مي‌توان براي رفتار احتمالي ايالات‌متحده در اين مذاكرات متصور بود؛ سناريوي نخست: رسيدن به يك توافق جامع كه اين گزينه شامل دستيابي به توافقي جامع ميان ايران و امريكاست، بدون شك اين سناريو مخالفاني نيز دارد. از جريان‌هاي تندرو در داخل ايالات‌متحده گرفته تا محافل تندرو در اسراييل و برخي گروه‌هاي مخالف جمهوري اسلامي مانند منافقين و سلطنت‌طلبان. تحقق اين سناريو مي‌تواند منافع متقابلي براي ايران، امريكا، اروپا و حتي برخي كشورهاي عرب منطقه فراهم كند.
مهمانپرست در ادامه با اشاره به سناريوهاي احتمالي شكست مذاكرات به «اعتماد» گفت: اول گزينه نظامي است؛ حال آنكه درگيري نظامي سناريويي است كه نه تنها به ضرر ايران، بلكه به ضرر امريكا، اروپا و كشورهاي عربي نيز خواهد بود، چراكه هيچ‌يك از اين بازيگران، مايل به ورود به يك درگيري تمام‌عيار نيستند، زيرا هزينه‌هاي غيرقابل‌پيش‌بيني آن مي‌تواند اهداف استراتژيك و توسعه‌طلبانه آنها را نيز با بحران روبه‌رو كند.
به باور سخنگوي اسبق دستگاه ديپلماسي كشورمان باوجود تبليغات برخي محافل تندرو، به نظر نمي‌رسد كه دولت امريكا بخواهد در عمل اسير اين رويكرد تند شود. منافع بلندمدت ايالات‌متحده ايجاب مي‌كند كه در سطح جهاني از تنش‌زدايي حمايت كرده و از توسل به درگيري ادعايي نظامي با ايران خودداري كند. مهمانپرست در ادامه گفت‌وگويش با «اعتماد» به سناريوي دومي نيز اشاره كرد و آن حفظ وضعيت فعلي و تشديد فشارها است. به گفته مهمانپرست در اين سناريو كه به نظر مي‌رسد با رفتار فعلي امريكا بيشترين تطابق را دارد نه توافقي جامع حاصل مي‌شود و نه درگيري مستقيمي رخ مي‌دهد. به گونه‌اي كه واشنگتن در ظاهر از مذاكره و ديپلماسي سخن مي‌گويد، اما همزمان تحريم‌هاي جديدي را اعمال مي‌كند و فشارهاي اقتصادي را افزايش مي‌دهد. به باور اين ديپلمات پيشين كشورمان هدف از اين سياست دوگانه آن است كه ايران از درون دچار فرسايش شود؛ يا به دليل فشارهاي اقتصادي، به دادن امتيازات بيشتر تن دهد، يا اينكه در حالت سومي اين فشارها منجر به بروز چالش‌هاي داخلي و نارضايتي اجتماعي شود. همين الگو را مي‌توان در كنار پنج دور گذشته مذاكرات نيز مشاهده كرد، جايي كه علي‌رغم گفتوگوها، تحريم‌هاي تازه‌اي نيز وضع شده‌اند.
مهمانپرست در ادامه و در پاسخ به ديگر سوال «اعتماد» در اين باب كه كدام سناريو احتمال تحقق بيشتري دارد، گفت: اگر رفتار ايالات‌متحده در ماه‌هاي اخير را ملاك قرار دهيم، به نظر مي‌رسد كه واشنگتن بيش از آنكه در پي رسيدن به توافقي جامع يا رويارويي نظامي باشد، بر سناريوي سوم تمركز دارد؛ يعني حفظ ظاهر ديپلماسي و در عين حال، پيشبرد سياست فشار حداكثري. اين همان الگوي موسوم به فشار حداكثري است كه اكنون نيز همزمان با مذاكرات همچنان ادامه داشته است.
به باور مهمانپرست با اين همه ايران نيز در برابر دو سناريوي احتمالي كه در باب شكست مذاكرات بدان اشاره شد، متقابلا ابزارها و گزينه‌هايي دراختيار دارد كه مي‌تواند متناسب با هر سناريو، راهبرد متقابل خود را تدوين كند، به گونه‌اي كه در صورت انتخاب مسير درگيري يا تشديد جنگ رواني ازسوي امريكا يا متحدانش، نيروهاي دفاعي ايران بارها اعلام كرده‌اند كه در پاسخ به هرگونه تعرض، هيچ ترديدي نخواهند داشت. فراموش نكنيم پاسخ ايران مي‌تواند معادلات منطقه‌اي را تغيير داده و براي بسياري از بازيگران موثر در اين صحنه، تبعات غيرقابل‌پيش‌بيني داشته باشد. مهمانپرست در ادامه تاكيد كرد: اما در صورت ادامه وضعيت نه جنگ نه صلح و تشديد فشارهاي اقتصادي گام اول، اصلاح ساختارهاي ناكارآمد اقتصادي، به‌ويژه در حوزه بودجه و ناترازي‌هاي مزمن است. در صورتي كه كشور تصميم به اجراي يك جراحي بزرگ اقتصادي بگيرد، با گذشت زمان مي‌توان ناترازي‌ها را كنترل كرد، ظرفيت توليد و رفاه عمومي را افزايش داد و در برابر فشارهاي خارجي ايستادگي موثري نشان داد.