سخنان يادگار امام درباره ناآرامي‌هاي اخير
هم نگرانم، هم اميدوار
هر خوني ريخته شود متعلق به اين ملت و خسارت‌بار است
بدون ترسيدن از واكنش‌هاي اوليه بايد مسير گفت‌وگو را گشود
«هم نگرانم و هم اميدوار»؛ اين عبارات را شايد بتوان جان‌مايه اظهاراتي دانست كه يادگار امام(ره) در خصوص رخدادهاي اخير مطرح مي‌كنند. اظهاراتي كه در آن هم نسبت به برخورد با جوانان معترض و حوادث سيستان‌وبلوچستان و هم نسبت به حمله تروريستي به حرم شاهچراغ (ع) ابراز نگراني مي‌شود؛ بر اساس اين مدل فكري، هر قطره خون به زمين ريخته‌شده ايرانيان چه مامور دولتي و نيروي انتظامي باشد و چه جوان معترض خسارت مي‌آفريند. زماني كه صحبت به رخدادهاي اعتراضي اخير كشورمان مي‌رسد، سيد حسن خميني مي‌گويد: «در شرايط تلخ و حساس 50 روز اخير هم كه شاهد اعتراضات و اتفاقات ناگواري در سطح كشور بوده‌ايم، باز هم بايد به اين نگاه توجه كنيم كه چاره‌اي جز حاكم كردن عقلانيت و در پيش گرفتن رويكردهاي «راه‌حل‌محور» نداريم. در جا زدن در تلخي‌ها؛ هرچقدر هم آن تلخي‌ها عميق و تكان‌دهنده باشند؛ دردي را درمان نمي‌كنند و در اين ميان رسانه‌ها وظيفه بسيار خطيري را بر عهده دارند.» يادگار امام(ره) همچنين از شيوه مطلوب حكمراني نيز سخن مي‌گويد و دموكراسي اكثريت‌محور را معقول‌ترين شيوه براي تدبير امور مردم معرفي مي‌كند. شيوه‌اي كه معتقد است، هرچند ممكن است منجر به دريافت حقيقت مطلق نشود اما از آنجا كه با همراهي اكثريت همراه است، عاقلانه‌ترين راهبرد است. يادگار امام خميني افزود: مكانيزم عمل حكومت بايد عقلايي باشد. يعني اينكه شما وقتي مي‌گوييد مردم بايد انتخاب كنند، معنايش اين است كه عاقلانه‌ترين طريقي كه ما مي‌توانيم بگوييم راهي است كه مردم انتخاب كنند. در واقع مشروعيت دموكراسي از «راي مردم» نيست، بلكه از «عقل» است. مشروط بودن حاكميت مبتني بر سازوكار دموكراتيك از مردم است. اما اصل نظام دموكراتيك، يك نظام عقلاني است. وي سپس با طرح اين سوال كه «ما چرا سراغ دموكراسي مي‌رويم؟!» گفت: چون عقلانيت به ما اين را مي‌گويد. ضمن اينكه كم‌هزينه‌تر است؛ بشريت هم به اين نتيجه رسيده است كه اين مسير در درازمدت بيشتر جواب مي‌دهد. يادگار امام ادامه داد: اگر كساني هستند كه نمي‌گذارند بخشي از جامعه وارد اين رقابت ساده سالم در انتخابات بشوند، كارشان به دور از عقلانيت است و روش ديگري را جايگزين دموكراسي و حاكميت اكثريت مردم كرده‌اند. در اين صورت فوايد دموكراسي كه همان هزينه‌هاي كمتر است، به دست نمي‌آيد. با فرصت ندادن به بخش‌هايي از جامعه در انتخابات‌ها، حذف‌شدگان نمي‌توانند خرد خودشان را در جامعه نشان دهند و جامعه از آن محروم مي‌شود. يادگار امام (ره) در بخشي ديگر از سخنان خود درباره سوال يكي از حاضران كه معتقد بود «كنشگران اصلاحگرا در اين ساختار به بن‌بست رسيده‌اند»، گفت: اگر به بن‌بست هم برسيم باز دوباره راهي غير از حركت دموكراتيك نداريم. ممكن است كسي انتظار داشته باشد كه با يك حركت اجتماعي، همه‌چيز عوض شود. اين‌طور نيست. اما واقعا همين دولت‌هاي مختلف كه تاكنون آمدند، يكسان بوده‌اند؟ يادگار امام در گفت‌وگو با تحريريه ايران فردا يادآور شد: در دهه‌هاي قبل، در يك شهر شايد صرفا يك سينما وجود داشت، اما الان ديگر همه‌چيز، از سبك زندگي‌ها تا نوع پوشش‌ها تغيير يافته و الگوهاي اجتماعي تغيير كرده‌اند و شاهد ظهور اينفلوئنسرها و سلبريتي‌ها هستيم. اين در حالي است كه قبلا الگوي يك جامعه‌اي فقط اساتيد دانشگاهش، علمايش، حكام و... بودند. الان الگوي جوانان شما هيچ‌كدام از اينها نيستند. چرا؟ به خاطر اينكه اصلا يك بخش ديگري در حال فعاليت است. اين تغييرات منحصر به ايران هم نيست، جهان عوض شده است، اما اينكه ما بگوييم در يك مسيري هستيم كه ديگر هيچ كاري نمي‌شود كرد، اين را قبول ندارم؛ اين را هم بگويم كه اينكه گفته شود تمام كارهايي كه در گذشته اتفاق افتاده است، بي‌خاصيت بوده نيز درست نيست. سيدحسن خميني درباره وضعيت روزنامه‌ها در حال حاضر گفت: روزنامه‌ها قبلا روزنامه ديروز بودند؛ البته غير از يك‌سري از آنها كه روزنامه فردا هستند و مانند بولتني هستند كه آدم آن را مي‌خواند كه بداند فردا چه اتفاقي قرار است بيفتد! وي ادامه داد: در حال حاضر، روزنامه‌ها بايد روزنامه امروز شوند. خيلي هم كار سختي است. چون كار كاغذي زمانبر است. به خاطر همين هم دچار افت شده‌اند. روزنامه‌ها بايد به سمت توليد «بسته خبري و تحليلي» بروند. بسته‌اي كه كسي آن را مجاني جاي ديگري عرضه نكند و مردم حاضر شوند بابت آن پول بدهند. اين كار سختي است. الان هم هنوز اين مجله‌هاي ادبي كه مثلا مثل ماهنامه و دو ماهنامه منتشر مي‌شوند، فروش خوبي دارند. چون يك كار توليدي مي‌كنند كه شما آن را در جاي ديگري پيدا نمي‌كنيد ولي خبر را شما همه جا پيدا مي‌كنيد. لذا روزنامه بايد خود را از صرف پرداختن به خبر جدا كند؛ بايد تحليل خبر كند و زاويه نگاه خاصي را انتخاب كند.
هم نگرانم، هم اميدوار
وي در ادامه سخنان خود با اشاره به برخي پرسش‌هاي حضار در خصوص سخنانش گفت: فرض را بر اين بگذاريم كه در يك انتخابات بسيار آزاد، همين تفكري كه شما الان از آن بدتان مي‌آيد، 80 درصد راي آورد، آن وقت هم نااميد نشو. آن وقت هم چه بايد بكنيد؟ برو تلاش كن كه بخشي از جامعه را راضي كني. او در پاسخ به اين سوال كه «آيا بيشتر نگران هستيد يا اميدوار؟» گفت: هم نگرانم و هم اميدوار. اميدم بيشتر است. كلا آدم خوشبيني هستيم. هم آن كسي كه نيمه پر ليوان و هم آني كه نصفه خالي را مي‌بيند، هر دو واقع‌بين هستند. منتها يكي با ديده اميد مي‌بيند، آن ديگري با ديد يأس. بالاخره بايد تلاش كرد. وي در ادامه، در خصوص وقايع اخير در كشور گفت: در شرايط تلخ و حساس 50 روز اخير هم كه شاهد اعتراضات و اتفاقات ناگواري در سطح كشور بوده‌ايم، باز هم بايد به اين نگاه توجه كنيم كه چاره‌اي جز حاكم كردن عقلانيت و در پيش گرفتن رويكردهاي «راه‌حل‌محور» نداريم. در جا زدن در تلخي‌ها؛ هرچقدر هم آن تلخي‌ها عميق و تكان‌دهنده باشند؛ دردي را درمان نمي‌كنند و در اين ميان رسانه‌ها وظيفه بسيار خطيري را بر عهده دارند.
او گفت: چه از مردم عادي با هر مذهب و تفكر و چه از ماموران دولتي، هر خوني كه ريخته شود، متعلق به اين ملت بوده است و از دست رفتن هر كدام از آنها خسارت‌بار است. وي توصيه كرد: رسانه‌هاي داخلي نبايد صرفا به انعكاس تلخي‌ها بپردازند و به تحريك احساسات و تشديد تقابل‌هاي اجتماعي مشغول شوند، بلكه بايد به دنبال باز كردن افق روشن به روي مسوولان و مردم باشند و در اين راستا با كمك نخبگان دلسوز راه‌هاي برون‌رفت از وضع كنوني را ارايه دهند. اين راه‌حل‌ها بايد مشفقانه و معطوف به آرام كردن فضاي اجتماعي باشد. سيد حسن خميني يادآور شد: همان‌گونه كه در بيانيه 6بندي خويش گفتم، «گفت‌وگو» تنها راه برون‌رفت از بن‌بست‌هاي اجتماعي است. اگر رسانه‌هاي داخلي برخوردار از آزادي عمل باشند، مهم‌ترين مرجع براي تحقق اين هدف هستند؛ ولو در ابتداي امر با مقاومت‌ها و بازخوردهاي منفي مواجه شوند. اما بايد مسير گفت‌وگو را بدون ترسيدن از واكنش‌هاي اوليه گشود و آن را بسط داد.
گفت‌وگو به معناي تفهيم اتهام
به طرف مقابل نيست
سيد حسن خميني ادامه داد: درباره گفت‌وگو لازم است اين نكته را هم اضافه كنم كه گفت‌وگو نه تفهيم اتهام به طرف مقابل است و نه به قصد اقناع او انجام مي‌پذيرد. در گفت‌وگويي كه براي حل مشكلات كشور مطرح كردم، اصلا قصد نبايد حتي كشف حقيقت باشد. بحث براي كشف حقيقت در جاي خود كاملا درست است، ولي گفت‌وگو براي يافتن راه‌حلي است كه همه ضمن حفظ عقايد خود به آن تن دهند و آن را مفيد‌ترين راه بدانند. گفت‌وگو البته در سطح ملي در انتخابات سالم تجلي مي‌يابد. يعني همه حرف‌ها در آنجا زده مي‌شود و مردم هم آن كسي را كه مي‌خواهند انتخاب مي‌كنند. وي با بيان اينكه در گفت‌وگو بايد طرفين خود را هم‌سطح ديگري بدانند، ادامه داد: و صد البته هرگز نبايد به مقدسات و محترمات طرف مقابل توهين كنند. و به خاطر همين هم خشونت پايان گفت‌وگو است. چرا كه خشونت توهين عملي است. پس دشنام و توهين و خشونت و ستيزه‌جويي راه هر گونه گفت‌وگو را مي‌بندد. وي با هشدار نسبت به اينكه امروز بزرگ‌ترين مانع گفت‌وگوي واقعي و موثر در كشور، بسط خشونت است، گفت: خشونت بلاي خانمان‌سوزي است كه مي‌تواند كشور را به بدترين شرايط متصور برساند و رسانه‌ها وظيفه دارند همگان را نسبت به اين خطر هشدار دهند. سيد حسن خميني با ابراز همدردي با تمام كساني كه در اعتراضات اخير، حمله تروريستي به حرم شاهچراغ(ع) و حوادث سيستان‌وبلوچستان و... عزيزان‌شان را از دست دادند، تصريح كرد: چه از مردم عادي با هر مذهب و تفكر و چه از ماموران دولتي، هر خوني كه ريخته شود، متعلق به اين ملت بوده است و از دست رفتن هر كدام آنها خسارت‌بار است. خشونت كينه‌هاي عميق مي‌آفريند، بايد جلوي اين چرخه خطرناك را گرفت و تلاش كرد تا با ايجاد آرامش، فضا براي اصلاح زمينه‌هاي بروز اعتراضات و شنيدن سخن مردم فراهم شود كه رسانه‌ها در اين ميان نقشي اساسي بر عهده دارند. البته وقتي از خشونت سخن مي‌گوييم، صرفا خشونت فيزيكي مدنظر نيست و خشونت كلامي را هم شامل مي‌شود. بدين معنا كه همان‌گونه كه صحنه‌هاي تلخ و بعضا فجيع در خيابان‌ها خطرناك است، خشم كلامي نيز ويرانگر تمام پيوندها و ارتباطات اجتماعي است. چه زبان به ناسزا و فحش گشودن و چه تهديد و خط و نشان كشيدن؛ جز تعميق مشكلات و شكاف‌ها اثر ديگري ندارد. سيد حسن خميني با بيان اينكه خشونت كينه‌هاي عميق مي‌آفريند، گفت: بايد جلوي اين چرخه خطرناك را گرفت و تلاش كرد تا با ايجاد آرامش، فضا براي اصلاح زمينه‌هاي بروز اعتراضات و شنيدن سخن مردم فراهم شود كه رسانه‌ها در اين ميان نقشي اساسي بر عهده دارند. البته توطئه‌هاي دشمنان خارجي و سرمايه‌گذاري سازمان‌يافته و پيچيده آنها روي اعتراضات داخلي را نبايد دست‌كم گرفت و همواره بايد نسبت به آنها هوشيار بود و ديگران را نسبت به آنها توجه داد.
هم نگرانم و هم امیدوار. امیدم بیشتر است
روزنامه‌ها باید به سمت تولید «بسته خبری و تحلیلی» بروند
مشروعیت دموکراسی از «رای مردم» نیست، بلکه از «عقل» است
امروز بزرگ‌ترین مانع گفت‌وگوی واقعی و موثر در کشور، بسط خشونت است
شرایط تلخ و حساس 50 روز اخیر هم که شاهد اعتراضات و اتفاقات ناگواری در سطح کشور بوده‌ایم، چاره‌ای جز حاکم کردن عقلانیت و در پیش گرفتن رویکردهای «راه حل محور» نداریم
چه از مردم عادی با هر مذهب و تفکر و چه از مأموران دولتی، هر خونی که ریخته شود، متعلق به این ملت بوده است و از دست رفتن هر کدام آنها خسارت بار است
اگر کسانی هستند که نمی‌گذارند بخشی از جامعه وارد این رقابت ساده سالم در انتخابات بشوند، کارشان به دور از عقلانیت است
این که گفته شود تمام کارهایی که در گذشته اتفاق افتاده است، بی‌خاصیت بوده نیز درست نیست
امروز همه چیز، از سبک زندگی‌ها تا نوع پوشش‌ها تغییر یافته و الگوهای اجتماعی تغییر کرده‌اند و شاهد ظهور اینفلوئنسرها و سلبریتی‌ها هستیم