طبق بررسي «اعتماد» از آمار پزشكي قانوني؛ طي ۶ ماه نخست امسال ۳۰۹ هزار و ۸۱۱ نفر به دليل نزاع به پزشكي قانوني مراجعه كردهاند
درگيري منجر به قتل در شرق تهران
گروه حوادث
جسد پيچيده شده مردي در ملحفه پاي ماموران پليس را به يكي از بيمارستانهاي تهران باز ميكند. در بررسيهاي اوليه، آثار جراحت در پشت سر و ناحيه گوش چپ، در قفسه سينه سمت چپ و همچنين آثار جراحات دفاعي در انگشتان هر دو دست مقتول مشهود ميشود. بررسيهاي بيشتر ماموران نشان ميدهد كه مقتول به همراه دوست خود در خيابان اقدام به ايجاد مزاحمت براي دو زن كردهاند كه در پي حضور نامزد يكي از آنها، درگيري لفظي به نزاع فيزيكي منجر شده است. در جريان اين درگيري، افراد ديگري از دوستان آنها از راه رسيدهاند و هر سه نفر با استفاده از چاقو ضرباتي به مقتول و همراهش وارد و سپس دو نفر از متهمان فرار كردهاند، اما در نهايت توسط پليس دستگير شدهاند... .
درگيري لفظي به نزاع و نزاع به قتل منجر شده است
بيست و چهارم آذر ماه جاري، «مرتضي نثاري»، معاون مبارزه با جرايم جنايي پليس آگاهي تهران بزرگ از رسيدگي به يك پرونده درگيري منجر به قتل در محدوده شرق تهران خبر داده و گفته است: «بامداد روز سوم مهرماه ۱۴۰۴، در پي اعلام مركز فوريتهاي پليسي 110، وقوع يك فقره درگيري منجر به قتل و انتقال جسد به بيمارستان الغدير به اكيپ بررسي صحنه قتل اداره دهم پليس آگاهي تهران بزرگ گزارش شد. بلافاصله تيم بررسي صحنه جرم به همراه كارشناسان مركز تشخيص هويت در سردخانه بيمارستان حضور يافتند كه جسد مردي به هويت معلوم، ۲۵ ساله، مجرد، پيچيده شده در ملحفه بيمارستاني مشاهده شد. در بررسيهاي اوليه، آثار يك جراحت در پشت سر و ناحيه گوش چپ، يك جراحت در قفسه سينه سمت چپ و همچنين آثار جراحات دفاعي در انگشتان هر دو دست مقتول مشهود بود.» نثاري در ادامه اظهار كرده است: «بررسيهاي ميداني اوليه نشان داد كه حدود ساعت ۱۲ و ۳۰ دقيقه بامداد، مقتول به همراه دوست خود به هويت رامين در محدوده خيابان شميراننو اقدام به ايجاد مزاحمت براي دو نفر خانم كردهاند كه در پي حضور نامزد يكي از آنها به هويت جمشيد، درگيري لفظي به نزاع فيزيكي منجر شده است. در جريان اين درگيري، افراد ديگري از دوستان جمشيد به نامهاي فرهاد و حامد از راه رسيده و هر سه نفر با استفاده از چاقو ضرباتي به مقتول و همراهش وارد ميكنند و سپس دو نفر از متهمان از محل متواري ميشوند. پس از انجام اقدامات اوليه و بنا به دستور بازپرس جنايي، جسد مقتول جهت تعيين دقيق علت فوت به پزشكي قانوني منتقل شد. همچنين در ادامه بلافاصله طي يك عمليات ضربتي، چهار نفر از مرتبطان پرونده شامل دو خانم و دو نفر از طرفين درگيري شناسايي و دستگير شدند كه در تحقيقات اوليه ضمن اقرار به شركت در نزاع، عنوان داشتند درگيري با استفاده از سلاح سرد رخ داده است. متهمان دستگير شده پس از تكميل تحقيقات به اتهام مشاركت در نزاع دستهجمعي منجر به قتل با قرار تامين مناسب تحت نظر قرار گرفتند. همچنين در ادامه رسيدگي به پرونده، كارآگاهان پليس آگاهي با انجام اقدامات گسترده اطلاعاتي شبانهروزي، سرانجام با شناسايي مخفيگاه متهمان متواري در محدوده بازار تهران و طي يك عمليات ضربتي و غافلگيرانه هر دو متهم اصلي پرونده به نامهاي فرهاد و حامد دستگير و جهت ادامه تحقيقات به پليس آگاهي تهران بزرگ منتقل شدند.»
مرتضي نثاري، معاون مبارزه با جرايم جنايي پليس آگاهي تهران بزرگ همچنين با اشاره به پيامدهاي سنگين نزاعهاي خياباني منجر به درگيريهاي مرگبار، به شهروندان توصيه كرده است: «هرگونه ايجاد مزاحمت، درگيري لفظي يا نزاع خياباني ميتواند در كوتاهترين زمان به خشونت شديد و حوادث جبرانناپذير منجر شود، از اينرو شهروندان بايد از هرگونه رفتار تحريكآميز در معابر عمومي خودداري كنند. در صورت بروز اختلاف يا مشاجره، محل را ترك كرده و موضوع را از طريق تماس با مركز فوريتهاي پليسي ۱۱۰ گزارش دهند و از ورود شخصي به نزاع پرهيز كنند. حمل و استفاده از سلاح سرد ازجمله چاقو و ساير سلاحهاي سرد نهتنها جرم محسوب ميشود، بلكه عامل اصلي تشديد نزاعها و افزايش تلفات جاني است. خانوادهها لازم است نظارت بيشتري بر رفتار اجتماعي و رفتوآمد جوانان داشته باشند و آنان را نسبت به عواقب قانوني و كيفري شركت در نزاعهاي خياباني آگاه كنند. افرادي كه به عنوان شاهد يا مطلع در صحنههاي درگيري حضور دارند، همكاري سريع و صادقانه با پليس را در اولويت قرار دهند تا از فرار عاملان جرم جلوگيري شود. پيشگيري، همكاري شهروندان و اعتماد به پليس، مهمترين عوامل كاهش نزاعهاي مرگبار و تامين امنيت عمومي است.»
بيشترين آمار نزاع در 6 ماهه نخست امسال مربوط به تهران است
نزاع و درگيري در يك جامعه معمولا نتيجه تركيبي از عوامل فردي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي است، نه يك علت واحد. ازجمله اين عوامل فشارهاي اقتصادي مثل بيكاري و فقر، نابرابري شديد درآمد، احساس بيعدالتي و محروميت است؛ اين فشارها سطح استرس و خشم اجتماعي را بالا ميبرد و آستانه تحمل افراد را پايين ميآورد. ضعف آموزش و مهارتهاي ارتباطي؛ ناتواني در حل مساله و كنترل خشم، نداشتن مهارت گفتوگو و مذاكره، ياد نگرفتن روشهاي مسالمتآميز حل اختلاف. در اين شرايط افراد سريعتر به خشونت كلامي يا فيزيكي متوسل ميشوند. مشكلات فرهنگي و هنجاري؛ عادي شدن پرخاشگري در خانواده يا جامعه، ارزشگذاري بر قدرتنمايي و زور، الگوگيري از رفتارهاي خشن در جامعه يا اطرافيان. خلأهاي قانوني و بيعدالتي؛ اجراي ناعادلانه يا ضعيف قانون، نبود اعتماد به نهادهاي قضايي و احساس اينكه حق فقط با زور گرفته ميشود. فشارهاي رواني و اجتماعي؛ افسردگي، اضطراب و خشم فروخورده، نبود حمايت اجتماعي و احساس بيقدرتي يا ناديده گرفته شدن. مشكلات خانوادگي؛ خشونت در خانواده، تربيت همراه با تنبيه و تحقير و نبود الگوي سالم حل اختلاف؛ تصميمي، اين موارد باعث ميشود نزاع و درگيري به يك واكنش رايج تبديل شود و نه يك رفتار استثنايي. با اين حال گاهي نزاع منجر به وقوع قتل ميشود و معمولا حاصل چند عامل همزمان است كه كنترل فرد از بين ميرود. طبق بررسيهاي «اعتماد»؛ يكي از مهمترين عوامل، خشم شديد و از دست رفتن كنترل در اوج عصبانيت است؛ در اين شرايط بخش منطقي مغز ضعيف و تصميمها لحظهاي و تكانشي ميشود. فرد قصد قتل ندارد، اما توان توقف خودش را نيز از دست ميدهد. يكي ديگر از اين عوامل وجود سلاح يا ابزار خطرناك است؛ نزاع بدون استفاده از سلاح خيلي كمتر به قتل ميانجامد، اما با چاقو، اسلحه، چوب، قمه، سنگ بزرگ و... احتمال مرگ چند برابر ميشود، حتي با يك ضربه ناخواسته. يكي ديگر از عوامل مصرف الكل يا موادمخدر است كه تحمل را كم ميكند و پرخاشگري را بالا ميبرد. بخش بزرگي از قتلها در دنيا در حالت مستي يا مصرف مواد رخ داده است. يكي ديگر از عوامل احساس تحقير يا تهديد حيثيتي است؛ وقتي فرد احساس كند كه به او توهين شده به خاطر ضعف فرهنگي و تربيتي عقبنشيني را برابر با ضعف دانسته و نزاع از دعوا به انتقام يا حذف طرف مقابل ميرسد. يكي ديگر از اين عوامل سابقه خشونت يا مشكلات رواني است؛ اختلال كنترل خشم، شخصيت ضد اجتماعي و تجربه خشونت در كودكي آستانه خشونت را پايينتر ميآورد. يكي ديگر از اين عوامل فرهنگ حل اختلاف با زور است؛ در بعضي فضاها قانون كارآمد نيست، ميانجيگري وجود ندارد و حق با قويتر است، باعث ميشود كه نزاعها سريعتر از حد معمول خشن شوند. همچنين يكي ديگر از اين عوامل تشديد تدريجي نزاع است؛ در اكثر مواقع قتل نتيجه دعواي قبلي، كينه قديمي و تهديدهاي تكرارشونده است، نه يك اتفاق كاملا ناگهاني. اين درحالي است كه كنترل خشم يكي از مهارتهاي ارتباطي است. با استناد به آمار رسمي منتشر شده ازسوي مراجع ذيربط مشخص شده كه آمار نزاع و درگيري طي سالهاي اخير سير صعودي داشته است. بر اساس آمار پزشكي قانوني در 6 ماهه نخست امسال ۳۰۹ هزار و ۸۱۱ نفر به دليل نزاع به پزشكي قانوني مراجعه كردهاند كه از اين تعداد ۱۰۶ هزار و ۴۷۰ نفر زن و ۲۰۳ هزار و ۳۴۱ نفر مرد بودهاند. بيشترين آمار نيز مربوط به شهرهاي تهران (۵۴ هزار و ۴۸۳ نفر)، خراسانرضوي (۲۸ هزار و ۴۷۰ نفر) و آذربايجانشرقي (۲۱ هزار و ۹۲۴ نفر) بوده است. در سال ۱۴۰۳ «اميدرضا كارگربيده»، سرپرست اداره كل پزشكي قانوني استان تهران در مورد بيشترين آمار نزاع اعلام كرده است: «نرخ دعوا در استان تهران، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲/۵۲درصد افزايش داشته است.»