تعليق روند امنيتي‌سازي
كوروش احمدي
شواهد، ازجمله واكنش ترامپ به آزمايش موشكي دو روز قبل كره‌شمالي، حاكي از آن است كه روند معكوس شدن امنيتي‌سازي كره‌شمالي كه در آستانه مذاكرات سران دو كشور در ژوئن گذشته آغاز شده بود، هنوز ادامه دارد. ترامپ طي توييتي در واكنش به اين آزمايش موشكي نوشت: كيم مي‌داند كه «من با او هستم و نمي‌خواهد قول‌هايي را كه به من داده، بشكند. معامله انجام خواهد شد.» روند امنيتي‌سازي يكي از ابزارهايي است كه امريكا طي چند دهه گذشته براي اعمال فشار بر رقباي خود به كار برده است. در اين روند امريكا به عنوان عامل امنيتي‌ساز مي‌كوشد تا با تاكيد بر تهديدي ادعايي از جانب كشوري كه منشا يك تهديد امنيتي عمده معرفي مي‌شود، بازيگران مختلف در جامعه بين‌المللي را جهت مقابله با اين تهديد ادعايي و عامل آن بسيج كند. طي چند دهه گذشته، كره‌شمالي يكي از كشورهاي هدف در روند امنيتي‌سازي بوده و امريكا و متحدانش به درجات متفاوت كوشيده‌اند تا اين كشور را به عنوان تهديدي امنيتي براي جامعه بين‌المللي معرفي كنند. اين روند با افزايش تقابل بين كره‌شمالي و امريكا در پي آزمايشهاي اتمي در 2013 و بمب هيدروژني در ژانويه 2016 و آزمايش موشك‌هاي قاره‌پيما با برد 5500 كيلومتر در جولاي 2017 توسط كره‌شمالي اوج گرفت. در پي اين آزمايشهاي موشكي كه قلمرو امريكا را تهديد مي‌كرد، ترامپ در آگوست 2017 كره‌شمالي را به «آتش و خشمي كه جهان تاكنون به خود نديده» تهديد كرد و در پاييز همان سال رهبر آن را «مرد موشكي» خواند. در چنين شرايطي، اعلام موافقت ترامپ در مارس 2018 با پيشنهاد كيم براي ملاقات رو در رو ضمن اينكه بسيار غيرمنتظره بود، به ناگاه جو بسيار متشنج بين دو كشور را به سوي آرامش برد. نفس موافقت ترامپ با اين ملاقات گوياي نحوه برخورد دفعتي و شخصي او با سياست خارجي به‌شمار رفت.
مشخص بود كه ترامپ قبل از اعلام موافقت با اين ملاقات، با مشاوران خود مشورت نكرده بود. تيلرسون، وزير خارجه وقت، چند ساعت قبل از اعلام اين خبر در اتيوپي گفته بود كه «راهي طولاني تا مذاكره مستقيم با كره‌شمالي باقي است.» وي كمي بعد در سفر به جيبوتي به صراحت گفت كه «اين تصميمي است كه رييس‌جمهور خود گرفته است.» صرف توافق ترامپ با اين ملاقات پيروزي بزرگي براي كره‌شمالي بود كه مي‌خواست كشورش را از انزوا خارج و هم‌سطح با امريكا در داخل و خارج معرفي كند. ملاقات در چنين سطحي از دهه 1990 يكي از خواسته‌هاي كره‌شمالي بود. اينكه ترامپ امتيازي را كه فرض مي‌شد ممكن است در آخر كار بدهد، اول كار داد، موجب تعجب شد. خاصه آنكه كيم علنا و مستقيما خود را به چيزي متعهد نكرده بود.
در اين روند، كره‌شمالي به‌علاوه نسبت به تعليق آزمايشهاي هسته‌اي و موشكي، آزادي سه زنداني كره‌اي-امريكايي و نهايتا انهدام يكي از مراكز آزمايشهاي هسته‌اي اقدام كرد و همه اينها را بدون اينكه درخواست امتياز متقابلي از امريكا داشته باشد، انجام داد.
از اين مرحله به بعد، روابط دوستانه و گرمي بين كيم و ترامپ شكل گرفت. در يك مرحله كه برنامه ملاقات در سنگاپور لغو شد، ترامپ طي نامه‌اي احترام‌آميز به كيم در اين مورد كه توسط كاخ سفيد منتشر شد، ابراز تاسف شديد كرد. وي لغو اين نشست را «يك فرصت از دست رفته» و «يك لحظه واقعا غمبار در تاريخ»، توصيف كرد. او در اين نامه كيم را «عاليجناب» و با اسم و عنوان رسمي‌اش مورد خطاب قرار داد و از كره‌شمالي نيز با اسم رسمي آن كشور ياد كرد؛ دو بار از كيم به خاطر آزادي «گروگان‌ها» تشكر كرد و در خاتمه خطاب به او نوشت: «اگر نظرتان در مورد برگزاري نشست تغيير كرد، در تلفن زدن يا نامه نوشتن ترديد نكنيد.» كره‌شمالي نيز در يك واكنش شديدا مصالحه‌جويانه تصميم ترامپ را «غيرمنتظره و تاسفبار» خواند و از آمادگي براي ملاقات با ترامپ «به هر شكل و در هر تاريخي» سخن گفت. در پي رفع موانع، ملاقات سران در ژوئن 2018 در سنگاپور انجام شد. اعلام غيرمنتظره تعليق رزمايش‌هاي نظامي بين امريكا و كره‌شمالي در يك مصاحبه در سنگاپور يكي از تحولات مهم اين دور از مذاكرات بود.
باوجود شكست نشست هانوي بين كيم و ترامپ در فوريه 2019، ترامپ به برخورد محترمانه با كيم ادامه داد و رزمايش‌هاي نظامي امريكا و كره‌جنوبي را همچنان معلق نگه داشت. وي در اين فاصله همواره اظهار اميدواري كرده كه مذاكرات از سرگرفته شود. حتي در اقدامي عجيب، بعد از اعلام مجموعه تحريم‌هاي جديدي عليه كره‌شمالي توسط وزارت خزانه‌داري امريكا در 22 مارس 2019، ترامپ طي توييتي اعلام كرد، دستور توقف اين تحريم‌هاي جديد را داده است. همزمان طي اين مدت هدف كيم اين بوده كه تندروهاي دولت ترامپ مانند پمپئو و بولتون را دور بزند و مستقيما با ترامپ در تماس باشد. دو هفته قبل، يك مقام وزارت خارجه كره‌شمالي طي بيانيه‌اي پمپئو را «غيرمسوول» خواند و درخواست حذف او از روند مذاكرات شد. كيم اميدوار است با استفاده از خودشيفتگي ترامپ و علاقه او به ثبت هر توفيقي تنها به اسم خودش بتواند معكوس شدن روند امنيتي‌سازي كشورش را تداوم ببخشد.