به بهانه برگزاري نوزدهمين دوره جشنواره «سينماحقيقت»
سينماي مستند براي همه مسوولان
محمد آفريده
فكر ميكنم دوره دوم برگزاري جشنواره سينماي مستند «سينماحقيقت» بود كه به نظرم رسيد شعار جشنواره را «سينماي مستند براي همه» انتخاب كنم. علت اين انتخاب شايد به خاطر تمركزي بود كه سالها در حوزه سينماي مستند و ارتباط و مواجهه با افراد و سازمانهاي مختلف دريافت كرده بودم. بسياري متاسفانه اين سينماي زنده و پويا را، فقط محدود و مختص افراد يا گروههاي خاصي ميدانستند و فكر ميكردند مخاطب اين سينما همه مردم نيستند و فيلم مستند بيشتر همان راز بقايي است كه تلويزيون در وقتهاي خنثي خود پخش ميكند، در صورتي كه از دهه ۶۰ ميلادي كه سينماي مستند به تلويزيون آمد و باعث دگرگونيهاي بسياري در كليه روشهاي ديداري و شنيداري مستند شد و تكنولوژيهاي جديد و شبكههاي مجازي و... تاثيرات عميقتري بر همه چيز از جمله سينماي مستند گذاشت، «سينماي مستند» همه مردم و همه افراد جامعه از كوچك و بزرگ و پير و جوان و همه موضوعات علمي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي و... را در بر گرفت.
امسال نوزدهمين دوره جشنواره سينماحقيقت را پشت سر گذاشتيم، خدا توفيق داد به همراه دوستان، مجموعه فيلمهاي بخش مسابقه ملي جشنواره را به عنوان داور ببينيم. اين دعوت و اين ديدار، دوباره مرا مثل هميشه، به درون، به انديشه، به رنج و درد و شادي و غم مردم سرزمينم ايران برد. اما اينبار ديگر برايم شعار «سينماي مستند براي همه مردم» تازه و جذاب نبود، چراكه اين سينما راه خود را با همه ظرفيتهايي كه به دست آورده بود، ميان همه مردم باز كرده است و بايد شعار ديگري سرلوحه جشنواره و سينماي مستند قرار بگيرد. شعاري كه زندهتر و قويتر به ذات اين سينما كه سينمايي واقعگرا و آگاهيبخش است، نزديكتر باشد. فيلم مستند سعي ميكند بيواسطه از تصاوير واقعي جامعه به حقيقت نزديك شود. حقيقت، خوشايند نيست مخصوصا براي كساني كه ميخواهند آن را كتمان كنند، اما شيرين است براي آنان كه ميخواهند آن را آشكار كنند. لذا اين سينما، سينماي تذكر و يادآوري و توجه است. بسياري از فيلمهاي مستند به نظر من در حال حاضر بيش از اينكه براي مردم خوب و مناسب باشد براي مسوولان و مديران اين مردم مفيد و موثر است. مردم كه مشغول زندگي خود با تمام مشكلات و گرفتاريهاي خود هستند، اما مخاطب اصلي و مهم اين سينما، مسوولان و مديراني است كه امانتدار كارها و گرفتاريهاي اين مردم هستند. به نظر من شعار جشنواره بايد «فيلم مستند براي همه مسوولان» باشد. بسياري از فيلمهاي مستند، تصويري از تلاش، رنج، مشكلات و شادي و غم مردم اين سرزمين است و اين از الطاف خداي كريم است كه مستندسازان گمنام ما با حداقل امكانات، تصويري واقعي و بيواسطه از اين جامعه، بدون منت در اختيار دستاندركاران امورات اين مردم قرار ميدهند. اگر من جاي تصميمگيران اين مملكت بودم واجب ميكردم همه مديران و مسوولان دستگاهاي اجرايي هفتهاي يك مستند با موضوعات مرتبط با كارشان ببينند و با احترام و افتخار و پشتيباني، از مستندسازان بخواهند تا با نگاه جستوجوگرانه و حقيقتيابشان براي آنان، واقعيات حوزه كاريشان را بدون ترس و با قدرت تصوير كنند. اين تصاوير بدون واسطه و خلاق، بهترين راهكار براي رفع مشكلات جامعه است. اين سينما، سينماي تعهد و تذكر و آگاهيبخش است. اگر به اين سينما، ارج گذاشته شود، اميد و عدالت و شكيبايي در روح جامعه رشد و شكوفا ميشود.اما اگر به اين سينما و ظرفيتهاي خدادادي آن پشت بكنيم يا بترسيم، آينده به ما لبخند نخواهد زد.
امسال نوزدهمين دوره جشنواره سينما حقيقت را پشت سر گذاشتيم و خدا توفيق داد به همراه دوستان، مجموعه فيلمهاي بخش مسابقه ملي جشنواره را به عنوان داور ببينيم. اين دعوت و اين ديدار، دوباره مرا مثل هميشه، به درون، به انديشه، به رنج و درد و شادي و غم مردم سرزمينم ايران برد، اما اينبار ديگر برايم شعار «سينماي مستند براي همه مردم» تازه و جذاب نبود، چراكه اين سينما راه خود را با همه ظرفيتهايي كه به دست آورده بود، ميان همه مردم باز كرده و بايد شعار ديگري سرلوحه جشنواره و سينماي مستند قرار بگيرد؛ شعاري كه زندهتر و قويتر به ذات اين سينما كه سينمايي واقعگرا و آگاهيبخش است، نزديكتر باشد.