گروه اقتصادي | مهم‌ترين نشست خبري نفتي كشور كه به مناسبت 40 سالگي انقلاب و بيان دستاوردهاي اين صنعت در طول اين سال‌ها بود، ديروز برگزار شد كه البته حاشيه‌هايي نيز در پي داشت. از آخرين نشست خبري زنگنه در تيرماه 97، اتفاقات زيادي در اين حوزه رخ داده است. آغاز تحريم‌هاي نفتي، عرضه و فروش نفت در بورس، تمهيدات براي خريداران نفت ايران و توافق كاهش توليد اوپك، تنها بخشي از اين رويدادها ست. در اين نشست كه به گمان برخي ممكن است آخرين نشست خبري وزير نفت در سال 97 باشد، سوالات بسياري از عدم همكاري ايران با روسيه و چين در پروژه‌هاي نفتي تا كارشكني عليه كرسنت و استفاده نكردن از فارغ‌التحصيلان در شركت‌ها و پروژه‌هاي نفتي از موضوعات مطرح شده در اين نشست بود. زنگنه از اين فرصت استفاده كرد تا بتواند هجمه‌هاي گسترده‌اي كه عليه او راه افتاده است را پاسخ دهد. البته ناگفته نماند كه در اين ميان جدل و بحث با خبرنگار «كيهان» نيز سوژه فيلم‌هايي بود كه از اين نشست به بيرون درز پيدا كرد.
صنعت نفت هميشه، پيش و پس از پيروزي انقلاب مهم بوده است
بيژن زنگنه در ابتداي اين نشست گفت: صنعت نفت ما هميشه پيش و پس از پيروزي انقلاب مهم بوده است. زنگنه صحبت‌هاي خود را با ميزان توليد بنزين ادامه داد و در اين خصوص گفت: ميزان توليد بنزين در زمان انقلاب اسلامي، ۱۴ ميليون ليتر در روز بود، اما اين رقم اكنون به ۱۰۵ ميليون ليتر در روز رسيده است. صنعت نفت ما هميشه، پيش و پس از پيروزي انقلاب مهم بوده است.
وزير نفت عملكرد صنعت نفت را با وجود فشارهاي چند سال اخير درخشان و قابل عرضه به جهان و مردم دانست. او در توضيح اين بخش‌ها گفت: يكي از اين بخش‌ها صنعت گاز است. زماني كه انقلاب پيروز شد چيزي به معناي واقعي صنعت گاز نداشتيم، بلكه مقدار كمي توليد و شبكه كوچكي از گاز داشتيم و ظرفيت پالايش گاز ما تنها ۳۶ ميليون مترمكعب در روز بود كه به پالايشگاه بيدبلند مربوط مي‌شد و اين پالايشگاه اكنون ديگر عمر مفيد خود را سپري كرده است. اما ظرفيت فعلي پالايش گاز كشور 30 برابر ظرفيت دوران انقلاب معادل يك هزار و 60 ميليون متر مكعب است. زنگنه تعداد انشعابات گاز در كشور را در زمان پيروزي انقلاب 52 هزار انشعاب عنوان كرد كه اكنون به 11 و نيم ميليون انشعاب رسيده است. او پوشش گازرساني در ايران را نيز 92 درصد جمعيت كشور عنوان كرد. تعداد روستاهاي گازرساني شده را نيز 27 هزار روستا عنوان كرد كه به معناي نفوذ گازرساني ۷۷ درصدي جمعيت روستايي كشور است.
او به بيان حجم توليد ميعانات گازي نيز پرداخت كه از صفر، پيش از انقلاب اسلامي به روزانه حدود ۷۵۰ هزار بشكه ميعانات گازي رسيده است.
وزير نفت جنگ يك‌جانبه اخير امريكا عليه ايران را به دليل كاهش صادرات و درآمدهاي صادراتي كشور مي‌داند اما وزير معتقد است كه تلاش شبانه‌روزي
دست اندركاران اين صنعت در نهايت باعث روسفيدي مي‌شود. زنگنه يكي از نقاط ضعفي كه در دوره اول تحريم‌ها كشور را تهديد مي‌كرد، تحريم واردات بنزين دانست. او معتقد است كه تهديد جلوگيري از واردات بنزين به ايران را برداشتيم و خوشبختانه هيچ مشكلي در تامين بنزين كشور نداريم. خوشبختانه ذخاير بنزين وضع بسيار مطلوبي دارد و توليد خوبي هم داريم، اما باز هم تاكيد مي‌كنم مشكل بنزين بايد در كارخانه‌هاي خودروسازي پيگيري شود.
زنگنه جلوگيري از خام فروشي را از ديگر بخش‌هاي درخشان صنعت نفت و پتروشيمي عنوان كرد و گفت: مجموع فروش خالص محصولات پتروشيمي كشور در سال ۵۷ يك ميليون تن و فروش خالص داخلي كه بخشي از آن كود بود، ۶۰۰ هزار تن بوده است. امسال فروش خالص محصولات پتروشيمي ما به بيش از ۳۰ ميليون تن و بالاي ۱۷ ميليارد دلار مي‌رسد كه اين از مصاديق جلوگيري از خام فروشي و توسعه زنجيره ارزش در صنعت نفت است.
زنگنه ميزان پالايش نفت در سال ۵۷ را حدود ۱,۱ ميليون بشكه اعلام كرد كه اين رقم اكنون به بيش از دو برابر افزايش يافته و به رقم ۲.۲ (۲ و دو دهم) رسيده است. وي افزود: ميزان توليد بنزين در زمان انقلاب اسلامي، ۱۴ ميليون ليتر در روز بود، اما اين رقم اكنون به ۱۰۵ ميليون ليتر در روز رسيده است. اما يكي از بحث برانگيزترين اتفاقات، زمزمه‌هاي افزايش نرخ بنزين بود كه در ماه‌هاي اخير جنجال‌هاي زيادي نيز به پا كرد و يك روز تكذيب مي‌شد و روز ديگر تاييد. بيژن زنگنه در پاسخ به پرسشي مبني بر برنامه‌هاي وزارت نفت براي ساماندهي وضع مصرف بنزين گفت: براي ساماندهي و مديريت مصرف بنزين تنها ۲ راه داريم كه يكي افزايش قيمت و ديگري سهميه‌بندي است و گفتم تا جايي قيمت را مي‌توان بالا برد كه مردم تحمل كنند كه عده‌اي به‌ويژه در فضاي مجازي از اين گفته من برداشت بد كردند؛ در حالي كه منظور من اين بود كه تا جايي كه مردم قبول دارند، بايد قيمت را بالا ببريم و همه هدف ما تامين منافع و رضايت مردم است. او هدف دولت از اصلاح قيمت بنزين را نه درآمدزايي بلكه جلوگيري از قاچاق و كاهش مصرف دانست. به گفته او بايد با برخورد يكپارچه همه اركان نظام، اين مجموعه را به صورت هماهنگ اصلاح كنند تا به نتيجه مطلوب دست يابيم و نبايد از مساله بنزين به عنوان وسيله‌اي براي تخريب جريان‌ها عليه يكديگر استفاده كرد.
وي با اشاره به اينكه روش‌هاي غيرقيمتي نيز براي ساماندهي وضع بنزين وجود دارد، اما سخت و هزينه‌بر هستند، افزود: مصرف بنزين ما در كشور بالاست اما مردم خودرويي را استفاده مي‌كنند كه به آنها عرضه مي‌شود و سرانه مصرف در خودروهاي ما بالاست. ما مي‌توانيم مصرف گاز طبيعي فشرده (سي‌ان‌جي) را در كشور بالا ببريم، اما متاسفانه هيچ كارخانه خودروسازي در كشور حاضر نيست خودروي پايه گازسوز توليد كند.
ميزان توليد نفت خام بخش ديگري از سخنان وزير نفت بود كه در اين باره توضيح داد: ما به دليل سياست‌هايي كه داشته‌ايم ميزان توليد نفت را كاهش داده‌ايم؛ يعني از رقم حدود ۵ ميليون بشكه اوايل انقلاب به ظرفيت حدود ۴ ميليون بشكه كنوني رسيده‌ايم.
زنگنه در ادامه گزارش عملكرد ۴۰ ساله صنعت نفت به ارايه توضيحاتي درباره توليد از ميدان مشترك پارس جنوبي پرداخت و با بيان اينكه مردم همواره نسبت به اين ميدان گازي مشترك حساس هستند، اظهار كرد: امروز ميزان توليد ما از پارس جنوبي نسبت به طرف مقابل بيشتر شده است.زنگنه با اشاره به اينكه تا قبل از پايان يافتن دولت تدبير و اميد، مشعل‌ها از خوزستان جمع مي‌شوند، گفت: تعهد ما در زمينه گاز مشعل‌ها كه در اثر سوختن آنها مردم به‌ويژه در خوزستان آزار مي‌بينند اين است كه تا دو سال و نيم آينده اين موضوع را تمام كنيم و اين حجم از گاز در حال سوختن را نداشته باشيم و آن را به نزديك صفر برسانيم.
پايانه صادراتي كشور تا دو سال آينده به بهره‌برداري مي‌رسد
عضو كابينه دولت تدبير و اميد درباره ايجاد پايانه صادراتي در خارج از خليج فارس توضيح داد: ما پايانه جاسك را به عنوان پايانه صادراتي خارج از خليج فارس انتخاب كرده‌ايم، عمليات احداث خط لوله و احداث مخزن براي اين طرح آغاز شده و مطالعات مربوط به ايجاد پايانه صادراتي نيز انجام شده است تا در اواخر سال ۹۹ بهره‌برداري از اين پايانه جديد را در درياي عمان آغاز كنيم. وي با بيان اينكه زمينه براي ايجاد پالايشگاه‌ها و پتروشيمي‌ها در اين منطقه فراهم مي‌شود، اعلام كرد كه تاكنون دو مجوز براي احداث پالايشگاه از وزارت نفت اخذ شده است.
زنگنه از مجوز ۶ ميليارد و ۲۰۰ ميليون دلاري براي امضاي قرارداد با پيمانكاران ايراني خبر داد و گفت: شرط اين مجوز، استفاده حداكثري از ظرفيت‌هاي ساخت و اجراي ايراني‌ها است كه البته بخشي از اين منبع مالي بايد از بازار داخلي تامين شود كه نخستين اقدام‌هاي مربوط به آن ديروز با فروش در بازار سرمايه انجام شده است و ادامه خواهد داشت. هدف از اين ابتكار بسيار مهم ايجاد اشتغال براي پيمانكاران و سازندگان داخلي در كشور است.
چهار فاز پارس جنوبي آماده افتتاح
زنگنه با اعلام خبر افتتاح چند طرح مهم در اواخر بهمن و اوايل اسفندماه امسال گفت: ميدان گازي پارس جنوبي تا پيش از انقلاب اسلامي كشف نشده بود. از سال ۱۳۷۵ فعاليت‌هايي در آن ميدان آغاز شد و از سال ۱۳۷۶ در دولت اول اصلاحات، نخستين قراردادها براي توسعه پارس جنوبي امضا شد و در طول فعاليت هشت ساله دولت اصلاحات، پنج فاز پارس جنوبي به مدار آمد و پنج فاز ديگر نيز در حال اجرا بود. وي افزود: قراردادهاي فازهاي بعدي پارس جنوبي پس از آن بسته شد و تا پارسال ۲۱ فاز پارس جنوبي در مدار توليد قرار گرفت و اكنون چهار پالايشگاه فازهاي ۱۳، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ با ظرفيت ورودي ۱۱۰ ميليون مترمكعب آماده افتتاح با حضور رييس‌جمهوري هستند. وزير نفت با بيان اينكه ۳ ميليارد فوت مكعب گاز از دريا براي اين پالايشگاه‌ها تامين مي‌شود، اظهار كرد: ۲ ميليارد فوت مكعب از گازهاي ياد شده از خود اين فازها مي‌آيد؛ يك ميليارد فوت مكعب از فاز ۱۴ در شبكه استفاده مي‌شود و با افتتاح اين فازها و تكميل بخش دريايي آنها و تكميل بخش دريايي فاز ۱۴ تنها كاري كه از پارس جنوبي باقي مي‌ماند پالايشگاه فاز ۱۴ خواهد بود كه حتي اگر آن هم وارد مدار نشود باز هم از اين ظرفيت دريا به اندازه ۲۷ فاز استفاده خواهيم كرد. به گفته زنگنه، افتتاح اين طرح‌ها با ارزش ۱۰ ميليارد دلار ما را نسبت به طرف مقابل‌مان جلو مي‌برد و بر اساس آن، ميزان توليد روزانه ايران بسيار فراتر خواهد رفت.
برخي بندهاي نامه نمايندگان، خنده‌دار است
وزير نفت در خصوص نامه 72 نماينده به سران سه قوه براي تغيير شيوه مديريتي وزارت نفت به بهانه عدم رغبت براي مذاكره با كشورهاي چين و روسيه درباره پروژه‌هاي نفتي ايران گفت: برخي ادعاهايي مي‌كنند، اما هيچ دليلي براي آن ارايه نمي‌كنند، آنان كه مي‌گويند ما تمايلي براي همكاري با چين و روسيه نداريم، دليل‌شان چيست؟ ما تنها يك قرارداد مهم در دوره پس از برجام امضا كرديم كه مربوط به طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبي با كنسرسيومي متشكل از شركت فرانسوي توتال، شاخه بين‌المللي شركت ملي نفت چين (CNPCI) و شركت پتروپارس ايران بود كه سهم شركت چيني در آن ۳۰ درصد بود و با اصرار هم آمدند.
وزير نفت ادامه داد: اكنون كه توتال طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبي را ترك كرده است، شركت چيني مجري طرح توسعه شده است و باز هم اصرار داريم كه چيني‌ها در اين پروژه حضور يابند. براي توسعه بخش شمالي و جنوبي ميدان آزادگان هم قبول كرديم كه با شركت ملي نفت چين (سي‌ان‌پي‌سي) مذاكرات خارج از مناقصه انجام دهيم؛ براي ميدان نفتي يادآوران هم قبول كرديم كه با شركت ساينوپك چين مذاكره خارج از مناقصه انجام دهيم، منتها آنها بنا به ملاحظات خودشان اكنون فعال نيستند و ما نمي‌توانيم جواب فعال نبودن آنها را بدهيم. زنگنه تاكيد كرد كه به همكاري با روسيه و چين علاقه‌مند است اما صرف علاقه‌مندي ايران كافي نيست و بايد هر دو طرف رضايت داشته باشند.
زنگنه با تاكيد بر اينكه براي حفظ منافع حداكثري ملت ايران حاضر است از آبروي خود نيز هزينه كند، گفت: تنها قراردادي را امضا مي‌كنم كه با عزت و بر اساس منافع ملت ايران امضا شود؛ من در آخر عمر خود به دنبال اين نيستم كه از من تعريف و تمجيد شود. زنگنه درباره بخشي از متن نامه نمايندگان مجلس شوراي اسلامي مبني بر «قرارداد سوآپ نفت با روسيه» گفت: ما قرارداد معامله نفتي با كشور روسيه داشته‌ايم، اما هرگز براي سوآپ نفت با روسيه قراردادي نداشته‌ايم و نمي‌دانم چرا عده‌اي حرف‌هاي بي‌پايه و اساس مي‌زنند؟ البته نمايندگان مجلس شوراي اسلامي وظيفه دارند دغدغه‌هاي خود را مطرح كنند، اما گلايه اصلي من از افرادي است كه اطلاعات غلط به نمايندگان مجلس شوراي اسلامي مي‌دهند. وي بخش ديگري از نامه نمايندگان درباره مجوز ندادن براي سرمايه‌گذاري در بخش شيرين‌سازي ميعانات گازي را خنده‌دار خواند و گفت: آيا ميعانات گازي شيرين مشكل صادرات ندارد و مشكل ما در اين ميان فقط ترش بودن ميعانات گازي است؟! عمليات پالايشگاه‌هاي ستاره خليج‌فارس و سيراف و پتروشيمي‌هاي برزويه و بوعلي شيرين‌سازي ميعانات گازي است كه البته به اينها توجه نمي‌كنند.
با لجبازي عده‌اي در چاه عميق افتاديم
كرسنت يكي ديگر از مواردي بود كه در خصوص آن صحبت‌هاي فراواني شد. زنگنه اين پرونده را زنده دانست كه عده‌اي با لجبازي و ندانستن قواعد بين‌المللي در اين موضوع ايران را در يك چاه عميق انداختند. زنگنه تلاش‌ها براي بيرون آمدن از چاه را تا زمان نزديكي به صدور راي مهم ارزيابي كرد اما به گفته زنگنه كارشكني‌هايي رخ داد كه صدور راي براي چند ماه به تاخير افتاد او ابراز اميدواري كرد كه با اقدام‌هاي حقوقي وضع اين پرونده دوباره به نفع كشور شود. ورود بخش خصوصي به سرمايه‌گذاري در پالايشگاه‌ها نيز از ديگر مواردي بود كه زنگنه در خصوص آن توضيحاتي داد. او هر گونه مخالفت با پالايشگاه‌سازي در دولت را رد كرد و در توضيح گفت: سياست‌هاي اصل ۴۴ و قانون به ما اجازه نمي‌دهد پالايشگاه‌سازي در دولت دنبال شود و پالايشگاه‌هاي دولتي نيز واگذار شده است و بخش خصوصي بايد در اين زمينه سرمايه‌گذاري كند. ما موافقت اصولي براي پالايش روزانه ۲ ميليون بشكه خوراك را داريم كه ۶۰۰ هزار بشكه از اين مقدار مربوط به پالايشگاه‌هاي كوچك براي پالايش نفت‌خام و ميعانات گازي است و مجوز‌هاي لازم در اين بخش را اعطا و ظرفيت‌سازي نيز كرده‌ايم و بخش خصوصي بايد استقبال و سرمايه‌گذاري كند. ما آماده حمايت از بخش خصوصي براي سرمايه‌گذاري در اين بخش و حتي استفاده از ظرفيت‌هاي صندوق توسعه ملي هستيم.
وزير نفت در خصوص عدم خريداري پالايشگاه خارجي در كشورهاي ديگر نيز گفت: پالايشگاهي كه مالكيت آن در اختيار ما باشد، اما تحت حاكميت كشور ديگري باشد، به صورت كامل در اختيار ما نيست و كشورها به راحتي مي‌توانند جلوي فعاليت در كشور خودشان را بگيرند و اين طور نيست كه بگوييم ملك ما است و هر كاري دوست داريم، انجام دهيم و دقت نمي‌كنند كه مساله حاكميت با مالكيت متفاوت است. زنگنه تصريح كرد: شركت ملي نفت ايران در ميدان رام واقع در درياي شمال انگليس همراه با شركت انگليسي بي‌پي سهم داشت و وقتي تحريم‌ها اعمال شد، براي مدت چهار سال فعاليت اين ميدان متوقف شد و از دفتر كنترل سرمايه‌هاي خارجي (OFAC، يكي از سازمان‌هاي وزارت خزانه‌داري امريكا)، مجوز گرفتند تا بتوانند دوباره توليد از اين ميدان آغاز شود كه باز هم در دوره تحريم پول را به ما ندادند.
در صورت به‌كارگيري و عدم به‌كارگيري جوانان، انتقاد مي‌شنويم
عدم به‌كارگيري جوانان در شركت‌ها و پروژه‌هاي نفتي يكي ديگر از موضوعاتي بود كه وزير به آن پرداخت و گفت: اشتغال در صنعت نفت بايد در زنجيره غيردولتي ايجاد شود. بايد فعاليت و سرمايه‌گذاري وجود داشته باشد تا شاهد باشيم كه شركت‌هاي خارجي و داخلي همه اين مهندسان را با بهترين حقوق استخدام كنند و اگر توليد و سرمايه‌گذاري در كشور تعطيل شود، كجا بايد اين متخصصان به كار گرفته شوند؟ بايد كار باشد كه استخدام انجام شود. همه تلاش ما بايد اين باشد كه صنعت نفت سرپا و زنده باشد تا كار و فعاليت هم وجود داشته باشد. البته عده‌اي از نخبگان را هم در وزارت نفت به كار خواهيم گرفت. وي افزود: وقتي ما جوان‌ها را معرفي مي‌كنيم، از ما انتقاد مي‌كنند كه چرا جوان بي‌تجربه آورديد، وقتي كه باتجربه‌ها را به كار مي‌گيريم باز هم انتقاد مي‌شود و مشخص نيست تكليف ما در اين ميان چيست و بهتر است شما به فرمايشات مقام معظم رهبري در درس خارج فقه‌شان مراجعه كنيد.
نخريدن نفت توسط اروپايي‌ها
ربطي به SPV ندارد
زنگنه در خصوص خريد اروپايي‌ها از نفت ايران نيز قاطعانه عنوان كرد كه تا به امروز اروپايي‌ها و به خصوص دو كشور ايتاليا و يونان با وجود اينكه مجوز خريد دارند، اما از ايران نفت نمي‌خرند و ربطي به SPV ندارد.
وي در خصوص برخي شائبه‌ها مبني بر محقق نشدن وعده‌هاي پس از برجام گفت: خوشبختانه آمار صادرات نفت ما در دوره برجام خوب بوده است و در اين دوره ظرف چهار ماه توليد نفت ما يك ميليون بشكه اضافه شد، اما برخي جريان‌ها از جمله روزنامه كيهان با كارشكني عليه برجام نگذاشتند ما به صادرات نفت ادامه دهيم. صادرات ما در ارديبهشت ۹۷، روزانه ۲ ميليون و ۸۰۰ هزار بشكه بود، اما با روي كار آمدن ترامپ در كشور امريكا صادرات نفت ما تحت فشار قرار گرفت كه ربطي به برجام نداشت و اتفاقا نشانه اين بود كه برجام موفق بود و پس از كناره‌گيري امريكا از برجام، فشارهاي زيادي عليه صادرات نفت ما صورت گرفت و ما هم با اين فشارها مقابله كرديم و سر تسليم فرود نمي‌آوريم. زنگنه با تاكيد بر اينكه اگر برجام نبود هرگز پالايشگاه ستاره خليج‌فارس راه‌اندازي نمي‌شد و ما امروز كمبود بنزين داشتيم، گفت: اينكه خوشبختانه امروز مي‌توانيم روزانه ۳۷ ميليون ليتر بنزين يورو توليد كنيم به خاطر برجام بود.
زنگنه در خصوص حواشي عرضه نفت خام در بورس انرژي نيز افزود: اينكه مي‌گويند وزارت نفت مي‌تواند هفته‌اي يك ميليون بشكه نفت در بورس انرژي عرضه كند، اما عمدا نمي‌فروشد تا مقاومت ملت را در هم ريزد، اين موارد كذب است و من در صف اول مقاومت هستم، زيرا اينجا مساله ملت ايران و ۴۰ سال خون شهداست كه من نمي‌توانم از آنها بگذرم و حداكثر كاري كه مي‌توانستيم انجام دهيم اين بود كه بگوييم بياييد ريالي بخريد كه مساوي با خروج سرمايه است، اما باز هم نتيجه‌اي حاصل نشد.
وي شرايط وزارت نفت براي عرضه نفت در بورس انرژي را پرداخت پول و خراب نكردن بازار امور بين‌الملل شركت ملي نفت ايران اعلام كرد و گفت: ما بايد تفاوت‌هاي فروش نفت‌خام و مواد غذايي را بدانيم، اما خيلي‌ها مي‌آيند و مذاكره مي‌كنند، اما مي‌روند و ديگر مراجعه نمي‌كنند. زنگنه همچنين در پاسخ به انتقادهاي خبرنگار «روزنامه كيهان» مبني بر عطش خدمت وي و به‌كارگيري بازنشستگان در رئوس صنعت نفت گفت: عطش من براي خدمت از آقاي شريعتمداري بيشتر نيست، زيرا ايشان هم مدير دولتي است و تفاوتي ندارد و مدير ملتي نيست.
92 درصد جمعيت كشور تحت پوشش گازرساني قرار دارند
تا قبل از پايان يافتن دولت تدبير و اميد، مشعل‌ها از خوزستان جمع مي‌شوند
عطش من براي خدمت از آقاي شريعتمداري بيشتر نيست
وقتي ما جوان‌ها را معرفي مي‌كنيم، از ما انتقاد مي‌كنند كه چرا جوان بي‌تجربه آورديد، وقتي كه باتجربه‌ها را به كار مي‌گيريم باز هم انتقاد مي‌شود و مشخص نيست تكليف ما در اين ميان چيست