وزراي خارجه ايران، تركيه و قطر در نشست دوحه از سياست‌هاي عربستان انتقاد كردند
همنوايي سه‌جانبه
ظريف: بعضي كشورها به جنايت بدون مجازات عادت كرده‌اند
شهاب شهسواري
يك هفته بعد از اجلاس سران كشورهاي عضو سازمان همكاري‌هاي خليج فارس كه با حضور رهبران كشورهاي تحريم‌كننده قطر در رياض و بدون حضور امير قطر برگزار شد، دوحه ميزبان يك اجلاس بين‌المللي با حضور وزراي خارجه و رهبران كشورهاي منطقه است. هجدهمين نشست دو‌روزه انجمن گفت‌وگوي دوحه، با سخنراني امير قطر و با حضور وزراي خارجه جمهوري اسلامي ايران، تركيه، عمان، روماني و ژاپن، دبيركل سازمان ملل متحد و رهبران تعدادي از كشورهاي آفريقايي آغاز شد. اين نشست بين‌المللي با هدف گفت‌وگو ميان مقامات كشورهاي جهان و نهادهاي بين‌المللي از سال 2000 ميلادي به صورت سالانه در دوحه قطر برگزار مي‌شود. شعار محوري نشست امسال «سياستگذاري در دنياي درهم‌تنيده» است. در سخنراني‌ها و پنل‌هاي روز اول اين نشست، مساله رابطه قطر با چهار كشور عربي محاصره‌كننده اين كشور، آينده شوراي همكاري خليج فارس و نقش ايران در حل و فصل منازعات منطقه‌اي، از جمله موضوعاتي بود كه از سوي شركت‌كنندگان و سخنرانان مطرح مي‌شود. حضور وزراي خارجه ايران و تركيه به عنوان متحدان قطر در بحران اخير كشورهاي حاشيه خليج فارس و انتقاد مقامات سه كشور از سياست‌هاي عربستان سعودي در تنش‌آفريني منطقه‌اي، از جمله اصلي‌ترين رويدادهاي اين نشست در روز اول بود.
ساعت هفت و نيم، هتل پالاس نيويورك
محمدجواد ظريف، وزيرخارجه جمهوري اسلامي ايران در نشست انجمن گفت‌وگوي دوحه، در پاسخ به سوالي در مورد ادعاي تقاضاهاي مكرر دولت ترامپ براي ديدار با رييس‌جمهور اسلامي ايران گفت: «آنها هر چقدر مي‌خواهند مي‌توانند تكذيب كنند، اما درست همزمان با سخنراني رييس‌جمهور امريكا كه بدترين سخنراني ايران‌ستيزانه را در مجمع عمومي سازمان ملل ارايه مي‌داد، مقامات دولت امريكا چندين بار تلفني با ما تماس گرفتند و درخواست ملاقات كردند، ملاقات در ساعت 7:30 در هتل پالاس نيويورك، اگر مي‌خواهيد جزييات بيشتري هم مي‌توانم از درخواست آنها بگويم.» محمدجواد ظريف كه در روز اول نشست بين‌المللي انجمن گفت‌وگوي دوحه، در پنلي با اجراي روزنامه‌نگار و پژوهشگر امريكايي، رابين رايت صحبت مي‌كرد، در پاسخ به سوالات او در مورد ادعاهاي واشنگتن در مورد وضعيت حقوق بشر در ايران تاكيد كرد: «هيچ كشوري نمي‌تواند ادعا كند كه حقوق بشر را بي‌نقص و اشتباه اجرا مي‌كند، ما هم ممكن است اشتباهاتي داشته‌باشيم، اما امريكا درموقعيت اخلاقي نيست كه در اين مورد به كسي نصيحت بكند.» او با اشاره به صحبت‌هاي ليندسي گراهام سناتور جمهوري‌خواه امريكايي كه به تازگي گفته‌بود اگر حمايت امريكا نبود، در عرض يك هفته مردم عربستان مجبور بودند به زبان فارسي حرف بزنند گفت: «چرا كسي نمي‌تواند ادعا كند اگر امريكا نبود، مردم ايران مجبور بودند در عرض يك هفته عربي صحبت كنند؟ چون اتكاي ما به مردم‌مان است. امكان ندارد ما همزمان حقوق مردم‌مان را نقض كنيم و بدون اتكا به هيچ كشور خارجي، بدون چتر امنيتي هيچ قدرت خارجي بتوانيم تا اين حد در برابر فشارها دوام بياوريم، هشت سال در برابر تجاوز نظامي عراق، 40 سال در برابر فشارهاي امريكا.» محمد جواد ظريف در انتقاد از رفتارهاي برخي كشورهاي منطقه گفت: «برخي كشورهاي منطقه عادت كرده‌اند جنايت كنند و از مجازات فرار كنند.» وي همچنين تاكيد كرد ايران آماده است تا از نفوذ خود براي صلح در يمن استفاده كند. ظريف در مورد وضعيت ايران بعد از تحريم‌هاي امريكا تاكيد كرد: «مشخص است كه ما بر اثر تحريم‌هاي امريكا تحت فشار هستيم، اما مي‌توانم به شما اطمينان دهم‌چنين فشارهايي باعث تغيير سياست‌هاي ما نمي‌شود. اگر يك هنر باشد كه ما ايراني‌ها آن را بدون نقص آموخته‌ايم و حاضريم با دريافت هزينه به ديگران آموزش بدهيم، هنر دور زدن تحريم‌هاست.» وي در پاسخ به سوالي در مورد 12 شرطي كه امريكا براي گفت‌وگو با ايران تعيين كرده است تاكيد كرد: «قطعا ما شروط كسي كه قطعنامه شوراي امنيت را كه خودش براي تصويب آن تلاش كرده نقض مي‌كند و 12 شرط براي گفت‌وگو مي‌گذارد، نمي‌پذيريم.»
آماده گفت‌وگو با كشورهاي محاصره‌كننده هستيم
تميم بن حمد آل ثاني امير قطر صبح شنبه در سخنراني افتتاحيه نشست انجمن گفت‌وگوي دوحه (Doha Forum 2018) گفت كه سركوبگري، استبداد و نقض حقوق بشر به تهديدي براي بشريت تبديل شده است. به گزارش العالم به نقل از الجزيره وي افزود كه منازعات فراگير تمام جهان را فراگرفته و رژيم‌هايي را به وجود آورده كه حقوق بشر را به رسميت نمي‌شناسند. امير قطر همچنين اظهار داشت كه در منطقه غرب آسيا چالش‌هاي زيادي وجود دارد كه مهم‌ترين آن قضيه فلسطين است. آل ثاني اظهار داشت كه موضع دوحه در خصوص حل بحران به وجود آمده در روابط با چهار كشور عربي تغيير نكرده و ما همچنان بر گفت‌وگو و عدم مداخله در امور داخلي كشورها تأكيد داريم. وي اشاره كرد كه گفت‌وگو تنها راه پايان دادن به شكاف بين طرف‌هاست هر چند كه اختلافات زياد باشد. مولود چاوش‌اوغلو وزير خارجه تركيه نيز كه همراه با وزير اقتصاد اين كشور در نشست دوحه شركت كرده است، در ديدار با مقام‌هاي قطر ضمن انتقاد از محاصره‌كنندگان قطر تاكيد كرد: «اين بحران يك بحران ساختگي و غيرقابل قبول است.» چاوش‌اوغلو، همچنين تاكيد كرد كشورش قصد ندارد تحقيقات در مورد قتل جمال خاشقجي را كنار بگذارد.
محمد بن عبدالرحمان آل‌ثاني، وزير خارجه قطر هم در سخناني در اين اجلاس تاكيد كرد كشورش همچنان به نفوذ قدرت‌هاي منطقه‌اي همچون كويت براي حل و فصل بحران ديپلماتيك ميان كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس حساب مي‌كند. وزير خارجه قطر تاكيد كرد كه كشورش همچنان از حيات شوراي همكاري خليج فارس حمايت مي‌كند، اما اعتقاد دارد كه اين شورا برش خود را از دست داده است. تئودور ويورل ملسكانو، وزير خارجه روماني كه كشورش رياست دوره‌اي اتحاديه اروپا را برعهده دارد در اين نشست تاكيد كرد اروپا آماده ميانجي‌گري در ميان كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس است. به گفته اين مقام اروپايي اتحاديه اروپا علاقه‌مند است نشستي مشترك ميان اتحاديه اروپا و كشورهاي عربي برگزار كند. ملسكانو تاكيد كرد: «اميدواريم تا در ماه آوريل اين كنفرانس را در بخارست برگزار كنيم، در حال رايزني با كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس براي شركت در اين نشست هستيم.»
در برابر اين اظهارات، وزير خارجه بحرين كه يكي از كشورهاي محاصره‌كننده قطر است، با انتشار پيامي در توييتر خود، پيشنهاد ميانجي‌گري در بحران ديپلماتيك ميان كشورهاي حاشيه خليج فارس را رد كرد. وزير خارجه بحرين نوشت: «اين بحران ما نيست، بحران قطر است، در نتيجه نيازي به ميانجي‌گري وجود ندارد، فقط لازم است كه يك آدم هشيار در قطر حاكم باشد.»
موشك‌هاي ايران قابل مذاكره نيست
خبرنگار شبكه «الجزيره انگليسي» روز شنبه در حاشيه نشست «مجمع دوحه» از «محمدجواد ظريف» كه براي شركت در اين نشست به قطر رفته، سوال كرد كه نظر شما درباره اينكه دولت «دونالد ترامپ» ايران را به دليل آزمايش‌هاي موشك بالستيك به نقض قطعنامه ۲۲۳۱شوراي امنيت متهم كرده است، چيست؟ وزير خارجه ايران گفت: « موشك‌هاي ايران، براي دفاع هستند و ما به آنها براي بازدارندگي نياز داريم. ما در منطقه‌‌مان بسيار كمتر از هر كشوري صرف هزينه‌هاي نظامي مي‌كنيم و به همين دليل است كه ما از همان اول هم گفته‌ايم كه موشك‌هاي ما قابل مذاكره نيستند». ظريف در ادامه تاكيد كرد: «امريكا با خروج از برجام، به صراحت قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت سازمان ملل را نقض كرده است و در نتيجه آنها در موقعيتي نيستند كه درباره آن قطعنامه حرف بزنند چرا كه آنها تلاش كردند اين قطعنامه را از بين ببرند اما با وجود تلاش‌هاي آنها اين قطعنامه همچنان پابرجا است.»