استاني‌شدن انتخابات
جلال ميرزايي
سخنگوي شوراي نگهبان پنجشنبه اخير از موافقت مشروط اين شورا با طرح استاني شدن انتخابات مجلس خبر داده و در عين حال تاكيد كرده كه اين موافقت تنها در صورتي خواهد بود كه ايرادهاي شوراي نگهبان در مجلس مرتفع شود. در اين ميان هرچند هنوز جزييات ايرادهاي شوراي نگهبان با اين طرح خاص به دست نمايندگان نرسيده اما تجربه موارد مشابه در گذشته نشان مي‌دهند كه اين موافقت مشروط بيش از آنكه مشخصا به‌معناي موافقت و تاييد اين طرح باشد، به معناي عدم موافقت باشد؛ چرا كه بعضا ايرادهايي از جانب شوراي نگهبان مطرح شده و مي‌شود كه چندان قابل رفع نيست.
همزمان در جريان بررسي و تصويب اين طرح در مجلس شاهد مخالفت برخي اصولگرايان با اين طرح بوديم كه البته علت مخالفت آنها نيز دقيقا مشخص نبود. با اين همه اما به نظر مي‌رسد كه اصولگرايان گمان مي‌كنند كه موقعيت‌شان در انتخابات پيش‌رو براي پيروزي مناسب است و شايد با اين مخالفت‌ها مي‌خواهند در وضع موجود تغييري ايجاد نشود. به طور كلي بهانه اصولگرايان از مخالفت با اين طرح، اولا اين است كه به‌زعم آنها در صورت عملياتي شدن اين طرح، ارتباط ميان مردم و مجلس تضعيف مي‌شود. همچنين برخي ديگر از اصولگرايان نيز از آنجا كه به طور كلي با تقويت احزاب و حركت به سمت تحزب مخالفند و معتقدند كه نبايد به‌سمت تحزب برويم، با اين طرح نيز كه به نحوي شرايط را به‌سمت تحزب پيش مي‌برد، مخالفت مي‌كنند. اين گروه از اصولگرايان با اين فرض كه تحزب از مصاديق سياست‌ورزي غربي است با آن مخالف هستند. آنها معتقدند كه ساز و كار انتخابات به‌نحوي باشد كه فقط احزاب ليست بدهند و برخي ديگر هم مي‌گويند اين طرح، در مغايرت با حق انتخاب مردم است.
حال آنكه ما در مسائل اقتصادي مي‌بينيم كه وقتي شهروندي مي‌خواهد وارد عرصه كار اقتصادي شود، بايد از صنف خود مجوز بگيرد. در اين شرايط چگونه مي‌توان در مباحث سياسي كه طبيعتا حساس‌تر از مسائل اقتصادي است، چنين مرجعي كه مي‌تواند احزاب باشد را قبول نداشته باشيم؟ ما بايد مشاركت سياسي را ساماندهي كنيم و موافقان اين طرح نيز با همين استدلال به آن راي مثبت دادند.
در مجموع به نظر مي‌رسد هنوز براي اظهارنظر درباره اينكه آيا امكان رفع ايرادهاي شوراي نگهبان وجود دارد يا نه، بسيار زود است و بايد ببينيم ايرادهاي شوراي نگهبان ناظر بر چه مسائلي است. در مجموع اما به نظر مي‌رسد شوراي نگهبان اگرچه ظاهرا مخالفتي حداقلي داشته اما تجربه گذشته نشان مي‌دهد كه گاهي ايرادها قابل رفع نيستند. بنابراين بايد منتظر بمانيم تا جزييات ايرادها مشخص شود و بعد درباره احتمال تاييد آن اظهارنظر كنيم.