جشنواره فيلم كن پايان يافت
نواي شجريان
با فرهادي به كن رفت
بهار سرلك
بيست‌ويك ماه مه روزي بود كه فيلم «فروشنده» اصغر فرهادي در بخش رقابتي جشنواره كن روي پرده رفت. عوامل فيلم ترانه عليدوستي و شهاب حسيني به همراه اصغر فرهادي در حالي روي فرش قرمز رفتند كه نواي «دلشدگان» با صداي محمدرضا شجريان آنها را همراهي مي‌كرد. نمايش فيلم «فروشنده» در جشنواره كن اما با استقبال منتقدان روبه‌رو شد؛ آندراس بورشولت منتقد روزنامه اشپيگل درباره اين اثر فرهادي نوشت: «فرهادي در سال 2011 با فيلم «جدايي نادر از سيمين» در جشنواره برلين درخشيد و در سال 2013 در جشنواره كن به خاطر ساخت فيلم «گذشته» از او تقدير شد. بازي‌هاي پيچيده و معاني‌اي كه او در تازه‌ترين فيلمش گنجانده است بار ديگر او را استاد تردست سينما معرفي مي‌كند؛ استادي كه مي‌داند چطور ذكاوت به خرج دهد و بيننده را مسحور اثر خود كند و بدين‌ترتيب در هر درامي كه فرهادي از روابط انساني تصوير مي‌كند، مي‌توان تريلر خاورميانه‌اي هيچكاك را ديد.»
اوون گليبرمن، منتقد وبسايت فيلم ورايتي نيز درباره اين فيلم نوشت: «فيلم تازه كارگردان بنام ايراني، الماس خوش‌تراش ديگري در ژانر نئورئاليست تعليقي است. » اين منتقد فرهادي را يكي از شاگردان هيچكاك مي‌نامد. در واقع داستان «فروشنده» به تشديد خشم عماد مي‌پردازد؛ خشمي كه در پي حمله مشتري سابق ساكن اين خانه به همسرش، شكل گرفته است. فرهادي در نشست خبري كه در حاشيه جشنواره فيلم كن برگزار شد، از علاقه‌اش به كشف انتقامي كه در خور باشد، صحبت كرد و گفت: «درباره خشونت غيرقابل كنترل حرف نمي‌زنم و حرفم راجع به خشونتي است كه با طرح قبلي شكل گرفته. گاهي متقاعد مي‌شوي كه رفتار خشونت‌آميزي كه قرار است از تو سر بزند، عادلانه است؛ مانند تروريست‌ها، آنها دلايل خوبي براي خشونت‌شان دارند. گاهي به اين باور مي‌رسي كه خودت را خشن بداني و دلايلي بياوري كه دست آخر منجر به رفتار خشونت‌آميزت بشود. انسان متعهد و مهربان هم مي‌تواند به انساني پرخشونت تبديل شود.» تشويشِ زندگي در دنيايي بي‌ثبات، انگيزه طرح چنين بحثي را به فرهادي داده است. او در اين باره گفت: «رفتارهاي خشونت‌آميز بسياري به خاطر دلايل ايد‌ئولوژيكي روي مي‌دهند. هر چقدر اين رفتارها بيشتر مي‌شود، ناآرامي‌ها هم شدت مي‌گيرند. تحمل و حذف چنين خشونت‌هايي سخت است؛ حتي اگر در فيلمي مستقيما به اتفاقي كه افتاده است اشاره نكنيم، تصويري از جامعه كنوني در آن مشهود است.» در داستان فيلم، رعنا و عماد در نمايش «مرگ فروشنده» اثر آرتور ميلر، شخصيت‌هاي ويلي لومن و همسرش را ايفا مي‌كنند. فرهادي در نشست اين فيلم گفت كه تحت‌تاثير شباهت‌هاي منهتنِ پس از جنگ جهاني دوم و تهران امروز قرار گرفته است. در صحنه‌اي از فيلم عماد درباره نابودي شهر و نوسازي شهر توسط سرمايه‌داران حرف مي‌زند. فرهادي معتقد است چنين اتفاقي در تهران افتاده است: «آرتور ميلر اين تغيير را در شهر ديده بود؛ او انگيزه‌هايش را از دست داده بود. مي‌بينيد كه زندگي مدرن به تدريج روي زندگي تك تك ما تاثير گذاشته است اما گروهي هستند كه در تطابق با چنين تغييراتي شكست خورده‌اند.» اما فيلم ديگري از سينماي ايران هم در بخش نوعي نگاه كن حضور داشت، فيلم وارونگي بهنام بهزادي. در آخرين روزهاي شصت‌ونهمين جشنواره بين‌المللي فيلم كن هيات داوران بخش جنبي نوعي نگاه به رياست مارت كلر، بازيگر سوييسي، برگزيدگان خود را معرفي كردند. در اين بخش 18 فيلم از 20 كشور با يكديگر در رقابت بودند. جوايز بخش نوعي نگاه اين دوره از جشنواره كن روز شنبه 21 مه، يك روز قبل از اهداي جوايز بخش رقابتي، به برگزيدگانش اهدا شد و فيلم وارونگي از دريافت جايزه در اين بخش بي‌نصيب ماند. جايزه بهترين فيلم به «شادترين روزهاي زندگي اولي ماكي» از يوهو كوزمانن، كارگردان فنلاندي رسيد. فيلم «پس از توفان» به كارگرداني كورئيدا هيروكازو، كارگردان شناخته‌شده ژاپني، يكي از آثاري بود كه اين كارگردان فنلاندي تازه‌كار را شكست داد تا بهترين جايزه اين بخش را دريافت كند. داستان فيلم «هارمونيوم» به كارگرداني فوكادا كوجي كه از هم‌پاشيدگي خانواده‌اي را روايت مي‌كند، جايزه هيات داوران اين بخش را به دست آورد. از سوي ديگر جايزه ويژه هيات داوران نصيب انيميشن «لاك‌پشت قرمز» محصولي از كشورهاي ژاپن و فرانسه شد و مت راس نيز براي كارگرداني فيلم «كاپيتان شگفت‌انگيز» جايزه بهترين كارگرداني را به خانه برد. جايزه بهترين فيلمنامه نيز از آن دلفين و موريل براي نگاشتن فيلم «توقفگاه» شد.