در پي بمباران مواضع كردها
رقم خورد
رويارويي جنگنده‌هاي امريكا
و سوريه در «حسكه»
ميثم سليماني
بازيگران داخلي، منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي در سوريه به اصطكاك‌هاي بيشتر نزديك مي‌شوند. در ماه‌هاي گذشته به نظر مي‌رسيد كه تقسيم كاري ميان امريكا و روسيه و نيروهاي تحت حمايت آنها در سوريه وجود دارد. ائتلاف ضدداعش به رهبري امريكا از نيروهاي دموكراتيك سوريه براي پيشروي در شرق و استان رقه سوريه حمايت مي‌كند تا داعش را در اين منطقه زمينگير كند و روسيه نيز از سمت شمال و غرب كشور از نيروهاي ارتش سوريه براي پيشروي در حلب و مبارزه با ساير تروريست‌هاي حاضر در صحنه سوريه حمايت مي‌كند تا دولت بتواند مناطقي كه ساليان گذشته از دست داده را بازپس بگيرد. اين تقسيم كار نانوشته اجازه داد تا بخش‌هاي زيادي از خاك كشور در اختيار اين دو گروه قرار گيرد و كردها مناطق كليدي را از دست داعش خارج كنند و ارتش سوريه نيز به پيروزي‌هاي بزرگي در برابر مخالفان خود دست پيدا كند. اما حالا به نظر مي‌رسد منطقه حسكه كه كنترل آن در اختيار نيروهاي دولتي سوريه است به عاملي براي اختلاف ميان دو طرف تبديل شده است. در حالي كه نيروهاي دموكراتيك سوريه در اين مناطق عليه داعش مبارزه مي‌كنند اما روز پنجشنبه جنگنده‌هاي سوري به يكي از پايگاه‌هاي نيروهاي دموكراتيك سوريه حمله كردند و آنها را هدف قرار دادند كه اين موضوع نزديك بود موجب درگيري مستقيم جنگنده‌هاي ائتلاف با جنگنده‌هاي سوري شود. اكنون نيز خبر مي‌رسد دو جنگنده F22S ارتش امريكا كه براي پشتيباني از نيروهاي دموكراتيك سوريه در منطقه «حسكه» گشتزني مي‌كردند متوجه دو فروند جنگنده سوخو 24 ارتش سوريه مي‌شوند كه به گفته يك مقام امريكايي با اعلام جنگنده‌هاي امريكايي، جنگنده‌هاي سوري منطقه را ترك كردند. به گفته مقامات دفاعي امريكا اين رويارويي در حالي رخ داد كه روز پنجشنبه دو جنگنده سوري مواضع كردها را در مناطق نزديك حسكه مورد هدف قرار دادند. هواپيماهايي كه روز پنجشنبه مشغول گشتزني بودند بخشي از نيروهاي تقويتي بود كه ايالات متحده پس از حمله روز پنجشنبه ارسال كرده است. اما گزارش‌هاي مقامات امريكايي از وقوع حمله روز پنجشنبه نشان مي‌دهد كه دو طرف در آستانه يك درگيري قرار داشتند و اين موضوع بسيار نزديك بوده است. به گزارش سي‌ان‌ان، خلبان F22S كه به منطقه پس از مطلع شدن از حمله اعزام شده بود، گفت: سعي كردم كه با هواپيماي سوريه و كابين خلبان ارتباط برقرار كنم اما هيچ پاسخي داده نشد. مقامات دفاعي امريكا نيز به سي‌ان‌ان اعلام كردند كه در زمان شروع بمباران جنگنده‌هاي سوري نيروهاي عمليات ويژه امريكا كه براي مشاوره نظامي در شمال سوريه مستقر هستند در منطقه بمباران شده حضور داشتند و اين عمليات به مواضع كردها در اطراف شهرستان حسكه صورت گرفته است. به گفته مقامات امريكايي اگرچه تعداد كمي از نيروهاي امريكايي در منطقه حضور داشتند اما در طول بمباران ارتش سوريه نيروهاي ويژه امريكا زخمي شدند. به گفته يكي از مقام‌هاي وزارت دفاع امريكا، اگر سوريه بخواهد اين اقدام را يك بار ديگر امتحان كند قطعا هواپيماي خود را از دست خواهد داد. گزارش‌ها حاكي از آن است كه مقامات پنتاگون به‌شدت از اتفاق به وجود آمده ناراحت هستند. چراكه نيروهاي ويژه امريكايي براي ماه‌ها در حال انجام آموزش و ماموريت‌هاي مشاوره‌اي با عناصر عرب و كرد نيروهاي دموكرات سوريه هستند كه متحد اصلي امريكا در سوريه محسوب مي‌شوند. طبق گفته سخنگوي پنتاگون كاپيتان جف ديويس هنگامي كه بمباران‌ها آغاز شد، نيروهاي ائتلاف روي زمين تلاش كردند تا با هواپيماي سوري تماس بگيرند اما هيچ پاسخي دريافت نكردند. همچنين نيروهاي ائتلاف از طريق خط ارتباطي كه با روسيه داشتند تلاش كردند تا متوجه شوند از كجا اين شليك‌ها صورت گرفته كه روس‌ها اطمينان دادند كه اين حملات از سوي روس‌ها نيست و امريكا مي‌تواند اقدام لازم را براي دفاع از نيروهاي امريكايي روي زمين انجام دهد. ايالات متحده به سرعت جت‌هاي جنگنده خود را به منطقه ارسال مي‌كند اما زماني كه هواپيماهاي امريكا وارد منطقه شدند، جنگنده‌هاي سوري عقب‌نشيني كردند. طبق گفته سخنگوي پنتاگون در مجموع اين حمله توسط دو هواپيماي سوخو24 سوري به اهداف كردي در چهار مكان مشخص صورت گرفته است. ديويس عنوان كرد كه اين نوع اتفاقات بسيار غيرمعمول است كه نيروهاي سوريه تا اين حد به حمله به نيروهاي امريكايي نزديك شده باشند. با اين حال وي تاييد كرد كه اكنون تنش‌ها ميان كردها و نيروهاي دولتي سوري در مناطق تحت كنترل دولت قبل از بمباران بالا گرفته است. با اين وجود پنتاگون تاكيد كرده است گشتزني‌هاي هوايي خود را در اين منطقه افزايش مي‌دهد.
بيانيه دولت سوريه عليه كردها
در بيانيه‌اي كه جمعه توسط فرماندهي كل ارتش سوريه از تلويزيون ملي اين كشور پخش شد نشان داد كه شرايط در حسكه عادي نيست. در اين بيانيه آمده است كه نيروهاي كرد به نهادهاي دولتي حمله كردند و نفت و پنبه‌ها را به سرقت بردند و همچنين شهروندان غيرمسلح را گروگان گرفتند و موجب هرج و مرج و بي‌ثباتي در شهر شدند. در اين بيانيه آمده است كه حمله هوايي ارتش سوريه پاسخي مناسب به اين اقدام بوده است. با اين وجود يك روزنامه‌نگار كرد در حسكه به بي‌بي سي اعلام كرد كه اين نخستين بار است كه دولت سوريه از نيروي هوايي در اين منطقه استفاده مي‌كند. وي افزود كه اكنون حسكه برق و نان ندارد. طبق آمارهاي غيررسمي تاكنون حدود 12نفر غيرنظامي كشته و بيش از 33نفر نيز زخمي شدند.
نمايش قدرت نظامي روسيه در سوريه
روسيه يك بار ديگر موشك‌هاي كروز خود را از كشتي‌هاي جنگي در درياي مديترانه روانه سوريه كرد. اين اتفاق در حالي رخ داد كه روسيه بمباران‌هاي خود را نيز از پايگاه نوژه در ايران آغاز كرده بود. به گزارش نيويورك‌تايمز حركت نظامي جديد روسيه به نظر مي‌رسد كه يك نمايش از توان نظامي آن دارد كه مي‌تواند از تمامي جهات به سمت سوريه حمله كند. اكنون روسيه اين توانايي را دارد كه از ايران، از كشتي‌هاي جنگي در درياي خزر، از پايگاه خود در سوريه و درياي مديترانه به سمت سوريه حمله ور شود. اين اتفاق در حالي رخ مي‌دهد كه امريكا در اينجرليك با مشكل برق روبه‌رو است و با ژنراتور حملات هوايي ائتلاف ضد داعش را رهبري مي‌كند و از سوي ديگر براي حمايت از نيروهاي خود در سوريه نيز با مشكل روبه‌رو است. از طرفي به نظر مي‌رسد كه مذاكرات بين روسيه و ايالات متحده مبني بر انجام عمليات‌هاي مشترك در سوريه عليه گروه‌هاي تروريستي نيز متوقف شده است و عملا حملات هوايي دولت روسيه و سوريه بدون هيچ پيشرفت محسوس و بدون هيچ گونه راه‌حل سياسي براي پايان جنگ تشديد شده است. طبق گفته وزارت دفاع روسيه روز جمعه دو ناو ارتش اين كشور در درياي سياه و همچنين سواحل مديترانه به سمت سوريه فرستاده شد. موشك‌هايي كه روسيه از ناوهاي خود ارسال كرده است از نوع كاليبر است كه جزو موشك‌هاي جديد زرادخانه روسيه به حساب مي‌آيد كه شبيه موشك‌هاي توماهاوكس امريكايي است كه قابليت حمل كلاهك هسته را دارند. اگرچه هم روسيه و هم ايالات متحده اعلام مي‌كنند كه هدف آنها از حضور در سوريه براي از بين بردن تروريسم است اما تعريف دو كشور از تروريسم متفاوت است. امريكا هدف خود را شكست داعش قرار داده در صورتي كه روسيه دوشادوش ارتش سوريه در حال مبارزه با ساير گروهاي تروريستي و شورشي در سوريه است و اين حمايت روسيه كه از پاييز گذشته آغاز شده موجب تثبيت موقعيت دولت سوريه شده است. از طرفي سوريه تبديل به محلي شده تا روسيه قدرت نظامي خود را نيز به نمايش بگذارد و نشان دهد تا چه حد در منطقه نفوذ دارد. هرچند استفاده از موشك‌هاي كروز بازي جديدي در صحنه جنگ سوريه نيست اما پرواز بمب‌افكن‌هاي روسي از ايران مي‌تواند تبديل به يك تهديد جديد براي مخالفان دولت سوريه به خصوص در حلب شود.