سارا معصومي
اوضاع در منطقه غرب آسيا موسوم به خاورميانه عادي نيست. بازيگران مهم منطقهاي روزهاي رابطه ديپلماتيك صفر يا تنش در روابط را تجربه ميكنند و همزمان بازيگران فرامنطقهاي با اقدامهاي تحريكآميز خود تلاش ميكنند، نتيجه بازي را به سود خود مصادره كنند. در اين ميان تهران با دو بحران در 1- محيط بينالمللي و 2- محيط منطقهاي روبهرو است.
در سطح بينالمللي، توافق هستهاي ايران موسوم به برجام با چالشهاي جدي روبهرو شده است. امريكا از توافق كنار كشيده، تحريمهاي هستهاي يكجانبه با بازوي تنبيه فرامرزي عليه ايران مجددا اعمال شده و تلاش براي
به صفر رساندن فروش نفت ايران جديتر از پيش از سوي امريكا دنبال ميشود. همزمان رابطه تهران با كشورهاي اروپايي به دليل عدم توانايي در جبران نبود امريكا در توافق هستهاي در شرايط وخيمي قرار گرفته و ديوار بياعتمادي كه با حصول برجام شكافي در آن ايجاد شده بود دوباره در حال قد برافراشتن است. در محيط بينالمللي وضعيت ايران ميتواند از پروندههاي بسياري تاثير مثبت يا منفي بپذيرد؛ پروندههايي نظير نزاع روسيه و امريكا، اختلاف چين و امريكا، اختلاف آنكارا با واشنگتن، عاديسازي رابطه اسراييل و اعراب و بحران اقتصادي در امريكا. همزمان تلاشهاي برخي چهرههاي تندرو در داخل كاخ سفيد مانند مايك پمپئو، وزير خارجه و جان بولتون، مشاور امنيت ملي براي وخيم كردن اوضاع در ايران زنگهاي خطر را به صدا درآورده و يكي از برآوردهاي دستگاه سياست خارجي ايران از چالشهاي احتمالي پيشرو تشديد اقدامهاي رواني و سياسي براي تنشآفريني در لايههاي قومي ايران است. همزمان پيشبيني ميشود كه امريكاي ترامپ تا زماني كه به هدف خود يعني به پاي ميز مذاكره كشاندن ايران نرسد به تلاشها در چند حوزه ادامه خواهد داد: 1. بيثباتي اقتصادي ايران 2. تخريب روابط ايران و همسايگان 3. تاثيرگذاري منفي بر آژانس بينالمللي انرژي اتمي 4. تخريب كامل برجام 5. طرح مساله ايران در كميتههاي تحريم شوراي امنيت 6. چالشسازي از اختلافهاي حقوق بشري و پروندههاي زندانيان دوتابعيتي در ايران.
در محيط منطقهاي پيرامون ايران، تلاشها براي تحريك بازيگران ادامه دارد و همزمان قفل شدن روابط ايران و عربستان هم به چالش پرهزينهتري به نسبت قبل تبديل شده است. فرآيند امنيتيسازي ايران كه مثلث عبري، عربي و غربي در حال سرمايهگذاري روي آن در دو سال گذشته بودند و نتيجه چنداني به دست نياورده بودند در چند هفته گذشته آشكارتر از قبل ادامه پيدا كرده است. خرابكاري در بندر الفجيره امارات متحده عربي كه در نتيجه آن نفتكشهاي سعودي آسيب ديدند، انتساب حملات حوثيهاي يمن به خاك سعودي به ايران و هدف قرار گرفتن منطقهاي كه سفارت امريكا در بغداد در آن قرار گرفته، زنجيرههايي از تلهاي است كه براي ايران در منطقه گذاشته شده است. هر چند كه پنتاگون ميگويد، مدارك مستدلي درباره دخالت ايران در اين حوادث در اختيار دارد اما با وجود گذشت قريب به دو هفته نه تنها مدركي منتشر نشده بلكه نان طرف امريكايي و عربستاني در مبهم نگاه داشتن فضاست. يكي ديگر از تحولاتي كه در چند هفته اخير بر چالشهاي ايران در محيط پيراموني و منطقهاي افزوده، مساله اعزام نيروهاي بيشتر امريكايي به غرب آسيا و همزمان انتقال تجهيزات نظامي پيشرفته و فروش تسليحات سنگين امريكايي به امارات و عربستان سعودي است. حتي تا پيش از اين تحولات اخير هم، برخي از كارشناسان با توجه به پيچيدگيهاي رابطه سياسي، امنيتي و اقتصادي عربستان با امريكا چشمانداز روشني براي رابطه عربستان با ايران حداقل در بازه زماني يك سال جاري قائل نبودند و به نظر ميرسد كه با تحولات جديد اين تحليل به واقعيت نزديكتر خواهد شد. در ميان كشورهاي حاشيه خليجفارس پيشبينيهاي اوليه حاكي از اين بود كه رابطه تهران با دوحه توسعه پيدا خواهد كرد اما در رابطه تهران با مسقط، احتياط بيش از گذشته حرف نخست را خواهد زد. در چند هفته اخير تحركات عملي و موضعگيريهاي شفاهي ايران درباره مسائل منطقهاي بيش از قبل شده است. رفت و آمدها به تهران افزايش يافته و همزمان فاصله سفر مقامهاي متفاوت ايراني به كشورهاي منطقه كمتر از پيش شده است. چهرههاي متفاوت در دستگاه ديپلماسي از مجيد تختروانچي، نماينده ايران در سازمان ملل متحد تا سيدعباس عراقچي، معاون سياسي وزير خارجه و شخص محمدجواد ظريف در نامههايي كه به دبيركل سازمان ملل داده يا در ديدار با مقامهاي منطقهاي در عمان، كويت و عراق از عزم ايران براي گفتوگوهاي منطقهاي سخن گفتهاند.
صداي واحد ايران از نيويورك تا مسقط و بغداد
هفته گذشته بود كه مجيد تختروانچي، نماينده دايم جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل در نامهاي به آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل ضمن هشدار نسبت به تلاشهاي تفرقهافكنانه و فتنهجويانه خارج از منطقه و تاكيد بر گفتوگو ميان كشورهاي منطقه به عنوان تنها راهحل مسائل منطقه خليج فارس، خواستار اقدام دبيركل در اين زمينه شد. ايران پيش از اين نيز اين پيشنهاد را از زبان محمدجواد ظريف و غلامعلي خوشرو، نماينده پيشين ايران در سازمان ملل متحد مطرح كرده بود اما اينبار انعكاس اين پيشنهاد با توجه به تحولات پيرامون ايران بيش از قبل بود. تحركات منطقهاي ايران نشان ميدهد كه تهران متوجه تبعات سناريوسازيها در منطقه شده و در مسير خنثيسازي اين عمليات برآمده است. در حال حاضر با توجه به قرار گرفتن نامهاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و سنتكام در ليست گروههاي تروريستي خارجي امريكا و ايران، اعزام تجهيزات و نيروي نظامي به منطقه
از سوي واشنگتن و عملياتي شدن قرارداد 8 ميليارد دلاري فروش سلاح امريكا به برخي متحدانش در منطقه ميتوان گفت كه وضعيت امنيتي در منطقه خليج فارس در حالت هشداردهنده قرار گرفته است. در چنين شرايطي محور عبري- عربي- غربي تلاش ميكند با حادثهسازي و جعل اطلاعات، شكاف ميان ايران و برخي كشورهاي منطقه را گستردهتر از قبل كرده و نوعي بياعتمادي را در ميان كشورهاي منطقه ايجاد كند. براساس همين فضاي مبهم و پرتنش است كه بسياري از تحليلگران مسائل ايران نسبت به جنگي تصادفي ميان ايران و امريكا يا ايران و متحدان امريكا در منطقه هشدار ميدهند. هر چند كه برآوردهاي كلان سياسي در ايران درگيري نظامي در سطح كلان را محتمل نميداند اما كارشناسان به تهران نسبت به حوادث كوچك و فتنهگريهاي خارجي هشدار دادهاند. از ميان 3 سناريو محتمل طراحي حادثههاي كوچك، طراحي قتلهايي كه بتوان به ايران منتسب كرد و ايجاد ارتباط ميان ايران و برخي گروههاي تروريستي مانند القاعده تاكنون مورد اول و سوم به نوعي عملياتي شده است. هر چند كه واشنگتن ميگويد به دنبال گزينه نظامي عليه ايران نيست و دونالد ترامپ شخصا بارها به اين مساله اذعان داشته اما تندروهاي نشسته در چپ و راست ترامپ مانند جان بولتون براي عملياتي كردن سناريو نظامي خود عليه ايران به 3 گام مشروعيتسازي، طراحي پرونده امنيتي و حادثهسازي نياز دارند.تحركات بينالمللي ايران به خصوص در حوزه منطقه نشان ميدهد كه تهران متوجه اين سناريوسازيها شده و تلاش ميكند با طرح مساله آمادگي ايران براي گفتوگوهاي هدفمند منطقهاي در سطح بينالمللي و پيشنهاد امضاي معاهده عدم تجاوز با كشورهاي همسايه صداي خود براي عدم تمايل به درگيري نظامي در منطقه را به گوش جهان برساند و بهانهتراشي عدهاي كه ايران را مسبب تنش امروز در منطقه ميدانند، خنثي كند. محمدجواد ظريف، وزير خارجه در تورهاي ديپلماتيكي كه در يك ماه اخير به روسيه، تركمنستان، هند، چين، ژاپن، پاكستان و عراق داشته 3 موضوع را به ميزبانهاي خود يادآوري كرده است: 1- ايران به دنبال جنگ و ايجاد تنش نظامي در منطقه غرب آسيا نيست. 2- اگر جنگي صورت بگيرد ايران حق دفاع را براي خود محفوظ ميداند. 3- دامنه هر گونه درگيري احتمالي به سرعت از سطح منطقهاي فراتر رفته و پيامدهاي جدي و گستردهاي بر صلح و امنيت بينالمللي خواهد داشت.امروز آنچه مقامهاي متفاوت از ژاپنيها تا عراقيها را نگران كرده، مساله تنش در منطقه خليج فارس و غرب آسيا و تهديد شاهراه انتقال نفت است. در چنين شرايطي ايران درست در خلاف مسيري پارو ميزند كه امريكا و «تيم بي» خواهان قرار گرفتن ايران در آن هستند. مشاركت فعالانه تمام بازيگران منطقهاي در سايه رويكرد برد- برد، مبناي طرحي است كه محمدجواد ظريف نه فقط در اين دو سال كه از نخستين سالهاي آغاز به كار در وزارت خارجه ايران پيگير اجرايي شدن آن بود. مجيد تختروانچي در نامهاي كه هفته گذشته به دبيركل سازمان ملل متحد نوشت درباره ديدگاه تهران در مورد لزوم گفتوگو با كشورهاي منطقه نوشت: از نظر جمهوري اسلامي ايران، مسائل امنيتي پيچيده فعلي منطقه منحصرا از طريق تعامل سازنده و گفتوگو ميان كشورهاي حوزه خليج فارس قابل مهار شدن و حل و فصل است. چنين گفتوگوي منطقهاي بايد بر احترام متقابل همچنين اصول كلي پذيرفته شده و اهداف مشترك به ويژه احترام به حاكميت، يكپارچگي سرزميني و استقلال سياسي همه كشورها؛ نقضناپذيري مرزهاي بينالمللي؛ عدم دخالت در امور داخلي؛ حل و فصل مسالمتآميز اختلافات؛ عدم تهديد يا استفاده از زور؛ و ارتقاي صلح، ثبات، پيشرفت و رفاه در منطقه استوار باشد.
روانچي در پايان نامه به دبيركل شوراي امنيت ضمن درخواست از وي براي انتشار نامه به عنوان سند شوراي امنيت از گوترش خواسته بود با استناد به بند 8 قطعنامه 598(1987) شوراي امنيت كه دبيركل را به بررسي «اقدامات لازم جهت تقويت امنيت و ثبات در منطقه» فرا خوانده است، چتر بينالمللي لازم براي راهاندازي چنين گفتوگوي منطقهاي را فراهم كند.
پيشنهاد ظريف براي اعتمادسازي حداكثري
ايجاد يك مجمع گفتوگوي جمعي در منطقه خليج فارس براي تسهيل تعاملات كشورهاي منطقه، طرح محمدجواد ظريف كه چند سال پيش براي نخستين بار مطرح شد همچنان روي ميز قرار دارد. محمدجواد ظريف در تبيين اين طرح تاكيد كرده بود كه فرآيند گفتوگوهاي منطقهاي ميتواند به توافق در مورد طيف وسيعي از مسائل از جمله اقداماتي جهت تقويت اعتماد و امنيت، مبارزه با تروريسم و افراطگرايي خشونتآميز و تضمين آزادي دريانوردي و جريان آزاد انرژي منجر شود. به گفته وزير خارجه ايران اين فرآيند در نهايت حتي ميتواند شامل ايجاد ترتيبات رسمي در زمينه عدم تجاوز همچنين همكاريهاي امنيتي باشد.
وزير خارجه كشورمان كه دو روز گذشته براي چندمين بار در چند ماه اخير راهي عراق شده بود پس از ديدار با همتاي عراقي در نشست خبري مشترك با وي مجددا از آمادگي ايران براي گفتوگوهاي منطقهاي با تمام كشورهاي عضو منطقه سخن گفت. ظريف در روزهايي راهي عراق شد كه بغداد تلاش ميكند سطح تنش ميان تهران و واشنگتن را كنترل كند و همزمان گفته ميشود، پيامهايي را از امريكا به ايران منتقل كرده است. ظريف در نشست خبري با همتاي عراقي اعلام كرد كه در گفتوگوهايش در بغداد پيشنهاد امضاي يك معاهده عدم تجاوز با كشورهاي حاشيه
خليج فارس را ارايه كرده است. وي در ادامه سخنانش تاكيد كرد كه ايران در برابر هر جنگي، چه نظامي و چه اقتصادي با تمام توان از خود دفاع خواهد كرد. در حالي كه وزير خارجه در ادامه سخنانش از جزييات مدنظر ايران براي امضاي چنين معاهدهاي سخن نگفته اما وي در يك توييت باز هم تاكيد كرد كه پيمان منطقهاي عدم تجاوز را پيشنهاد كرده و البته براي چندمين بار تاكيد كرد كه همسايگان در اولويت هستند.
عراقچي و دعوت همسايگان به گفتوگو
همزمان با ظريف، سيدعباس عراقچي، معاون سياسي وي تور منطقهاي خود به 3 كشور عمان، كويت و قطر را پيش برد. در حالي كه بسياري از تحليلگران سياست خارجي ايران تلاش ميكنند هر تحرك ديپلماتيك تهران در منطقه و فرامنطقه را به نوعي به ميانجيگري يا پيغامرساني ايران و امريكا به يكديگر متصل كنند اما به نظر ميرسد كه
اين بار هدف از رايزنيهاي فشرده ايران با كشورهاي منطقه، مقابله با تحركات امريكا براي تنشسازي ميان بازيگران منطقهاي بوده است.
عراقچي همراستا با ظريف سياست جلوگيري از اجماعسازي عليه ايران در منطقه را پيش ميبرد و اين در حالي است كه رابطه ايران و عربستان سعودي همچنان در حالت بنبست پيشين قرار دارد و سعودي از سطح خصومتورزي با ايران نكاسته است. در چنين شرايطي ايران موضوع رايزنيهاي منطقهاي خود را «حفاظت از امنيت منطقه» قرار داده است. به گفته بسياري از كارشناسان، پارادايم سياست خارجي ايران «جستوجوي امنيت» است كه اين مساله هم در جغرافياي سياسي ايران ريشه دارد لذا مقامهاي ايراني در گفتوگو با همتاهاي خود در كشورهاي حوزه خليج فارس به آنها يادآوري ميكنند كه همه ما از ناامني در اين منطقه متضرر خواهيم شد.
بر همين اساس عراقچي در ملاقات با وزيرخارجه عمان ضمن تاكيد بر اهميت صلح و امنيت در منطقه مهم
خليج فارس نسبت به سياستهاي مخرب امريكا و برخي متحدان آن كشور در منطقه هشدار داد. وي با رد هر گونه گفتوگوي مستقيم يا غيرمستقيم با امريكا گفت: جمهوري اسلامي ايران براي برقراري روابطي متوازن و سازنده با تمامي كشورهاي منطقه خليج فارس بر اساس احترام و منافع متقابل آمادگي دارد.
عراقچي با تاكيد بر اينكه ايران خواهان افزايش تنش در منطقه نيست، پايان تحريمها و بهرهمندي همه كشورهاي منطقه از منافع همكاريهاي اقتصادي را متضمن آرامش و ثبات در منطقه خواند و گفت: اعمال تحريم عليه ايران يك تجربه شكست خورده است كه پيش از اين بارها امتحان شده بود.
معاون سياسي وزير خارجه پيش از ترك عمان به مقصد كويت در توييتي ضمن رد هر گونه گفتوگوي مستقيم با امريكا نوشت:«هيچ گفتوگوي مستقيم يا غيرمستقيمي با امريكا نداريم اما آماده مذاكره با همه كشورهاي حوزه
خليج فارس براي برقراري روابطي متوازن و سازنده بر پايه احترام و منافع متقابل هستيم.»
همين موضعگيريها از سوي عراقچي در ديدار وي با «شيخ خالد الحمد الصباح» معاون نخستوزير و وزير خارجه كويت نيز تكرار شد. در اين ديدار عراقچي با اشاره به سياست اصولي ايران مبني بر استقرار صلح و ثبات در منطقه مهم
خليج فارس خاطرنشان كرد:«امنيت مفهومي يكپارچه و غيرقابل تفكيك است و حوزههاي سياسي و اقتصادي را همزمان در بر ميگيرد. سياست تحريمي امريكا در حقيقت امنيت كل منطقه را در خطر قرار داده است و كشورهاي منطقه بايد نسبت به اين تهديد هوشيار باشند.»
عراقچي با اشاره به رويكرد مسوولانه ايران در قبال تحولات منطقهاي افزود: گفتوگو و رايزني با كشورهاي منطقه از مباني سياست خارجي كشورمان بوده و بر همين اساس ايران آمادگي دارد از طريق ايجاد سازوكارهاي منطقهاي وارد گفتوگو و تعامل سازنده با اين كشورها شود.
مقابله ايران با اجماعسازي عربستان
شايد نخستين سوالي كه در ذهن ناظر بيروني شكل بگيرد اين است كه چرا در اين مقطع ايران به جاي تمركز بر مسالهاي مانند حيات برجام تمركز خود را بر سوژهاي مانند امنيت منطقهاي و طرح مسائلي نظير ايجاد مجمع گفتوگوهاي منطقهاي يا امضاي معاهده عدم تجاوز قرار داده است. مسائلي كه با توجه به رابطه پرتنش ايران و عربستان به نظر نميرسد، چشمانداز مثبتي هم براي تحقق آن وجود داشته باشد. پاسخ به اين سوال را بايد در تداوم تحركات ضدايراني عربستان سعودي ديد. محمد بن سلمان، وليعهد عربستان يكي از اعضاي «تيم بي» است كه وزير خارجه ايران ميگويد به دنبال تنشآفريني ميان تهران و واشنگتن هستند. عربستان در دو سال اخير براي كنارهگيري امريكا از برجام و بازگشت تحريمهاي هستهاي ايران سرمايهگذاري بسياري در دولت دونالد ترامپ كرد. با تحقق اين دو مساله اكنون عربستان سعودي همراستا با اسراييل و امريكا سياست امنيتيسازي پرونده ايران را دنبال ميكند. اقدامي كه سال گذشته با طرح ادعاي كمكهاي تسليحاتي ايران به حوثيهاي يمن هم آن را تا صحن شوراي امنيت تعقيب كرد اما به نتيجه نرسيد. در همين راستا، ملك سلمان پس از حوادث هدف قرار گرفتن نفتكشهاي امريكا در امارات و حملات حوثيها به خاك عربستان باز هم در مسير ايرانستيزي قرار گرفته و با اين ادعا كه قصد دارد تهديدهاي ايران در منطقه را مورد بررسي قرار بدهد، درخواست برگزاري نشستهاي فوقالعاده اتحاديه عرب و شوراي همكاري خليج فارس را داد. دستوري كه ميتوان آن را قماري ديگر براي جلب اجماع عليه ايران در منطقه خواند و حتي اين بار ملك سلمان در سنتشكني بيسابقه اقدام به دعوت از پادشاه قطر هم براي شركت در اين نشستها كرده است. براساس برنامهريزيهاي اعلام شده، نشستهاي اتحاديه عرب و شوراي همكاري خليج فارس روز 30 ماه مه برگزار خواهند شد و براي روز 31ام نيز ملك سلمان درخواست نشست فوقالعاده سازمان همكاريهاي اسلامي را كرده است. عربستان سعودي در حالي تلاش خود را براي تهديدسازي مجدد از ايران آغاز كرده كه بحرين خود را براي ميزباني از نخستين جلسه رونمايي از برخي مفاد معامله قرن مهيا ميكند و به نظر ميرسد كه طرح جرد كوشنر، داماد دونالد ترامپ و مسوول پرونده صلح خاورميانه براي بلعيدن حقوق فلسطينيها و اعطاي حقوق بيسابقه به رژيم اسراييل در سايه طرحي با عنوان پرطمطراق معامله قرن در حال پيشروي در سايه سكوت كشورهاي عربي و اسلامي است. برخي از تحليلگران مسائل منطقه قويا تاكيد دارند كه دولت ترامپ در سايه هياهويي كه پيرامون ايران به راه انداخته، چتر امنيتي براي پيشبرد معامله قرن در سكوت و بيتوجهي كشورهاي عربي و اسلامي ايجاد كرده است. نكتهاي كه سيدحسن نصرالله، دبيركل حزبالله لبنان نيز در سخنراني عصر چهارشنبه خود به آن اشاره كرد.
در چنين شرايطي، جمهوري اسلامي ايران در رايزنيهاي مستقيم و دوجانبه تلاش ميكند، روايت نادرست و جعلي سعودي- امريكايي درباره رفتارهاي منطقهاي ايران به خصوص در حوزه خليج فارس را تصحيح كرده و بر تمايل ايران براي گفتوگو و حل اختلافها تاكيد كند. دستگاه ديپلماسي در يك سال گذشته مانع از شكلگيري اجماع جهاني عليه ايران پس از خروج امريكا از برجام شد و اكنون به نظر ميرسد، ظريف در سطح منطقهاي نيز چنين سناريويي را دنبال ميكند. رفتارهاي سعودي در منطقه از جنگ يمن تا قطع رابطه با قطر، اختلافهايي ميان عربستان و دوستان منطقهاياش ايجاد كرده كه تهران ميتواند با سرمايهگذاري روي آنها مانع از ايجاد فضاي رواني منفي عليه خود در سطح منطقه شود.
واكنش سعودي به پيشنهاد ايران
نخستين واكنش سعودي به پيشنهاد محمدجواد ظريف و موضعگيريهاي عراقچي را بايد در اظهارات «سعود كاتب» سرپرست وزارت خارجه سعودي در امور ديپلماتيك يافت. وي ساعتي پس از انتشار سخنان وزيرخارجه ايران درباره اينكه جمهوري اسلامي آماده امضاي معاهده عدم تجاوز با كشورهاي منطقه است، ادعا كرد كه «دور نگه داشتن منطقه از خطر جنگ در دست نظام ايران است.» براساس ترجمه خبرگزاري فارس، كاتب در گفتوگو با روزنامه الكترونيك «سبق» ادعا كرد كه ايران با «پايبندي به قوانين، منشورات بينالمللي، دست برداشتن از مداخله در امور منطقه و حمايت از شبهنظاميان و گروههاي تروريستي كه هدف آنان بر هم زدن امنيت و ثبات منطقهاي است» ميتواند مانع بروز جنگ شود.
وي درباره موضع رياض در قبال جنگ احتمالي در منطقه خليج فارس گفت كه امنيت و ثبات منطقه براي سعودي اهميت دارد. اين مسوول سعودي با بيان اينكه رياض «بارها دست خود را براي صلح و [برقراري] روابط حسن همجواري به سمت ايران دراز كرده است» اعلام كرد:«اگر ايران عكس اين مساله را انتخاب كند، سعودي در نهايت آمادگي قرار دارد تا از خود دفاع كند و با قدرت، نظام ايران را به عقب براند.»
وي درباره دعوت «سلمان بن عبدالعزير آلسعود» شاه سعودي براي برگزاري دو نشست در مكه مكرمه ادعا كرد كه اين مساله به خاطر افزايش تنش از سوي ايران است. او گفت:«اگر ايران بر طبل جنگ بكوبد، عربستان آماده است و همين امر سبب شد كه خادمالحرمين خواستار برگزاري دو نشست فوقالعاده شود.»
كاتب در تاييد مدعي خود نيز اين گفته «سعودالفيصل» وزير خارجه پيشين اين كشور را نقل كرد كه گفته بود:«ما خواهان جنگ نيستيم ولي اگر بر طبل آن كوبيده شود، آماده آن هستيم.» اين مسوول سعودي همچنين مدعي شد كه در اين نشست «تجاوز ايران در منطقه بررسي خواهد شد؛ زيرا پيامدهاي خطرناكي براي صلح و امنيت منطقهاي و بينالمللي دارد و ضروري است كه موضع واحدي در قبال سياستهاي ايران اتخاذ شود.»