مطهري، انصاري و هاشمي
در دانشگاه مفيد قم
مطرح كردند
نقش آيت‌الله هاشمي در روند قانونگذاري
صبح پنجشنبه هفته گذشته همايشي در دانشگاه مفيد قم و با عنوان «تقنين در جمهوري اسلامي» برگزار شد و جالب آنكه در سخنراني سخنرانان مختلف اين همايش بيش از هر چيز درباره مرحوم آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني و نقش ايشان در نظام قانونگذاري كشور صحبت شد. هرچند با توجه به حضور محسن هاشمي، رييس شوراي شهر تهران و فرزند ارشد آيت‌الله در جمع سخنرانان اين همايش كه در فاصله چند روز مانده به سالگرد مرحوم هاشمي برگزار شد، مي‌شد حدس زد كه اين همايش بدون ذكر نقش و يادي از رييس چند دوره مجلس شوراي اسلامي، مجلس خبرگان رهبري و همچنين مجمع تشخيص مصلحت نظام برگزار نخواهد شد و شايد اگر چنين مي‌شد، مي‌توانستيم بگوييم كه چيزي كم است.
به هر تفسير اما نه‌تنها محسن هاشمي، بلكه ديگر سخنرانان همايش صبح پنجشنبه دانشگاه مفيد قم نيز بر نقش آيت‌الله هاشمي در روند قانونگذاري در جمهوري اسلامي انگشت گذاشته و ازقضا همگي سخنان‌شان را با ياد آيت‌الله آغاز كرده و با استفاده از تعابير مختلف به جايگاه هاشمي در نظام تقنيني كشور اشاره كردند. آنچنان كه علي مطهري، نايب‌رييس مجلس شوراي اسلامي در ابتداي سخنراني‌اش آيت‌الله هاشمي را «موسس قانونگذاري در جمهوري اسلامي» ناميد و حجت‌الاسلام مجيد انصاري، نماينده چند دوره مجلس و عضو فعلي مجمع تشخيص مصلحت نظام در همان نخستين جمله از سخنراني‌اش گفت: «آيت‌الله هاشمي رفسنجاني (رض) يكي از موثرترين رجال روحاني تاريخ معاصر ايران بود كه در انقلاب اسلامي و در پيشرفت ايران و سربلندي روحانيت شيعه نقش اساسي ايفا كرد.»
مطهري: ستاره‌دار كردن دانشجويان خلاف قانون است
علي مطهري در همايش «تقنين در جمهوري اسلامي» با بيان اينكه ساختار نظام جمهوري اسلامي، ساختار خوبي است و مهم اجراي درست اين ساختار است و نبايد به بهانه مختلف اين ساختار را تغيير بدهيم، تصريح كرد: در قانون اساسي، تنها نهاد قانونگذاري مجلس تعريف شده، اما در عمل شوراهايي مثل شوراي عالي انقلاب فرهنگي و غيره را ايجاد كرديم كه آنها هم قانونگذاري مي‌كنند؛ گاهي هم خود مجمع تشخيص مصلحت نظام وارد روند قانونگذاري مي‌شود كه اينها همه خلاف قانون اساسي است.
نماينده مردم تهران در مجلس ادامه داد: شوراي عالي انقلاب فرهنگي شايد شوراي لازمي باشد؛ اما اينكه وارد بحث قانونگذاري شود، خلاف قانون اساسي است. يعني شوراي انقلاب فرهنگي كارهايي مي‌كند كه مجلس بايد پاسخ دهد؛ مثلا بر اساس قانون ستاره‌دار كردن دانشجويان درست نيست. اگر يك دانشجو انتقادي از نظام كرده يا در تجمعي شركت كرده اين دانشجو نمي‌تواند براي ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر نام‌نويسي كند كه اين قانون در شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب شده است. اما از آن طرف مجلس بايد پاسخ دهد كه چرا مانع تحصيل و كسب و كار اين افراد مي‌شويد؛ اينها همه تداخل در قانونگذاري و مخالف نص صريح قانون اساسي است. وي افزود: همين طور شوراي عالي فضاي مجازي كه گر چه حضورش لازم است، اما گاهي در بحث فضاي مجازي قانونگذاري مي‌كند كه خلاف قانون اساسي است و قطعا بايد اين روند اصلاح شود.
انطباق مصوبات مجلس با سياست‌هاي كلي نظام خلاف است
نايب‌رييس مجلس به مساله ورود مجمع تشخيص مصلحت نظام به روند قانونگذاري نيز اشاره كرد و گفت: اين مساله هم خلاف قانون اساسي است و در اصل ۱۱۲ قانون اساسي، وظايف مجمع مشخص شده كه غير از مساله مشورت دادن به رهبري و حل معضلات كشور، مساله داوري ميان مجلس و شوراي نگهبان است. وي با اشاره به بحث نظارت مجمع تشخيص مصلحت نظام بر سياست‌هاي كلي نظام گفت: نمي‌شود اين را پذيرفت كه سياست‌هاي كلي نظام كه ابلاغي از سوي مقام رهبري است، بخشي از قانون اساسي است؛ چرا كه مردم وقتي به قانون اساسي راي دادند، بحث سياست‌هاي كلي مطرح نبود؛ بنابراين نمي‌توان مصوبات مجلس را به اين بهانه كه مغاير با سياست‌هاي كلي است، رد كرد و گفت كه مغايرت با سياست‌هاي كلي، مغايرت با قانون اساسي است. پس استناد شوراي نگهبان به بند دوم اصل ۱۱۰ قانون اساسي در اين زمينه به صورت كلي استناد اشتباهي است. اين عضو فراكسيون اميد خاطرنشان كرد: مجمع تشخيص مصلحت نظام مي‌تواند نظرات خود را در زمان بررسي طرح و لايحه‌اي در مجلس ارسال كند و بگويد در اين بخش‌ها مغاير با سياست‌هاي كلي است و آن كميسيون مربوطه هم بحث مي‌كند و اين را همه قبول داريم و مشكلي ندارد، اما الان حالت ديگري پيدا شده و وقتي مجلس قانوني تصويب مي‌كند، مي‌گويند خلاف سياست‌هاي كلي نظام است و اين يعني ما چيزي اضافه بر شرع و قانون اساسي اضافه كرديم و آن سياست‌هاي كلي است. مطهري همچنين در بخشي ديگر از سخنانش به رابطه شهيد مطهري و مرحوم هاشمي در دوران پيش از پيروزي انقلاب اشاره كرد و گفت: دوره آخر نهضت كه منجر به پيروزي انقلاب شد به همراه پدرم به ديدن آيت‌الله هاشمي رفسنجاني رفتيم؛ چرا كه پدر از آزادي آيت‌الله هاشمي (رض) از زندان خوشحال بودند. البته شهيد مطهري نگراني كه از قبل داشتند اين بود كه از سال ۵۳، برخي انقلابيون و حتي روحانيون، گرايشي به سازمان مجاهدين خلق پيدا كرده و به آنها كمك مي‌كردند؛ زماني هم مرحوم آيت‌الله هاشمي كمك مالي به آنها مي‌كرد و از اين بابت شهيد مطهري نگران بودند كه نكند خداي ناكرده آيت‌الله هاشمي رفسنجاني هم گرايشي به اين تفكر پيدا كرده باشد كه وقتي اين نگراني را شهيد مطهري مطرح مي‌كند، آيت‌الله هاشمي رفسنجاني (ره) جواب بسيار زيبايي مي‌دهد كه عدالت را منهاي خدا قبول ندارم و بعد خود شهيد مطهري مي‌گويد كه حالا خيالم راحت شد كه هيچ گرايشي به جريان مجاهدين خلق در وجود آيت‌الله هاشمي رفسنجاني نيست.
انصاري: تخريبگران هاشمي با همت مضاعف مشغولند
حجت‌الاسلام مجيد انصاري نيز در بخش ديگري از اين همايش به سخنراني پرداخت و با تاكيد بر اينكه آيت‌الله هاشمي رفسنجاني(رض) يكي از موثرترين رجال روحاني تاريخ معاصر ايران بود، يادآور شد: اكنون، پس از 2 سال از ارتحال آيت‌الله هاشمي(ره)، تخريبگران ايشان بيكار ننشسته‌اند و با همت مضاعف كارشان را دنبال مي‌كنند. اين عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام، در ادامه سخنان خود با اشاره به پيگيري دغدغه‌هاي امام خميني (ره) توسط مرحوم آيت‌الله هاشمي رفسنجاني گفت: امام راحل (ره) پس از تجربه چندين ساله در امر تقنين كشور به اين نتيجه رسيدند كه اصرار به احكام اوليه آن هم از زاويه فقه حوزه كه قبل از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران كمتر به ميدان عمل و آزمون رسيده بود، بن‌بستي در اداره كشور را پديد مي‌آورد و بالطبع داوري‌هاي منفي جامعه درباره قابليت اسلام براي اداره جامعه ايجاد شده است؛ در نهايت با پيگيري‌هايي كه آيت‌الله هاشمي (ره) كردند، تلاش شد تا راهي را براي رهايي از اين بن‌بست‌ها بيابند.انصاري در ادامه با اشاره به برخي كاركردها و كارويژه‌هاي مهم مجمع تشخيص مصلحت نظام، گفت: بنابر قانون اساسي در شرايطي كه كشور با فقدان رهبري روبرو باشد، ابتدا شوراي موقت رهبري تشكيل مي‌شود كه متشكل از رييس‌جمهور، رييس قوه قضاييه و يك نفر فقيه شوراي نگهبان است كه در نهايت تصميمات اين شوراي موقت بايد به تصويب مجمع تشخيص مصلحت نظام برسد. وي گفت: مرحوم آيت‌الله هاشمي رفسنجاني را بايد موسس مجمع تشخيص مصلحت نظام نام نهاد؛ چون پيگيري‌هاي ايشان در بحث بن‌بست‌هاي قانوني، منجر به تشكيل اين مجمع شد كه از ابتدا هم رياست آن را برعهده داشتند. اين نماينده پيشين مجلس در ادامه سخنان خود با بيان اينكه با كمال تاسف شاهد هجمه شديد براي تضعيف انقلاب و شخصيت امام خميني (ره) از سوي بيگانگاني هستيم كه بهتان‌هاي بزرگي به شخصيت امام (ره) و انقلاب وارد مي‌كنند، گفت: متاسفانه در همين راستا تخريب چهره‌هاي شاخص انقلاب همچون آيت‌الله هاشمي (ره) هم ديده مي‌شود؛ متاسفانه در حوزه علميه هم جلوه‌هايي از اين كارها ديده مي‌شود؛ اگرچه ساحت مرجعيت و علما مبراي از اين مسائل است. عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام تصريح كرد: آيت‌الله هاشمي رفسنجاني (ره) خودشان فرزند حوزه بوده‌اند و بايد در همين حوزه علميه، اقدامات و خدمات ايشان به انقلاب و اسلام و ايران در مدارس علميه و براي طلاب تدريس شود؛ حوزه علميه بايد مثل مطهري‌ها، بهشتي‌ها، هاشمي‌ها و حتي امام خميني‌ها را تحويل جامعه دهد. وي اضافه كرد: شخصيت‌هايي كه از ذخاير حوزه و روحانيت هستند و توانستند افتخاراتي بيافرينند و مخصوصا آيت‌الله هاشمي رفسنجاني(ره) كه در هر عرصه‌اي حرفي براي گفتن داشتند، نبايد شخصيت‌شان با بيان تهمت‌ها و اختلاف‌افكني‌ها تخريب شود. انصاري با بيان اينكه مديران حوزه بايد براي شناساندن مفاخر حوزه همچون مطهري‌ها و هاشمي‌ها تدبير كنند، گفت: نمي‌دانم در حوزه علميه، واحد درسي هست كه مفاخر حوزه را همچون شهيد مدرس، به طلاب معرفي كند يا نه، اما اين موضوع بايد مورد توجه باشد.
محسن هاشمي: نياز است بررسي قوانين بازبيني شوند
محسن هاشمي رفسنجاني نيز تقنين را زيربناي ساختار حاكميتي دانست و گفت: مرحوم آيت‌الله هاشمي را با سابقه چند دوره رياست مجلس شوراي اسلامي و رياست چند دوره در مجمع تشخيص مصلحت نظام، مي‌توان پدر مسائل تقنيني جمهوري اسلامي ناميد. رييس شوراي شهر تهران با تاكيد بر لزوم بازنگري در بسياري از قوانين گفت: هر قانوني محدوديتي براي مردم ايجاد مي‌كند و بعضا قوانين هم مي‌تواند باعث فساد شود و بنابراين كشور بعد از طي چند دوره نياز به بررسي مجدد قوانين خود دارد.