ثبت جهاني دره‌هاي خرم‌آباد
محمدجواد حق‌شناس
گامي بزرگ در مسير انسجام ملي و توسعه پايدار
جشن ثبت جهاني دره‌هاي خرم‌آباد، تنها يك آيين فرهنگي يا رويداد گردشگري نيست؛ بلكه نمادي از بازشناسي هويت تاريخي ايران و فرصتي براي بازتعريف انسجام ملي در شرايط امروز جامعه ماست. آنچه در باغ گلستان قلعه فلك‌الافلاك رقم خورد، پيوندي ميان ميراث كهن و آينده‌اي بود كه بايد با وفاق، همدلي و همبستگي ملي ساخته شود. سخنان صالحي‌اميري، وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي در اين آيين، فراتر از بيان ارزش‌هاي تاريخي لرستان، حامل پيامي بنيادين بود: ميراث فرهنگي صرفا يادگار گذشته نيست، بلكه سرمايه‌اي براي ساخت امروز و فرداي ايران است. هنگامي كه قدمت دره‌هاي خرم‌آباد به 63 هزار سال بازمي‌گردد، ما با بخشي از تاريخ زيست بشر مواجهيم؛ حقيقتي كه غرور ملي را برمي‌انگيزد و بنياني تازه براي انسجام اجتماعي فراهم مي‌كند. ثبت جهاني يك اثر، در ذات خود اقدامي فرهنگي است، اما پيامدهاي اجتماعي و سياسي گسترده‌اي دارد. اين رويداد، مردم لرستان را به عنوان پاسداران يكي از كهن‌ترين ميراث‌هاي انساني، در متن هويت ملي ايران قرار داد و يادآور شد كه هر گوشه از اين سرزمين، بخشي از پيكره ايران است. همان‌گونه كه وزير ميراث‌فرهنگ ي تأكيد كرد، از خرم‌آباد و فلك‌الافلاك تا پل كشكان، مسجد جامع بروجرد و درياچه گهر، همه و همه شناسنامه ايران فرهنگي‌اند. چنين اقداماتي مي‌توانند نقش كليدي در تقويت همبستگي ايفا كنند. در روزگاري كه جامعه بيش از هر زمان نيازمند اعتماد و انسجام است، جشن‌هاي مردمي از اين دست، اميد اجتماعي را تقويت مي‌كنند و بستر گفت‌وگوي مشترك ملت و دولت را فراهم مي‌سازند. هنگامي كه دولت با صراحت از كمبودها و مشكلات سخن مي‌گويد و همزمان از مردم عذرخواهي مي‌كند و در سوي ديگر، ميراث فرهنگي به عنوان پشتوانه هويتي ملت معرفي مي‌شود، زمينه‌اي واقعي براي شكل‌گيري وفاق و پايداري اجتماعي به وجود مي‌آيد.
ثبت جهاني دره‌هاي خرم‌آباد يادآور اين حقيقت است كه انسجام ملي تنها با سياست و اقتصاد ساخته نمي‌شود؛ بلكه نيازمند بازآفريني هويت فرهنگي و تقويت پيوندهاي تاريخي ملت با سرزمين است. اين ميراث كهن، سرمايه‌اي است براي توسعه پايدار، چرا كه مي‌تواند با جذب گردشگر، تقويت اقتصاد محلي و ايجاد اشتغال، به زندگي امروز مردم رونق ببخشد. امروز لرستان نه فقط بخشي از ايران، بلكه به تاييد و گواهي يونسكو نقطه كانوني ايران فرهنگي با سابقه زيست مستمر و پايدار انسان هوشمند از ۶۰ هزار سال پيش تا به امروز است. آيينه‌اي كه اگر درست صيقل يابد، بازتاب آن وحدت، همدلي، همبستگي و پايداري جمعي ايرانيان خواهد بود؛ همان سرمايه‌اي كه ايران براي عبور از چالش‌هاي پيش‌رو بيش از هر زمان بدان نياز دارد.