نگاهي به نظرسنجي ايسپا
از وضعيت مطبوعات
در نگاه روزنامه‌نگاران:
روايت اين ۲۵۳ نفر
سينا قنبرپور
روزنامه‌ها براي چه كساني منتشر مي‌شوند؟ در شرايطي كه به‌طور مستمر از نفوذ شبكه‌هاي اجتماعي سخن به ميان است و در شرايطي كه كاغذ گران و گران‌تر مي‌شود، روزنامه‌ها نسخه‌هاي خود را براي چه كسي يا چه كساني توليد مي‌كنند. اين پرسش وقتي جدي‌تر مي‌شود كه بدانيم ميزان اشتراك مطبوعات در ايران عدد بسيار ناچيزي از تيراژ است. در چنين شرايطي جالب است كه روزنامه‌هاي برخي كشورها نه‌تنها با افت تيراژ مواجه نشده‌اندكه روندي رو به رشد در تيراژ را طي كرده‌اند. شايد آنها به خوبي مي‌دانند كه هر نسخه خود را براي چه كسي يا چه كساني توليد مي‌كنند.
براساس گزارشي كه «اكونوميست» به نقل از كتاب جهاني اعداد منتشر كرده است در همين روزهايي كه وضعيت تيراژ و فروش مطبوعات درايران رو به وخامت دارد در نزديكي ما در هند، تيراژ مطبوعات با افزايشي كه يافت توانست رتبه نخست جهان را از آن خود كند. حالا هند با مجموع تيراژ ٢٨٥ ميليون نسخه در روز بيشترين شمار روزنامه‌خوان در جهان را دارد. پس از هند، چين و ژاپن و بعد از آنها امريكا و آلمان قرار گرفته‌اند. در چنين شرايطي بايد پرسيد كه آيا مطبوعات ايران مي‌داند نسخه‌هايش را براي چه كساني توليد مي‌كند؟
بايد پيمايشي از مخاطبان داشته باشيم
براساس فهرستي كه اكونوميست منتشر كرده مطبوعات ايران كمتر از يك ميليون و ۲۰۰هزارنسخه است. اين در حالي است كه تيراژ روزانه مطبوعات در پاكستان (ايكس) نسخه و تيراژ مطبوعات عربستان روزانه ۲ميليون و ۳۰۰هزارنسخه است.
اما پرسش اين است كه مخاطب مطبوعات ايران چه كساني هستند؟ آنهايي كه مي‌توانند در روز ۲هزارتومان صرف خريد روزنامه كنند؟ قشرمتوسط جامعه؟ تحصيلكردگان؟ زنان خانه‌دار؟ يا تركيبي از آنها؟ واقعيت اين است كه هيچ يك از روزنامه‌ها به درستي نمي‌دانند چه سهمي از اين مخاطبان دارند.با اين حال نتايج يك نظرسنجي حاشيه‌هايي دارد كه از آن مي‌توان براي بررسي وضعيت مطبوعات و شاخص‌هايي كه با آنها تميز داده مي‌شوند استفاده كرد.در نظرسنجي‌اي كه مركزافكارسنجي دانشجويان ايران انجام داده و وضعيت مطبوعات را در آن بررسي كرده است عواملي چون «گراني كاغذ و امورچاپ»، «تخصيص غيرعادلانه يارانه‌هاي دولتي»، «مسائل مالي روزنامه‌نگاران»، «عدم وجود نظام توزيع مناسب» و «فقدان امنيت شغلي روزنامه‌نگاران» از جمله مهم‌ترين مسائل و مشكلات مطبوعات هستند.
روايت آن ۲۵۳ نفر
مركزافكارسنجي دانشجويان ايران، ايسپا، در... نمايشگاه مطبوعات و رسانه‌ها از ۲۵۳ نفر شامل مديران مسوول، سردبيران، روزنامه‌نگاران و خبرنگاران و تعدادي از كاركنان رسانه‌ها سوالاتي را در قالب يك نظرسنجي انجام داد. البته بيشترين پاسخ‌ها را ۱۷۷نفر كه عضو تحريريه بودند دادند و ۷۵ نفر نيز عضو تحريريه نبودند. پاسخ‌دهندگان ۱۵۶ مرد و ۹۴ زن بوده‌اند. اين نظرسنجي به صورت سرشماري انجام شد. بررسي نتايج اين كار مي‌تواند تصويري از نگاه به مطبوعات به ما بدهد
مثلا اينكه نام كدام روزنامه‌ها در ميان اين جامعه آماري بيشتر تكرار شده است. در بررسي صورت گرفته ۱۰ شاخص براي ارزيابي مورد پرسش قرار گرفته است. اين ۱۰ شاخص شامل «صحت و دقت خبر»، «سرعت ارسال خبر»، «بي‌طرفي در ارايه خبر»، «ويراستاري خبر»، «انعكاس ديدگاه‌هاي مختلف»، «استقلال خبري»، «تحليل دقيق و علمي» و «دسترسي به منابع دست اول» مي‌شود.
گرچه روزنامه اعتماد و ۴ روزنامه بخش خصوصي در بيست و سومين نمايشگاه مطبوعات در تهران غرفه و حضور ملموس نداشتند ولي نام‌شان در پاسخ اين ۲۵۳ نفر بوده است.
در ميان جواب‌هاي پاسخ‌دهندگان به اين نظرسنجي نام اين روزنامه‌ها را مي‌توان يافت؛ به عبارت ديگر اين روزنامه‌ها مورد توجه و مطالعه پاسخ‌دهندگان بوده اند.