تحولات ايران و امريكا در سه اپيزود
معصومه ابتكار
سه رخداد در كشور طي ماه‌هاي اخير داشتيم كه هر يك مي‌تواند نشاني از اصلاح و تغيير رويكرد با نتايج مثبت براي تحولات آتي ايران باشد. در همين حال سه رخداد مهم در امريكا مشاهده شد كه مي‌تواند اثراتي بر روندهاي جهاني داشته باشد.
در داخل، تحولات مهم در بعضي سياست‌ها شامل:
۱. سياست‌ها و اقدامات اجرايي در حوزه انرژي كشور بعد از سال‌ها تلاش در اين زمينه، رخ داده كه مي‌تواند به كاهش آلودگي هوا، حفاظت از ثروت كشور و كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي منتهي شود؛ رشد دوبرابري انرژي پاك در كشور طي يك‌سال كه به اندازه ۴ دهه به انرژي خورشيدي اضافه و عدد آن به ۲۵۵۰ مگاوات رسيد. همزمان حدود 5 هزار نقطه كشور مشغول پروژه نيروگاه خورشيدي است كه مي‌تواند تا آخر سال به 7 هزار مگاوات انرژي پاك برسد. در اين حال شاهد امضاي ۱۲ قرارداد طرح ملي جمع‌آوري گازهاي مشعل در دولت بوده‌ايم كه نتيجه آن خاموشي ۳۰ مشعل، جلوگيري از هدررفت روزانه ۲۹۵ ميليون فوت مكعب گاز فلر و ايجاد ۵۵۰ ميليون دلار درآمد سالانه، توليد ۸۰۰ هزار تن ميعانات و تزريق ۲۰۰ ميليون فوت مكعب گاز به شبكه سراسري است.
۲. آزادي ۱۱۵ نفر از زندانيان سياسي كه سبب واكنش مثبت فعالان سياسي و حقوقي مانند آقايان علي مجتهدزاده، علي نجفي‌توانا و عمادالدين باقي شد. اگر چه آقاي مصطفي تاج‌زاده فقط به مرخصي كوتاهي براي عزاي برادرش آمد؛ ولي تحليل بسياري اين بود كه اگر آن روند استمرار پيدا كند، مي‌تواند به تحول در سياست‌هاي حقوقي، قضايي كشور منجر شود.
۳. برافراشتن پرچم ايران در عرصه بين‌المللي با تلاش دختران ايراني؛ از هندبال تا فوتبال و واليبال و بسكتبال و ساير موارد چشمگير و كم سابقه بوده و مسير تحول جامعه زنان ايران با موجي بلند تداوم يافته است. اين تحولات و البته تغييرات جدي و مثبت در دانشگاه‌ها، نافي مشكلات، كاستي‌ها و مسائل اقتصادي مردم نيست...
ولي آن را در كنار سه تحول مهم در امريكا قرار مي‌دهم، شامل:
۱. ترور چارلي كرك، رهبر پرنفوذ جريان جوانان مسيحي و محافظه‌كار امريكا، پس از چرخش آشكار مواضع او عليه اسراييل در ماه‌هاي آخر عمرش كه به دنبال جنايات وحشيانه رژيم صيهونيستي و نسل‌كشي در غزه ايجاد شد. اين واقعه مي‌تواند نشان‌دهنده تحولات عميق افكار عمومي تحت تاثير فاجعه غزه باشد.
۲. يافته‌هاي كليدي نظرسنجي موسسه امريكايي پيو درباره نگاه شهروندان آن كشور به رفتار اسراييل حاكي است ۵۹ درصد اكنون ديد منفي به دولت اسراييل دارند؛ ۱۸ امتياز افزايش نسبت به سال ۲۰۲۲. يعني براي اولين‌بار اكثريت مردم امريكا معتقدند اسراييل در غزه نسل‌كشي كرده و راهپيمايي بين ۹ تا ۱۱ ميليون امريكايي در ۲۰۰۰ شهر با شعار «نه به پادشاهان» عليه ترامپ و در حمايت از فلسطين، علامتي از يك پارادايم شيفت در افكار عمومي آن كشور است. شايد دليل اصلي فعاليت تبليغاتي ترامپ براي برگزاري يك اعلام صلح ناقص در غزه، اين بوده كه موج منفي افكار عمومي در امريكا و جهان را آرام كند.
۳. انتخاب زهران ممداني، استاد دانشگاه ۳۷ ساله مسلمان شيعه و ضد اسراييل به عنوان شهردار نيويورك با بيش از يك ميليون راي در شهري كه بيشترين جمعيت يهودي بعد از اسراييل را دارد. در اين رقابت به‌رغم تلاش گسترده‌اي كه براي شكست ممداني انجام شد، اما در نهايت جمعيت متكثر نيويورك از طبقات متوسط و پايين پيروز شدند.
اين سه اپيزود اگر در مجموعه‌اي از اتفاقات داخلي و بين‌المللي ارزيابي شود، مي‌تواند در روندي مستمر به اميد و آينده روشن ملت‌هاي آزاده ختم شود.
در ابربحران‌ها و دشواري‌هاي گسترده داخلي و تهديدات و مخاطرات منطقه‌اي و بين‌المللي، وقايع بالا را بايد با خوشبيني محتاطانه و از منظر روند كلان تحولات ارزيابي كرد و در نظر گرفت.