بحران « پديده»
كارت زرد وزير
وزير كشور در پاسخ به سوال نمايندگان
از دلايل تاراج سرمايه مردم در « پديده شانديز» گفت
در سال‌هاي 88 تا 92 عکس‌های یادگاری زیادی با پديده برداشتند و کمک‌هایی كردند که غیرقانونی بود
در پي سوال نمايندگان درباره رسیدگی به پرونده مالباختگان ثامن‌الحجج، وزير اقتصاد به مجلس مي‌رود
زينب صفري
ديروز سوال سه نماينده از وزير كشور درباره پديده شانديز، رحماني فضلي را به مجلس كشاند. اما بخت چندان با او يار نبود تا به شكلي غيرمنتظره نمايندگان سوال از وزير را وارد بدانند و به آن راي مثبت بدهند. شهباز حسن پور، حسين مقصودي و مصطفي كواكبيان سه نماينده سوال‌كننده بودند كه اگرچه دو نفر از آنها از پاسخ‌هاي وزير قانع شدند اما كواكبيان قانع نشد و وزير كشور را تهديد كرد كه اگر در يك ماه باقي مانده مشكل پديده را حل نكند استيضاح او را دنبال خواهد كرد. اين سخنان كواكبيان در حالي بود كه هر دو طرف در سخنان‌شان تاكيد مي‌كردند كه مشكل پديده شانديز در اين دولت ايجاد نشده هرچند دولت يازدهم پيگير حل آن است. سوال از رحماني فضلي مربوط به « علت عدم پيگيري و رسيدگي به وضعيت سهامداران پديده شانديز» بود. بعد از مقصودي نوبت به وزير كشور رسيد تا در بخش اول وقت خودش به اين سوال پاسخ دهد. رحماني فضلي هم پشت تريبون قرار گرفت و در همان ابتدا با لحني كنايه‌آميز گفت كه سوال مطرح شده را ملي نمي‌داند، هرچند كميسيون آن را اينگونه تشخيص داده است. بعد هم توضيح داد كه در استان خراسان چندين مورد وجود داشته كه وزارت كشور براي حفظ امنيت داخلي وارد موضوع شده است ولي اصل مساله به وزارت كشور مربوط نمي‌شود و پديده شانديز هم از آن موارد است. رحماني فضلي توضيح داد: از سال 88 مجموعه تفريحي و توريستي از سوي بخش خصوصي به صورت سهامي خاص ايجاد شد اين شركت از اول هيچ كدام از قوانين را در حوزه فعاليت خود رعايت نكرد. در حوزه مالكيت چندبرابر ملكي كه اجازه داشتند با خريدن ملك روستاييان اضافه كردند و محدوده را گسترش دادند. در حوزه مجوزها و احداث بنا و ساختمان نه شرايط شهرداري رعايت شده و نه متناسب با زيربنا احداث كردند. وي با بيان اين نكته چون پديده، شركت سهامي خاص بوده است، برخلاف قانون دست به فروش سهام خود زده است، تشريح كرد: متاسفانه با اين همه مشكل از سال 88 تا 92 اقدامي براي مقابله نكردند و متاسفانه عكس‌هاي يادگاري زياد و حمايت‌هايي غيرقانوني از شركت پديده انجام شد.
انتقاد از صدا و سيما
اما به زعم رحماني فضلي نكته مهم ديگر پخش آگهي بازرگاني اين سازمان از صدا و سيما بود. وزير كشور گفت: « مردم به صدا و سيما و نشرياتي كه اين آگهي را منتشر مي‌كردند، اعتماد كرده بودند. در دولت تدبير و اميد نظر قوه قضاييه اين بود كه كل اين ساختمان‌ها بايد قلع و قمع شود در اين صورت 120 هزار سهامدار دچار مشكل مي‌شد كه دولت راضي به آن نبود. »وي افزود: ما بيش از 200 مورد تجمع در خراسان داشتيم و تلاش كرديم همه تجمع‌ها با مدارا و اقناع‌سازي حل شود. هيچ برخوردي صورت نگرفته است. با توجه به ادامه روند كار و عدم هماهنگي هيات‌مديره و مديرعامل، قوه قضاييه اعضاي هيات‌مديره را عزل كرد و براي انجام كار، وكالت تام‌الاختيار از شركت اخذ كرد. الان كارها در مسير قانوني در حال انجام است. بعد از سخنان وزير كشور، مصطفي كواكبيان به نمايندگي از سوال‌كنندگان با اشاره به تجمع مال باختگان پديده شانديز، تاكيد كرد كه «اگر تجمعي باشد و اتفاقي بيفتد نه انحراف است، نه فتنه، اينها مردمي هستند كه سهامدار اين شركت پديده هستند. من در جريان هستم كه خانواده‌هايي در مورد اين موضوع به طلاق كشيده شدند و فرزندان‌شان از دانشگاه دست كشيدند. حتي يك موردي خانواده مقتول از خانواده قاتل قول گرفته بود كه 100 ميليون تومان در پديده سرمايه‌گذاري كنند. الان خانواده قاتل مي‌گويد شما را به خدا كاري كنيد، چون خانواده مقتول مي‌گويد اگر پول را ندهيد مي‌رويم حكم را اجرا مي‌كنيم. كواكبيان با تاييد بخشي از سخنان وزير كشور گفت: اين شركت پديده، پديده شوم دولت قبل است، آن زمان كسي جلوي قصه را نگرفت. به جز 1 ميليون و 100 هزار متر مربع در شانديز، بيش از 900 هزار متر مربع در كيش ساختند. فكر نكنيد تنها مربوط به استان خراسان است. صدا و سيما 17 ميليارد پول براي تبليغ گرفت. صدا و سيما همكار اين جرم است. كواكبيان با اين حال اين را هم گفت كه درست است در آن دولت بي‌انضباطي مالي زياد بود اما ما از دولت تدبير و اميد توقع داريم كه اين مشكل را حل كند. بعد هم ادامه داد: چرا شما وقتي همان موقع در ديوان محاسبات بوديد جلوي قصه را نگرفتيد؟ من نمي‌خواهم بحث شخصي داشته باشم، مي‌خواهم چاره بينديشيم. دوستان در گزارش‌هايي كه دادند مي‌گويند مصوبه 16بندي كه در سال 94 بود و يك مصوبه در مرداد امسال در شش بند تصويب شد با حضور رييس بورس، بانك مركزي، اقتصاد ولي خدا وكيلي آقاي رحماني در اين سه ماه چه اتفاقي افتاده است. استاندار شما توجه نداشته است و براي صدور حكم براي هيات‌مديره تعلل كرد. سخنان كواكبيان در بخش اول كه تمام شد نوبت به بخش دوم سخنان رحماني فضلي رسيد. انصاف نيست بگوييم كاري براي حل مساله پديده نشده او در واكنش به بخش پاياني سخنان كواكبيان گفت: موضوع به اين شكل كه ايشان مي‌گويند نيست. كارهاي زيادي انجام شده است. خودتان مي‌گوييد 350 هزار متر را رفته‌اند 1 ميليون متر ساخت و ساز كردند. بعد هم درباره دوره حضورش در ديوان محاسبات توضيح داد: « ايشان مي‌گويند من در ديوان محاسبات بودم. كي در ديوان محاسبات به بحث شركت‌هاي خصوصي پرداخته شده است كه از ديوان توقع دارند در آن زمان وارد مي‌شد. ايشان مي‌گويند چرا شركت پديده را نبرديد در بورس. چون قوانين بورس اجازه اين اقدام را نمي‌دهد. »
بعد از 200 جلسه چه نتيجه‌اي حاصل شده؟!
بعد از پايان سخنان رحماني فضلي اين‌بار كواكبيان با لحني اعتراضي سخنانش را شروع كرد: همه نمايندگان شنيدند بيش از 200 جلسه داشتند اما چه نتيجه‌اي حاصل شده است. 14 ماه از مصوبه 8 شهريور مي‌گذرد اما نتيجه چه شده است؟ آقاي وزير مي‌گويند ما نمي‌توانيم اين را به فرابورس ببريم. مردم توقع دارند كه اين مصوبات اجرا شود. واقعا در سطح دولت اين توانمندي وجود ندارد كه وزير اقتصاد و رييس بورس مجاب شود؟ اينكه بگويم وزير اقتصاد و بورس مخالفت دارد خب معلوم است. اگر قرار نبود، شركت پديده، پديده نباشد، نياز به اين ستاد تدبير نبود. وي افزود: من باز هم تاكيد مي‌كنم مشكل پديده در اين دولت به وجود نيامده است اما براساس آمار مغازه‌هايي در مشهد در همين دولت، آگهي مي‌زدند كه ما سهام مي‌پذيريم. اتفاقا تبليغاتي هم در اين دولت انجام شده است. شايد دستگاه قضايي و دادستاني بي‌تقصير نباشد، شايد اگر از اول اعلام نمي‌كردند كه مردم بياييد سهام‌تان را بفروشيد، به اين مشكل نمي‌خورديم. كواكبيان توضيح داد: ما مشكل پديده را حل نكرديم، ميزان، ثامن الحج به ترتيب به اين مشكل برخورد كردند. وقتي ما ريگي را از آسمان به راحتي مي‌كشانيم زمين، ايشان مي‌گويد پديده به سادگي حل نمي‌شود. سيستم اطلاعاتي، موشكي ما اينقدر قدرتمند است بعد اين مشكل پديده ناكارآمدي ما رانشان مي‌دهد.
جدال مطهري و كواكبيان
پس از پايان سخنان كواكبيان، علي مطهري، رييس مجلس از نمايندگان سوال‌كننده پرسيد كه از پاسخ‌هاي وزير قانع شده‌اند يا خير. اگرچه شهباز حسن پور و حسين مقصودي از اين پاسخ‌ها قانع شدند اما كواكبيان معترضانه گفت: وزير به وجدان خود پاسخگو باشد كه چرا اين مشكل حل نشده است. بنده مشكل شخصي ندارم اما با اين جواب وزير، با تاكيد بيشتر اين موضوع را پيگيري مي‌كنم. با اين پاسخ او، مطهري اعلام كرد كه بايد درباره وارد بودن يا نبودن سوال از وزير راي‌گيري شود. كه در اين هنگام كواكبيان به مطهري گفت: پاسخ وزير من را قانع نمي‌كند. من قانع نشدم اما يك فرصت يك‌ماهه به وزير مي‌دهم. اگر پاسخي نگرفتيم بنده حتما استيضاح ايشان را به جريان مي‌اندازم. با قانع نشدن كواكبيان و در حالي كه بگومگو‌هاي رفت و برگشتي او و مطهري ادامه داشت تعداد زيادي از نمايندگان اصلاح‌طلب و اعتدالي دور او جمع شدند و از او مي‌خواستند كه بگويد قانع شده است. دهقاني فيروزآبادي، پارسايي، دلخوش و حتي شهباز حسن‌پور يكي از سوال‌كنندگان با اصرار مي‌خواستند كه او قانع شود. علي مطهري هم به كواكبيان گفت« اين حالت كه قانع نشدم اما راي‌گيري نمي‌كنم را نداريم بايد بگوييد قانع نشدم راي بگيريد يا بالعكس.» اما كواكبيان جواب داد: «من نمي‌توانم خودم را گول بزنم كه قانع شدم. بنده قانع نشدم و فرصت يك ماهه مي‌دهم. دكتر مطهري شما صاحب اختياريد كه هر چه بگوييد، من مي‌گويم قانع نشدم اما نمي‌خواهم راي‌گيري شود، دروغ هم نمي‌خواهم بگويم. »با اين پاسخ كواكبيان، مطهري هم قاطعانه از نمايندگان خواست براي راي‌گيري بر صندلي‌هاي خودشان مستقر شوند تا اگر سوال را وارد مي‌دانند راي مثبت و اگر وارد نمي‌دانند راي منفي بدهند. راي‌گيري انجام شد و در حالي كه هيچ كس انتظارش را نداشت، با 114 راي موافق نمايندگان سوال را وارد دانستند.
مطهري: وزير مقصر نيست
بعد از اين راي غير منتظره، مطهري از فرصت حضور رحماني فضلي استفاده كرد و گفت: من يك توضيح بدهم كه قطعا مقصر وزير نيستند ما يك مشكل عمومي داريم كه اين وقايع رخ مي‌دهد مثل همين پديده و ثامن كه بايد پرسيد چرا براي دادن مجوز از ابتدا دقت نمي‌شود؟ تبليغ صدا و سيما براي چه بود؟ آيا فقط با تكيه بر پول مي‌توانند، تبليغ كنند؟ چرا در كشور ما اين حالت است كه تا موضوع حالت امنيتي پيدا نكند پيگيري نمي‌شود؟ آيا ورود قوه قضاييه درست بوده است؟ به قول آقاي كواكبيان شما 300 جلسه بگذاريد و دور هم چايي بخوريد تا مشكل سهامداران حل نشود فايده ندارد. وزير كشور وقتي بگذارد و اين موضوع را حل كند. با بيان اين سخنان از سوي مطهري، وزير كشور كه در حال ترك كردن صحن بود از رييس جلسه خواست تا پشت تريبون برود و توضيح بدهد. علي مطهري هم اگرچه در ابتدا با اين درخواست مخالفت كرد اما اندكي بعد گفت: اين مساله خلاف آيين‌نامه است كه وزير بار ديگر صحبت كند اما با توجه به اينكه خود من صحبت كرده‌ام شما نيز صحبت كنيد. رحماني فضلي هم پشت تريبون قرار گرفت اما هيات رييسه ميكروفن را براي او روشن نكرد. او سخناني را بيان كرد كه مطهري با تكرار بخشي از آن گفت: آقاي وزير مي‌گويد «تمام مصوبات در حال اجراست». اين پاسخ رحماني فضلي ظاهرا در جواب كواكبيان بود كه گفته بود «مردم توقع دارند كه اين مصوبات (درباره پديده) اجرا شود».
سوال از طيب نيا درباره وضعيت ثامن‌الحجج
در حالي كه روز گذشته تعدادي از مالباختگان و سپرده‌گذاران موسسه مالي ثامن‌الحجج براي چندمين بار مقابل مجلس تجمع كرده بودند محسن بيگلري عضو هيات رييسه كميسيون برنامه و بودجه از تقديم سوال از وزير اقتصاد درباره وضعيت ثامن‌الحجج به هيات رييسه مجلس خبر داد. بيگلري با انتقاد از عدم حضور وزير اقتصاد براي بار دوم در مجلس جهت پاسخگويي درباره وضعيت بانك‌ها و همچنين چرايي عدم رسيدگي به مالباختگان موسسه غيرمجاز ثامن‌الحجج، به خانه ملت گفت: با توجه به اينكه وزير تمايلي به پاسخگويي به اين سوالات ندارد سوال بنده به هفته آتي به صحن علني مجلس ارجاع خواهد شد.