مليحه خورده‌پا
طي روزهاي گذشته بازار ارز اگرچه در برخي ساعات روز، نوساناتي را تجربه كرده است اما به طور كلي روندي باثبات را در پيش گرفته كه در نهايت، دامنه مشخصي از نوسان را در صرافي‌هاي بانكي و بازار آزاد رقم زده است. آن‌گونه كه فعالان بازار ارز مي‌گويند، حداقل در كوتاه‌مدت و ميان‌مدت، نمي‌توان با شرايط كنوني سياسي و اقتصادي كشور، جهش نرخ ارز را متصور بود و همين امر سبب مي‌شود تا سناريوهاي خريد ارز براي سرمايه‌گذاري، با ريسك بالاتري مواجه باشد. اينها در حالي است كه روز گذشته برخي خبرگزاري‌ها از تشكيل صف‌هاي فروش براي دلار خبر داده‌اند؛ موضوع ديگري كه احتمال كاهش نرخ ارز را تقويت مي‌كند.
بازار كم‌عمق
اما به واقع نوسانات بازار دلار كه گاهي از ابراز نظر رييس‌جمهوري امريكا تاثير مي‌پذيرد و گاهي بازار به سخنان يك سياستمدار داخلي واكنش نشان مي‌دهد و گاهي نيز رسيدن اين بازار در ايام پيك مسافرت‌هاي خارجي تحت تاثير دو مولفه اقتصادي عرضه و تقاضا قرار مي‌گيرد و البته گاهي اوقات نيز پاي جمشيد بسم‌الله‌هايي در ميان است تا قيمت دلار آمپر چسبانده و عده‌اي سودهاي كلان بادآورده را به جيب زده و عموم مردم كشور كه در دهك‌هاي پايين قرار دارند تاوان آن را با گراني افسارگسيخته كالا پس بدهند، همه اينها نشاني بر اثرپذيري اين بازار از مناسبات خارجي و نشانه‌اي از كم‌عمق بودن اين بازار است.
دام بازار ارز
تاثير‌پذيري قيمت كالاها حتي اقلام توليد داخل، عدم توازن ميان دخل و خرج مردم و محاسبه سودهاي وسوسه‌آور عده‌اي دلال در بازار دلار شايد بسياري از مردم را كه آگاهي دقيقي از چم و خم اين بازار ندارند به اين صرافت انداخته باشد كه سرمايه اندك و محدود خود را صرف خريد و فروش دلار كنند و همين بي‌اطلاعي در روزها و هفته‌هاي اخير كه روند قيمت دلار در بازار كاهشي بوده و نرخ دلار از حدود 14 هزار تومان به كانال 12 هزار تومان نزديك شده، آنها را به دردسر انداخته باشد و به جاي سودهاي كلان بادآورده زيان‌هاي بزرگ را نصيب سرمايه‌هاي كوچك كرده باشد.
با توجه به اينكه اقتصاد خرد و كلان ايران متاثر از مولفه‌هاي سياسي است و سفته‌بازي در برخي بازارها بيداد مي‌كند شايد مهم‌ترين سوال اين باشد كه آيا روند كاهش قيمت دلار ادامه‌دار خواهد بود؟ آيا بازار دلار براي سرمايه‌گذاري به اندازه كافي امن و مطمئن است؟ تداوم روند كاهش دلار تا كجا بايد ادامه داشته باشد؟ آيا افت قيمت دلار مي‌تواند شاخص مثبتي براي بخش‌هاي مختلف اقتصادي قلمداد شود يا خير؟
كاهش و افزايش هيجاني نرخ دلار
عضو كنفدراسيون صنعت ايران بر اين باور است كه كاهش قيمت دلار همچنان ادامه پيدا كرده و نرخ دلار به 10 هزار تومان نيز خواهد رسيد. ابوالحسن خليلي در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد: بازار دلار در ايران بدون ترديد بازاري هيجاني است و همين امر موجب شده تا هر نوع تغيير قيمت متاثر از رفتارهاي اقتصادي هيجاني باشد.
اين فعال اقتصادي ادامه مي‌دهد: بررسي وضعيت نوسانات نرخ ارز در بازار ايران به خوبي بيانگر اين واقعيت است كه گاهي نوسانات در اين بازار بدون هيچ منطقي و براساس يك شايعه قرار گرفته و گاهي اين بازار تحت‌تاثير تحليل‌هايي از يك رويداد بين‌المللي آرامش خود را از دست داده است.
عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني كرمانشاه با اشاره به نزديك شدن قيمت دلار به كانال 12 هزار توماني اظهار مي‌كند: در شرايط فعلي كاهش قيمت دلار هم هيجاني است زيرا سرمايه‌گذاران غيرحرفه‌اي به دليل ترس از ضرر و زيان‌هاي كلان اقدام به عرضه دلارهاي خود در بازار كرده‌اند و همين امر به ارزان شدن دلار كمك كرده است.
عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني تاكيد مي‌كند: بررسي هيجانات بازار دلار نشان مي‌دهد كه در چهار ماهه اخير قيمت دلار در ايران رشد 3 درصدي را تجربه كرده و اكنون روند كاهش اين ميزان از افزايش قيمت دلار آغاز شده است. حال براي اينكه بتوانيم بگوييم آيا فرآيند ارزان شدن نرخ دلار همچنان ادامه دارد يا خير، بايد دو هفته منتظر ماند و ديد آيا پس از تخليه افزايش 3 درصدي از نرخ دلار باز هم روند ارزان شدن نرخ دلار ادامه دارد يا خير.
خليلي بر اين باور است كه قيمت واقعي دلار در بازار ايران با توجه به تمامي مولفه‌هاي اقتصادي بايد 10 هزار تومان باشد؛ البته مشروط به اينكه ارز مورد نياز توليدكنندگان و صنعتگران با قيمت سامانه نيما تامين شده و در اختيار آنها قرار بگيرد.
عضو كنفدراسيون صنعت درباره تاثير كاهش قيمت دلار در توليد و صادرات كشور مي‌گويد: كاهش قيمت دلار با تامين ارز نيمايي براي واحدهاي توليدي به نفع اين بخش از اقتصاد است اما كاهش شديد و يك‌باره نرخ دلار مي‌تواند به واحدهاي توليدي كه صادرات صنعتي دارند شوك بزرگي وارد كند بنابراين بايد از اين بخش اقتصادي مراقبت وي‍ژه‌اي به عمل آورد.
نرخ دلار بايد به 7تا 8 هزار تومان برسد
وزير بازرگاني دولت ششم تحليل خود را از قيمت دلار با استناد به سخنان رييس‌جمهوري مطرح كرده و مي‌گويد: روحاني و ساير اركان دولت در سخنراني‌هاي رسمي اعلام كرده‌اند كه قيمت واقعي دلار در اقتصاد ايران بايد 7 تا8 هزار تومان باشد.
يحيي آل اسحاق در گفت‌وگو با «اعتماد» اظهار مي‌كند: قيمت ارز از نظر رييس‌جمهور و كارشناسان اقتصادي دولت بيش از اين ارقام نيست بنابراين طبق تحليل رسمي دولت نرخ دلار بايد به 7 تا 8 هزار تومان برسد.
رييس سابق اتاق بازرگاني تهران با اشاره به فاصله قيمت ارز در بازار آزاد با آنچه به شكل واقعي از سوي مسوولان اعلام شده است، تصريح مي‌كند: اگر شرايط اقتصاد كشور عادي بوده و انحصاري در عرضه و تقاضا نباشد بدون شك قيمت واقعي دلار در اقتصاد تعيين مي‌شود. او ادامه مي‌دهد: متاسفانه به دليل وجود انحصار در بازار عرضه و تقاضاي دلار نرخ واقعي دلار در اقتصاد تعيين نمي‌شود.
وزير بازرگاني دولت ششم درباره تاثير نوسانات كاهش و افزايش قيمت دلار بر كلان اقتصاد كشور اظهار مي‌كند: تاثير‌پذيري هر يك از حوزه‌هاي اقتصادي (توليد، صادرات، واردات و مصرف‌كنندگان) از نوسانات مثبت و منفي قيمت دلار متفاوت است بنابراين براي عبور از اين شرايط چندوجهي اقتصادي بايد نقطه تعادلي در نرخ دلار پيدا كرد.
بدون ترديد قيمت دلار در اقتصاد خرد و كلان ايران تاثيرات متفاوتي دارد اما مهم‌ترين نكته از اين بازار وسوسه‌انگيز و جذاب براي عموم مردم اين است كه بدون اطلاع از شرايط خريد و فروش دلار به اين بازار ورود پيدا نكرده تا نوسانات منفي دلار سرمايه‌هاي خرد آنها را از بين نبرد. براي تبعات نوسانات قيمت دلار در كلان اقتصاد نيز نيازمند تمهيدات جدي‌تري از سوي دولت هستيم تا فرصت‌هاي خوب توليدي و صادراتي با اين نوسانات از بين نرود.
ابوالحسن خليلي: كاهش قيمت دلار همچنان ادامه پيدا كرده و نرخ دلار به 10 هزار تومان نيز خواهد رسيد.
يحيي آل اسحاق:قيمت ارز از نظر رييس‌جمهور و كارشناسان اقتصادي دولت بيش از اين ارقام نيست بنابراين طبق تحليل رسمي دولت نرخ دلار بايد به 7 تا 8 هزار تومان برسد.